Сен білесің бе? Әнші балапан
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3 Балапанның басынан кешкендері 4 23 24 Сен білесің бе? Әнші балапан 26 29 Санамақ 30 Балаларға базарлық Ертегілер елінде 16 14 Жұмбақтар мен жаңылтпаштар 12 Сурет салу сабағы 10 8 Жыр сандық Қызыл кітап Сиқырлы қарындаш 34 Мен суретші боламын МАЗМҰНЫ МАЗМҰНЫ
Сәлем, Балақайлар! Танысып қоялық, менің атым – Ба- лапан. Мен сендерге тамаша сыйлық әкелдім. Ол – өздеріңе арналған «Балапан әлемі» атты түрлі-түсті журнал. Журнал беттерінде әртүрлі жұмбақтар, ой-өрісті да- мытатын қызықты ойындар, тапқырлықты талап ететін түрлі тапсырмалар, өздерің сияқты балалардың салған суреттері үнемі жарияланып тұратын болады. Соны- мен қатар таңғажайып ертегілер еліне са- пар шегесіңдер. Журнал арқылы балалар жазушыларының үздік шығармаларымен танысасыңдар. Сол арқылы мейірімділікті, табиғатты аялауды, жан-жануарларға жа- нашыр болуды үйренесіңдер. БӘРІМІЗ БІРГЕ ОҚИЫҚ, ДОСТАР! С ә л е м ! Балапанның басынан кешкендері БАЛАПАН НЕГЕ ҚОРЫҚТЫ? Достарынан ажырап қалған Балапан аулада жалғыз тұрудан жалығып, ауыл шетіндегі қара суға қарай бет алды. 1
денелері ірі келген аппақ құстар дауыста- ры шаңқылдап, өзен жаға сын жайлап жүр екен. Олардың қаз деп аталатынынан хабары жоқ Балапан «Өздері көп екен, бірден жетіп бармай алыстан бақылай тұрайын» деп шешті. 2 4 Қанаттылардың шетінде оқшау жайылған бір-екі ата қаз бұның әр қимылынан көз алмай бақылап тұр. Бір кезде екеуі топтан бөлініп, Балапанның жаны- на қарай жақындады. Ештеңеден жасқанатын түрлері жоқ, өз-өздеріне сенімді. 3
билеп, қаша жөнелмек болып еді, екі аяғын баса алмай еріксіз бір орнында тұрып қалды. Оның қорық қа нын бай қа ған қаз дар жылдам дық та рын арт ты ра түсіп, лезде жанына жетіп кел ді. «Біз ден құ тыл май сың!» дегендей бастарын жерге төсеп, «Ыс-с-с!» деп дыбыстап қояды. Ба- ла пан қорыққанынан «Кө мектесіңдер!» деп ай қайламақшы болып еді, дауысы да шықпай қалды. Ақыры бар күшін жи нап, ауыл жаққа қарай жүгіре жөнелді. Қуғыншылар дың таяп қал ғаны аяқтарының дыбы сы нан-ақ аңғары лады. Артына бұры- лып қарауға шамасы жоқ. 4
- демекші болып еді, дауысын өзінен басқа ешкім де естімеген секілді. Енді құтыла алмасын біліп, үміті үзіле бергенде, кенет, күшіктің үрген даусы естілді. Қатты қуанған Балапан жердегі көкке аунай кетті. 5 5 Маңайына көз салып еді, өзіне қарай жүгіріп келе жатқан жаңа дос тары – күшік пен мысықты көрді. Жаңа ғана зәресін алған қаздар кілт бұрылып, су жағасына қарай қайтып барады екен. - Қалай қатты қо рықтың ба? Сенің кіш кен тай екеніңді көріп қуалап жат қандары ғой, енді біз қасыңда бол ған да саған ешкім де тиіс пейді, - деп жұбатты достары. - Жалпы әбден үйренісіп алғанша жалғыз қыдыр мауға тыры- су керек,- деді мысық дауысын маңғаздана созып. мын, нағыз достар деген осындай болуы керек,- деді Балапан ризашылығын білдіріп. Сәлден кейін үш дос жұптарын жазбай ауылға қарай бет алды. БАЛАПАННЫҢ СУДА «ҚАЛАЙ ЖҮЗГЕНДІГІ» ТУРА- ЛЫ ЖУРНАЛДЫҢ КЕ ЛЕ СІ САНЫНАН ОҚИСЫҢДАР. 7 6 Жарасқан Әбдіраш Тартылатын күйіміз, Шарқ ұратын биіміз, Шырқалатын әніміз, Бір болатын бәріміз, Балабақша – үйіміз! Ерте тұрып өте біз, Елден бұрын жетеміз: Қарсы алады күлімдеп, Тамсанады «гүлім» деп, Тәрбиеші – тәтеміз! Келгенінше шамамыз, Айтқан тілін аламыз. Сөзімізді жықпайтын, Қасымыздан шықпайтын Ол – екінші Анамыз! Балабақша – гүлбақша А Ә Қ Б В Ө І Ү Ә Б Қ Ү В І Ү Қ Ө Б Қ Ө Ә В Б А 7
