Семинар 15 сағат Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) 30сағат СӨЖ 30 сағат

 

39

2.  Бұл  кезең  де  бұрынғы  қазақ  поэзиясы  тілінің  одан  əрі  дамуы.  Шөже, 

Сүйінбай,  Шортанбай,  Күдері,  Біржан,  Ақан,  Мұрат,  Базар  жырау  т.б. 

шығармаларының  қазақ  əдеби  тілінің  даму  барысындағы  орны.Əдістемелік 

нұсқау: Тақырыптың мазмұнымен танысып, ауызша баяндай отырып талдау.   

 Əдебиет : 1,2,3,4, 6, 8   

 

Тақырыбы:  11.  Ағартушы-демоктат  бағыттағы  адамдардың  ХІХ  ғ  2-

жартысындағы қазақ əдеби тілінің дамуына əсері.      

Мақсаты:    Ыбырай  мен  Абай  шығармашылығы  арқылы  қазақ  əдеби  тілінің  

жаңа сатыға көтеруі.   

Семинарлық сабақтың мазмұны:  

1.  ХІХ    ғ.  2-жартысында    қазақ  тілінің  зерттеле  бастауы,  зертеуші 

Н.И.Ильминский,  В.В.Радлов,  П.М.Мелиоранский,  В.Катаринский  т.б.  сіңірген  

еңбектері.  

2.  Қазақ  тілі  жайындағы  алғашқы  грамматикалар.  Қазақ  тілі  материалдарын 

қамтыған  сөздіктер,  олардың  түрлері,  сипаты,  сапасы  жəне  қазақ  əдеби  тілінің  

дамуына тигізген əсері.Əдістемелік нұсқау: Сөздікпен жұмыс. 

Əдебиет :  1,2,3,7 

 

Тақырыбы:  12.  20-30  жылдардағы  тіл,  əліпби,  орфографиялық  саласында 

жүргізілген  реформалар.    Латын  жазуына  көшу  мəселесі.  Орфографиялық 

ережелерді жетілдіру жолдары.    

Мақсаты:  20-30  жылдардағы  тіл,  əліпби,  орфографиялық  саласында 

жүргізілген  реформалар.    Латын  жазуына  көшу  мəселесі.  Орфографиялық 

ережелерді жетілдіру жолдары.   

 Семинарлық сабақтың мазмұны:  

ХІХ  ғ. 2-жартысындағы  əдеби тілдің ерекшеліктері. Сол тұста  айтылған пікірлер: 

орыс ғалымдарының, Ыбырайдың, Абайдың айтқандары мен «Дала уалаятының» 

бетінде жарияланған мақалалар.Əдістемелік нұсқау: Ауызша баяндау, студенттер 

əдебиеттермен жұмыстана отырып, ғылыми зерттеулерге толық сипаттамалар беру 

қажет. 

 Əдебиет : 1,2,3 

 

Тақырыбы: 13. ХХғ. 20-жылдарынан бергі (Кеңес дəуіріндегі)  қазақ əдеби тілі 

Қоғамның əлеуметтік, мəдени өміріндегі өзгерістер. 

Мақсаты:  ХХғ. 20-жылдарынан бергі (Кеңес дəуіріндегі)  қазақ əдеби тілі 

Қоғамның əлеуметтік, мəдени өміріндегі өзгерістер. 

Семинарлық сабақтың мазмұны:  

Ж. 

Аймауытов, 

М.Жұмабаев, 

Шəкəрім, 

М.Дулатов, 

А.Байтұрсынов, 

Б.Майлин,С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, М.Əуезов, С.Мұқановтың т.б. прозалық, 

драмалық 

жəне 

поэзиялық 

шығармаларының, 

публицистикалық  

туындыларының лексикасы  

 

Əдістемелік  нұсқау:  Осы  мəселелер  талданған  ғылыми  еңбектерді  оқып, 

конспекті жасау. 

 Əдебиет : 1,2,3,4,7,6 

 

40

 

Тақырыбы:  14.  Қазақ  əдеби  тілінің  жалпы  кеңес  заманындағы    нормаларының 

(қалыптасу) мəселесі.           

Мақсаты:  Қазақ  əдеби  тілінің  жалпы  кеңес  заманындағы    нормаларының 

(қалыптасу) мəселесі.           

Семинарлық сабақтың мазмұны:  

1.Қазақ  əдеби  тілінің  жалпы  кеңес  заманындағы    нормаларының  (қалыптасу) 

мəселесі.           

Əдістемелік нұсқау: Ғылыми еңбектерін оқып, үйрену. 

 Əдебиет :  1,2,3,7 

 

Тақырыбы:  15.    Қазақстан  –  тəуелсіз  мемлекет.  Қазақ  тілі  –  мемлекет  тіл. 