Адырбек Сопыбеков Менің «Әліппем» Қолыма кітап тигеннен, Таудай болып үйге енгем. «Анашым» деген жазуды, «Әліппеден» үйренгем. Әріптің біліп қанығын, Өмірдің көрдім анығын. «Әке» деп те жазуды, «Әліппеден» таныдым. Білем байтақ даланы, Білем үлкен қаланы. «Әліппеде» бәрі тұр, Білем жақсы баланы. Ә А
В Г ғ Д Е ж З й Қ ө ү 8 Жыр сандық Су түсті де сазға, Толды үйрек, қазға. Жадыратқан елді, Не жетеді ..... Күні күліп көктен, Нұр шуағын төккен. Тіршіліктің басы, Қандай жақсы ...... Үмітіңді үзбе, Оқимыз ғой біз де. Жапырақтар жауып, Сарғайғанда ..... Ұқсап ұшқан құсқа, Денеңді нық ұста. Шаңғы байлап қырдан, Сырғанаймыз ..... көктем, жазға, күз де, қыст а. Ұйқасын тап! 9 Сурет салу сабағы 2 3 5 10 Жоғарыдағы сандарды ретімен орналас тырып, сурет салуды үйрен! 1 4 6 33 11 Сандықтың кілтін тауып, құлпын аш! Доптардың екінші бөліктерін тап! Жұмбақтар Өздігінен жүрмейді, жарыспайды, Кісі мінсе жарыстан қалыспайды. Аяғы екеу болғанмен ізі жалғыз, Сағатта талай жерді қарыштайды. (Су, қант , саға т, х
ат, в елосипе
д) Өмірді өлшейді, Ешкімнен сұрамай. Тіліңді алмайды, Тетігін бұрамай. Аяғы жоқ жүреді, Аузы жоқ сөйлейді. Алыстан қарасам аппақ, Татып қарасам тәтті-ақ. Жылт-жылт еткен, Жырадан өткен. 12
Жаңылтпаштар Оралдан оралған олардан Омаржан Оң көріп, Он бөрік, тон алған. Ең жалпақ қалпақ - Аппақ қалпақ. Басқа шақ қалпақ - Аппақ қалпақ. Қырбақ қар құрғақ па, Құрғақ қар құрғақ па? Қырбақ қар да құрғақ, Құрғақ қар да құрғақ. Бала мысықты ана мысық, Ана мысықты ала күшік. Ала күшікті қара күшік, Талаймын деп барады ұшып. 13
Балықшы тұйғын - сұңқар тәрізділер тобының тұйғындар тұқымдасына жа- татын жыртқыш құс. Ақбас құмай – сұңқар тәрізділер тобы, қырғилар тұқымдасына жа- татын жыртқыш құс. ҚЫЗЫЛ КІТАП 14
Жорға дуадақ – тыр на тәрізділер тобы ның дуадақ тұқым да сына жататын құс. Қазақстанда Кас- пий те ңі зі нің солтүстік жағалауынан бастап, Зай- сан көліне дейінгі шөлейт жә не шөлді өңірде кезде- седі. 15
құс. Ал тай, Алатау, Тар баға тай тау ла ры ның бөк тер- ле рін де кез деседі. Тышқан, ит және мысық Ит, мысық және тышқан үшеуі дос болып- ты. Сонда да ит пен мысық тышқанды онша жақтырмайды екен. Тышқан күні-түні тынбайтын еңбекқор болыпты. Ал ит пен мысық тапқанын жеп, жұмсақ шөп, жылы жерде жатып алатын көрінеді. Бір күні ит қасындағы мысыққа: Ертегілер елінде 1 16
Тышқан, ит және мысық - Осы тышқанның жұмысы таусылмай- ды екен. Күндіз-түні күйбеңдейді де жүреді, - деп қынжылады. - Сонда мысық: - Өзіміз шолжиып жатып біреуді күндейміз. Осынымыз дұрыс па? – деп, итке жөнін айта- ды. Ит бұл сөзге ұялып қалады. Өзі де ша- руа істемек болады. Осы оқиғадан кейін ол тышқанға көмектесіп жүреді. Бір күні: - Сен де қол ұшыңды бер, - дейді енді ит мысыққа. - Оған мысық көнбейді. - Өздерің-ақ істей салыңдар! – деп, сол жатқан күйі жата береді. Ит пен тышқан оған: - Жалқаулықты қой, бізбен бірге жұмыс істе! – дейді. 2 3 17 - Әй мен сендердің жұмыстарыңды күндеп жатқан жоқпын ғой. Неге тиісесіңдер! – деп, мысық ашуланады. Мысық жатқан орнында жата береді. Ит пен тышқан өз тірліктерін істеп жүре береді. Тек мысыққа тамақ қалдырмай, өздері жейтін бо- лады. Аш мысық енді ит пен тышқанның тапқанын ұрлай бастай- ды. Мұны көріп қойған тышқан мысықтың ұрлығын итке айтады. Ит ұрлықшы мысықты оңдырмай талайды. 4
бірі көрсе, бас салуға дайын тұрады. Ал тышқанға ыза болған мысық оны ұстап алуға тырысады. Сондықтан тышқан мысықтың иісін сезсе, қашып кетеді. 5 18 Сәйкесін тап! 19
Балықтың дұрыс көлеңкесін тап! 20
1 2 3 4 5 6 7 Суретті сөзжұмбақ Қызылмен белгіленген қатардағы сөзді тап! 2 3 4 5 6 7 1 21 3 22 Оқу құралдарының санын анықта! Сиқырлы қарындаш 3+1=
2+1= 4-2=
2+2= 3 4
5-2= 5-1=
6-3= 7-5=
7-3= 4 6-2= 5-4= 6-2=
8-5= 3 3 2 2 3 3 7-4=
4 4 4 4 4 10-6= 2+2= 10-9=
3 3 3 2 3 1+1=
1 көк 2 сары
3 қызыл 4 жасыл
23 Дельфиндер жайлы қызықты деректер
Дельфин- дер жалғыз өмір сүрмейді, үнемі топтасып жүреді. Жалпы әлемде теңіз дельфиндерінің 32 түрі және 4 өзен дельфиндері бар. Ежелгі Грецияда дель- фин өлтіргендер ауыр жазаға тартылатын болған. Гректер олар- ды «әулие балық» деп атаған. Кейбір дельфиндер алпыс сөзді ажы- рата алады. Мұндай мөлшерді сөзден 2000- ға жуық сөйлем құрауға болады. Кейде дель- финдер өздерінің тұмсықтарымен акулаларды да өлтіре алады. 24 Сен білесің бе? 5 айырмашылықты тап! Ребусты шеш! + + + ж елім + + + + 25 Туған жер Әнін жазған – Ә.Бейсеуов Сөзін жазған – С.Тұрғынбек
Әнші балапан 26
27 с
28 Жиырма тиын Жиырма тиын
1
шырылдап, көктен балапанның үстіне төніп келеді. Бірақ босатып аларлық күш жоқ. Балалардан сескеніп қайта көтеріліп к етеді. Бақыт тоқтай қалды. Балапанға анасының арашаcы бола алмай жүргенін көріп, жылағысы к еліп кетті. 2
л емес пе?! – деді көзіне жас үйіріліп. Балалар Бақытқа жалт қарады. – Сенің не жұмысың бар? Оба л деген не? Обалы бізге, саған емес. Бар кете бер жөніңе! – деп екі ба ла дүрсе қоя берді. – Оқушы дейді-ау тағы бұлар ды, – деді даусын созып Бақыт . – Сен оқушы болмаған соң екен ғой обалды білетінің, – деді екінші бала кекете ыржақ-ыржақ етіп. 3 Балаларға базарлық 29 Балалар балапанды тағы ұшырды. Ол дәл Бақыттын алдына келіп құлады да, қанатын қағып, мені құтқар дегеңдей шырыл- дап қоя берді. Төбеде анасы да безек қағады. 4
лалар да жүгіріп келді. – Біз не айттық саған? Неге ұст айсың торғайымызды? Бірдеңе көргің келіп тұр ма? – деп балапанды жұлып алды. Бірақ Бақыттың қолындағы ақшаны көріп, ашулары с у сепкендей басыла қалды. – Сатамыз, аласың ба? Бақыттың жүрегі дүрс-дүрс соғып, қу анып кетті. – Мә! – деді қолындағысын ұсынып. – О,о, бұл аз ғой, тағы жібі бар, – де ді балалар көз қысысып. – Жібін алып қалыңдар. Басқа ақшам жоқ, – деді Бақыт үзілді- кесілді. Екі бала бірін-бірі ыммен ұғысып, ба лапанды шешіп берді. – Айырылып қалма! – деді қатаң е скертіп. 5
30 Бақыт қуанып кетті. Балапанның кішк ене жүрегінің жиі-жиі соққаны қолына білініп тұр. – Бара ғой, анаңа, – деп көтеріңкіреп лақтырып жіб ерді балапанды. Екі бала бір-біріне қарап, аңырып қалды. Ба лапан да бірден ұшып кет- пей, телеграф сымына қонды. 6
қасынан орын алды. Балапан қанатын жиі-жиі қомдап қағып, аузын аша қалды. Анасы бірдеңе салып жібергендей болды. Бұл Бақытқа сүйіп алғандай болып көрінді. Екеуі қосылып шиқ-шиқ етеді. Бұл шырылдау емес, көңілді шиқылда у. «Рахмет саған, Бақыт! Әрдайым осындай мейірімді б ол» дегендей. Енді бір қарағанда аналы-балалы торғайлар қатар ұшып бара жатты. Олардың жиі-жиі қаққан қанаттары Бақытқа қош бол деп бара жатқанға ұқсады. Бақыт қол бұлғап қала берді. 7
Мұз айдында жеті бала, Асыр сап жүр сырғанап. Сырғанамай екі бала, Жағалауда тұр қарап. Енді осы бар баланың, Санын айтсаң, жарадың. Қанша бала? Сабасынан сіздің үйдің, Бес кесеге қымыз құйдым. Тыстан шөлдеп Жүсіп жетті, Бір кесесін ішіп кетті. Бір кесесін шешем алды, Енді неше кесе қалды? Неше кесе? 31 Санамақ
М Е Н С У Р Е Т Ш І
Б О
А М Ы Н Әмина Ахметова, Астана қаласы, «Құлыншақ» алабақшасы. Анастасия Кудрявцева, Астана қаласы, «Балалар үйі» КММ Ғұмырлан Жайлау, Астана қаласы, «Балбөбек» балабақшасы. 32
М Е Н С У Р Е Т Ш І
Б О
А М Ы Н Аружан Боранбаева Астана қаласы «Нұрай» балабақшасы. Еркеназ Әбуғали, Астана қаласы, Ғ. Қайырбеков атындағы №2 мектеп. 33
Астана қаласы, «Балбөбек» балабақшасы. 1 2 3 4 5 Шешуін тап! 34 + = 4 4 8 + = + = + = + = + = + = — = 4 — = — = — = — = 1 5 — = — =
Екі айда бір рет шығатын бүлдіршіндерге арналған журнал Журнал Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінде тіркеліп, 24.04.2009 жылы №10074-Ж тіркеу туралы куәлігі берілген. Шығарушы «Ш. Шаяхметов атындағы тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру- әдістемелік орталығы» РМҚК Бас редактор Қонысбай Әбіл Редактор Меруерт Шіменбаева Корректор Алмажан Қадырхан Көркемдеуші Сания Баубекова Редакция алқасы: Ғалымжан Мелдешов Редакциялық алқа төрағасы Жанар Асанова Редакциялық алқа хатшысы Несіпбек Айтұлы Ақын, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Сұлтан Қалиев Балалар ақыны Толымбек Әбдірайым Балалар жазушысы Шайзада Мұхаметжанқызы «Балалар әдебиеті» баспасының директоры Аманжол Әлтай Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, филология ғылымдарының кандитаты ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІ ТІЛДЕРДІ ДАМЫТУ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ ЖҰМЫС КОМИТЕТІНІҢ ТАПСЫРМАСЫ БОЙЫНША ШЫҒАРЫЛАДЫ Мекенжайы: Астана қаласы, Сауран көшесі. 7а Тел.: 40-83-97 Эл.пошта: tilortalyk@mail.ru Журнал «Полиграфкомбинат» ЖШС-нде басылды. 050002, Алматы қаласы, М. Мақатаев көшесі, 41. Теруге берілген күні 24.06.2016 ж. Басуға қол қойылған күні 27.06.2016 ж. Қалпы 60x84/8. Қағазы офсеттік. Шартты баспа табағы - 4. Таралымы - 2000 дана. Тапсырыс № 1622
Жығылған мүйісі. Маңғыстау облысы ШЕБЕР ҚОЛДАР Раушан гүлін жасау үшін қызыл түсті қағаз, ағаш бұтақтары және қайшы қажет. 5) Дайын раушан гүлін ағаштың бұтақтарына кигіземіз. 1) Алдымен қызыл қағазға шиыршық (спираль) тәрізді дөңгелек сызып аламыз. Ортасына «х» әрпін белгілейміз. 2) Дөңгелекті шиыршық күйінде қиып аламыз. 3) Сыртынан бастап ішіне қарай ораймыз. 4) Қағаз біткенше орап, желімдейміз. жүктеу/скачать 30,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|