Қазақ əдеби тілінің кең қолданысы, жаңа сапалық дамуы. 

Мақсаты:.  Қазақстан  –  тəуелсіз  мемлекет.  Қазақ  тілі  –  мемлекет  тіл.  Қазақ 

əдеби тілінің кең қолданысы, жаңа сапалық дамуы. 

Семинарлық сабақтың мазмұны:  

Қазақстан  –  тəуелсіз  мемлекет.  Қазақ  тілі  –  мемлекет  тіл.  Қазақ  əдеби  тілінің 

кең қолданысы, жаңа сапалық дамуы. 

Əдістемелік  нұсқау:  Сабақтың  мазмұны  бойынша  берілген  сұрақтарға 

дайындалу  жəне  көркем  əдебиеттерден  жəне  мерзімді  баспасөзден    мысалдар 

келтіре отырып баяндау.  

Əдебиет :  1,2,5,3 

  

ОЖСӨЖ сабақтарға əдістемелік нұсқаулар 

 Осы курс бойынша  аптасына  1 СОӨЖ қарастырылған. Бұл жұмыс кеңестік 

жəне бақылау 

функцияларын атқарады. СОӨЖ кезінде студенттер оқытушыға өзіндік 

жұмысты орындау барысында пайда болған қиыншылықтар жəне сұрақтар 

бойынша жолығуларына болады. Бұндай мəселелер болмаған жағдайда, 

СӨОЖ-ге берілген уақыт өткен материалдар бойынша есеп беруіне жəне 

өзіндік жұмыстарды орындап тапсыруына пайдаланылады.  

ОжСӨЖ  

Тақырып 1. Əдеби тілдің нормалық белгілері, түрлері.    

ОжСӨЖ мақсаты: 

 1.Əдеби тілдің нормалық белгілері, түрлері.   

         2. Əдеби тіл  жəне   көркем əдебиет тілі, функционалдық стильдер. 

Сабақ өткізу түрі: Сұрақ-жауап, салыстыру 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

1.Əдеби тілдің нормалық белгілері, түрлері.   

    2. Əдеби тіл  жəне   көркем əдебиет тілі, функционалдық стильдер. 

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу 

 

41

 

Студенттер  орындаған  тапсырмаларды  талқылау,  ұсыныстар  мен 

нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер: 1,2,3,4 

 

Тақырып 2: Əдеби тіл  мен ауызекі сөйлеу тілінің өзара байланысы. Сөйлеу тіліне 

тəн ерекшеліктер. 

ОжСӨЖ мақсаты:  

             1.Сөздердің 

сөйлеу 

тіліндегі 

синтаксистік, 

морфологиялық 

жəне 

фонетикалық өзгешеліктері. 

     2. Əдеби тілдегі сөздік қор мен ауызекі сөйлеу тіліне тəн сөз байлығының бір 

еместігі.  Диалектизм  мен  қарапайым  сөздердің  өзара  айырмашылығы  жəне 

олардың əдеби тілге қатысты, стильдік қызметі. Диалектизм мен дублет сөздер.   

Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

     1.Сөздердің 

сөйлеу 

тіліндегі 

синтаксистік, 

морфологиялық 

жəне 

фонетикалық өзгешеліктері. 

     2. Əдеби тілдегі сөздік қор мен ауызекі сөйлеу тіліне тəн сөз байлығының бір 

еместігі.  Диалектизм  мен  қарапайым  сөздердің  өзара  айырмашылығы  жəне 

олардың əдеби тілге қатысты, стильдік қызметі. Диалектизм мен дублет сөздер.   

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту. 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу 

 

Студенттер  орындаған  тапсырмаларды  талқылау,  ұсыныстар  мен 

нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер: 1,2,3,4 

 

Тақырып 3: Қазақ əдеби тілінің тарихи негіздері мен даму кезеңдері.   

ОжСӨЖ  мақсаты:  Қазақ  халқы  –  ежелгі  түркі  тайпалардың  ұрпағы. 

Сондықтан  түркі  тайпаларының  арасында  туып,  ғасырлар  бойы  ауызша  түрде 

сақталып  келген  туындылар  түркі  халықтарының  көпшілігіне,  оның  ішінде 

қазақ халқына да ортақ екендігі.                     

Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

1.  Тақырып бойынша баяндама əзірлеу      

2.  Салыстырмалы карточкалар дайындау 

3.  Тест сұрақтарын əзірлеу 

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

 

42

 

Студенттер  орындаған  тапсырмаларды  талқылау,  ұсыныстар  мен 

нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер: 1,2,7,5 

 

Тақырып 4: Орта ғасыр (Х-ХҮ ғасырлар) түркі ескерткіштері, батыс түркі 

тілдерінің ескерткіштері:   

ОжСӨЖ  мақсаты:  Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс 

түркі тілдерінің ескерткіштері:   

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:   

    1) «Кодекс Куманикустың тілі:  

    2)  Қыпшақ  тілдері  (мамлюк  қыпшақтарының  тілі;  армян  қыпшақтарының 

тілі;  Қожа  Ахмет  Иассауыдің  «Хикмет»  өлеңдер  жинағының  тілі,  оның  қазақ 

тіліне қатысты; шығыс түркі ескерткіштері;  

    1) Қараханидтер түріктерінің тілі;  

    2) Хоризм түріктерінің тілі;  

    3)  Шағатай  түріктерінің  тіліндегі  ескерткіштер.  Олардың  фонетикалық, 

лексикалық жəне грамматикалық сипаты. 

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

 

Студенттер  орындаған  тапсырмаларды  талқылау,  ұсыныстар  мен 

нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер: 1,2,5 

 

Тақырып  5:    Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс  түркі 

тілдерінің ескерткіштері:   

ОжСӨЖ  мақсаты:  Орта  ғасыр  (Х-ХҮ  ғасырлар)  түркі  ескерткіштері,  батыс 

түркі тілдерінің ескерткіштері:   

Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

«Кодекс Куманикустың тілі:   

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне пысықтау. 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

Əдебиеттер:  2,3,1,4 

 

Тақырып.6 

Қыпшақ 

тілдері 

(мамлюк 

қыпшақтарының 

тілі; 

армян 

қыпшақтарының тілі 

 

43

ОжСӨЖ  мақсаты:  Қожа  Ахмет  Иассауыдің  «Хикмет»  өлеңдер  жинағының 

тілі, оның қазақ тіліне қатысты; шығыс түркі ескерткіштері.                         

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:   

1. 

Дəріс материалдарының сұрақтары бойынша кесте құрастыру. 

2. 

Интернет сайттарынан қосымша материалдар жинақтау. 

3. 

Карточкалар жасау 

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек зерделеу (зерттеу) жəне дамыту, 

 

Қажетті  материалдарды  өз  бетінше  іздеуге,  сұлбалар  мен  кестелерді 

құруға, материалдарды жүйелендіруге  дағдыны қалыптастыру; 

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

Əдебиеттер: 1,2,3,4,5 

 

Тақырып 7:   Қараханидтер түріктерінің тілі. 

ОжСӨЖ мақсаты: Қараханидтер түріктерінің тілі. 

 Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

     1. Қараханидтер түріктерінің тілі.  

     2. Хоризм түріктерінің тілі.  

     3.  Шағатай  түріктерінің  тіліндегі  ескерткіштер.  Олардың  фонетикалық, 

лексикалық жəне грамматикалық сипаты. 

Əдістемелік нұсқаулық 

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

 

Белгілі  бір  студенттер  орындаған  тапсырмаларды  түсіндіру;  Студенттер 

орындаған тапсырмаларды талқылау, ұсыныстар мен нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер: 1,2,3,4,5  

 

Тақырып 8: ХІХ ғ. 2 жартысындағы қазақ əдеби тілі.   

ОжСӨЖ  мақсаты:  Бұл  кезеңдегі  қазақ  қоғамының  саяси-əлеуметтік, 

экономикалық  жəне  мəдени  өміріндегі  өзгерістер.  1867-1868  жылдардың 

реформалары бойынша халық ағарту саласында бірсыпыра шаралардың жүзеге 

асырылуы. 

Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:         

1.    ХІХ  ғ.  2  жартысындағы  қазақ  əдеби  тілі.  Бұл  кезеңдегі  қазақ  қоғамының 

саяси-əлеуметтік,  экономикалық  жəне  мəдени  өміріндегі  өзгерістер.  1867-1868 

жылдардың  реформалары  бойынша  халық  ағарту  саласында  бірсыпыра 

шаралардың жүзеге асырылуы. 

   2.  Қазақстанда  оқу-білімнің  кеңірек  таралуына  жағдайлар  жасалуы. 

Ы.Алтынсариннің ағартушылық қызметі. 

 

44

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу 

 

Студенттер  орындаған  тапсырмаларды  талқылау,  ұсыныстар  мен 

нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер:1, 2, 3,4,5 

 

Тақырып 9: Ауыз   əдебиеті үлгілерінің тілін      жанрлық классификациясына 

қарай айырып көрсету.                                  

ОжСӨЖ  мақсаты:  Ауыз    əдебиеті  үлгілерінің  тілін          жанрлық 

классификациясына қарай айырып көрсету.                                

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

1.Ауыз  əдебиетінің лексикалық, морфологиялық сипаттамасы, көркемдеу тəсілдері 

сөз тіркестіру амалдары; проза бөліктерінде сөздердің сөйлем ішіндегі орын тəртібі, 

құрамалас сөйлемдердің берілуі т.б. 

Əдістемелік нұсқаулық:  

                     Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту. 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

Əдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5,6, 7, 

 

Тақырып 10:  Халық ауыз əдебиеті нұсқалары  

ОжСӨЖ  мақсаты:  Халық  ауыз  əдебиеті  нұсқаларындағы  көне  түркі 

элементтері 

мен 

оғыз, 

қарлұқ  тілдері 

элементтері 

(лексикасы 

мен 

грамматикасы). 

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

Халық ауыз əдебиеті нұсқаларындағы көне түркі элементтері мен оғыз, қарлұқ 

тілдері элементтері (лексикасы мен грамматикасы). 

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек зерделеу (зерттеу) жəне дамыту, 

 

Қажетті  материалдарды  өз  бетінше  іздеуге,  сұлбалар  мен  кестелерді 

құруға, материалдарды жүйелендіруге  дағдыны қалыптастыру; 

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу 

Əдебиеттер: 1,2,3 

 

Тақырып 11: Қазақ тілі тарихын дəуірге бөлу принциптері  

ОжСӨЖ  мақсаты:  Қазақ  тілі  тарихын  дəуірге  бөлу  принциптері,  əдеби 

тіліміздің даму кезеңдері. Бұл жөніндегі көзқарастар.     

 

45

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:   

Қазақ тілі тарихын дəуірге бөлу принциптері,  

əдеби тіліміздің даму кезеңдері. Бұл жөніндегі көзқарастар.     

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу 

 

Студенттер  орындаған  тапсырмаларды  талқылау,  ұсыныстар  мен 

нұсқаулықтарды енгізу. 

Əдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 

 

Тақырып 12:  Жаңа стильдік тармақтардың пайда болуы.  

ОжСӨЖ  мақсаты:  Жаңа  стильдік  тармақтардың  пайда  болуы.  Баспасөздің, 

саяси  əдебиеттің,  қоғамдық-публицистикалық  стильдің  жаңа  сапалық  сипат 

алуы.  Қоғамдық- саяси терминдердің қалыптасуы.   

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

Жаңа стильдік тармақтардың пайда болуы.  

Баспасөздің,  саяси  əдебиеттің,  қоғамдық-публицистикалық  стильдің  жаңа 

сапалық сипат алуы.  

 Қоғамдық- саяси терминдердің қалыптасуы.   

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек оқу жəне нығайту, 

 

Материалды жүйелеу, реферат, баяндама əзірлеуге қажетті ақпараттарды 

өз алдына іздеу дағдысын қалыптастыру;  

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

Əдебиеттер: 7,5,1,3 

 

 Тақырып 13: ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы қазақ əдеби тілін танытатын үлгілер:    

ОжСӨЖ  мақсаты:  1.    ХҮ-ХҮІІ  ғасырлардағы  қазақ  əдеби  тілін  танытатын 

үлгілер: 

 а) халықтың сөйлеу тілі негізіндегі;  

 б) жазба əдеби тілі дəстүріндегі нұсқалар.       

 

Сабақ өткізу түрі: ОжСӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

Тапсырмалар жəне сұрақтар:  

1.  ХҮ-ХҮІІ ғасырлардағы қазақ əдеби тілін танытатын үлгілер: 

 

46

 а) халықтың сөйлеу тілі негізіндегі;  

 б) жазба əдеби тілі дəстүріндегі нұсқалар.       

Əдістемелік нұсқаулық:  

 

Өткен материалды тереңірек зерделеу (зерттеу) жəне дамыту, 

 

Қажетті  материалдарды  өз  бетінше  іздеуге,  сұлбалар  мен  кестелерді 

құруға, материалдарды жүйелендіруге  дағдыны қалыптастыру; 

 

Сабаққа  жүйелі  дайындалуды,  тапсырманы  орындауда  жауапкершілікке  

тəрбиелеу. 

Əдебиеттер: 1,4,5,6 

 

Тақырып 14: ХҮІІІғ. мен ХІХ ғ. І-жартысы аралығындағы қазақ əдеби тілі. 

ОжСӨЖ  мақсаты:  ХҮІІІғ.  мен  ХІХ  ғ.  І-жартысы  аралығындағы  қазақ  əдеби 

тілі. 

Сабақ өткізу түрі: СӨЖ бойынша кеңес жəне есеп, талқылау 

жүктеу/скачать 460,92 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: