Щ ьЛ ау'ш ы журтшылыгымызга усынып отырган айтыс елен,дер!

К ен шалбарын, к,урысып. 
Етектеп тасты жиып ап, 
Э уедеп цудайдын,, 
Торгайымен урысып. 
Торгайы ушса дауылдап, 
Топы рагы бурк, еткен. 
Торгайга к,арап ак,ырса, 
Так,ымдары жылт еткен. 
Ш еп тщ басын егш деп, 
Орып алсак, тепн деп. 
К,ысы-жазы жыбырлап,
Ш еп жеп жатк,ан ел екен.
Жэне б1р жайыцды айтайын: 
К,аратаудын, к,азагы,
Ж алгыз атты желдштеп,
Кумэнд1 болган к,атыннан, 
К екпар т1леп келд1к деп, 
А щ ы боза 1шпесе,
Ойбай, шелдеп елдж деп, 
К,атынмен елен, айтысып, 
Б1р-б1р кез мата жыртып ап, 
Ш екелерш тартысып, 
К,амшыларын берж тктеп, 
Эдет к,ылып ак,ырган. 
, ; 
Экен, де болса берме деп, 
Ес1р1н,к1 антурган.
Жэне б1р жайын,ды айтайын: 
Жалан, аяк, к,ар кешкен,
К,ара таудын, к,атыны.
Т уске дешн болмайды, 
Толык,сып к,ыздын, жатуы. 
©Т1р1К пе, рас па?
Б1р шыбындай жанын, бар. 
А йтсацш ы , М айкет, ак,ыры, 
К,ыздын, к,удай урганы, 
■. 
Ертеменен турганы, 
К,атындай шашын буганы.. 
Э уедеп торгайды 
• 
« Е п Ш М Д ! ЖеЙС
1
Н,» ДеП>

К,ырылгыр деп к,аргайды. 
Малдарынын, тезепн, 
Б]р-б1рше бермейдк
©М1Р1Н1Н, 1Ш1НДе
Б1р рахат кермейдь 
Ойлап турсам, М айкет-ау,
Е л сорлысы сен дейд1.
К,ара таудын, к,атыны 
Бгр сиырды жетектеп,
Ш ик1 тезепн етектеп,
«Оны к,он,ыз жейд1»,— деп, 
Т ам га тыгар жентектеп.
Б ул емес пе, М айкет-ау, 
Урганы к,удай келтектеп!?
К,аратаудын, байлары 
Б1р тебе к,иды жиып ап, 
«А л ты ай к,ыск,а жетед» деп, 
Арты лганы н теппешн,, 
«Базарга сатсак, нетед» деп, 
Рахат етпей мэз болган,
0 м 1р пеГпш аз болган,
Ойлап турсам, М айкет-ау, 
Е л сорлысы сен дейди 
К,ара таудын, ж 1 г т
Б1р тецге бул тапк,аны,
К,ап, арк,анын сатк,аны, 
К,атыны шыгып базарга, 
Е р к е п уйде жатк,аны. 
Базарга барган Ж 1г т
Б1р тецгеге боза алып, 
Ж олдастарын шак,ырып, 
Жиылып келш к,асына,
Б1р талайы отырар,
Баласы жылап шуылдап, 
Салып берсе шылымын,
Тут1Н1 шыгар дуылдап.
Боза 1Ш1П мае болып, 
Б1р-б1рше к,ас болып,

0лен,д1 айтып жатк,аны. 
Б ул емес пе, М айкет-ау, 
Е
л
1
н
,
д
1 к,удай атк,аны.
Б ул к,орлык,ты кергенше, 
Ыстык,та ку шп елгенше, 
Сары арцага келсейшк
К,ЫМЫЗ 1Ш1П МЭЗ боЛЫП,
С ары к,азы жесейшь 
К,урап к,алган терш щ , 
Ж1б1р ме екен к,атк,аны.
М а й к е т :
А л , сейлесш бул М айкет, 
Сен де тыцда, К,улмамбет! 
Тебен,нен урды к,уд1рет. 
Бабан, сешн, Бак,тияр,
© з бабан,ды жамандап, 
Бузы лды сенен бул ниет. 
Сонша неге сегесщ, 
К,аратау деген жер1мд1, 
Ток,сан тогыз машайык,, 
Сексен сег1з саруар. 
Эулиелер жай к,ылган, 
К,аратау деген жер1мдь 
Т е р т пайгамбар туылган, 
К ш д ж к,аны жуылган. 
«К1Ш1 
меке» деунп ед1, 
Сайрам деген жер1мд|. 
Мекел1Г1н айтайын,
А й тул ы тур азаны. 
К,ызулы тур базары.
Сэхэр 1 турып тын,дасан,. 
К,улак,к,а майдай жагады, 
Шайык,тын, айтк,ан азаны. 
Эз1рет султан элипан 2 
А я з к,урган кек кумбез, 
Астананын, к,азаны.
1 Е р т е .
2 Э л и п а н — х а л и ф а д е ге н с е з .
176

Бабан, сешн, Бак,тияр, 
Уйсш нен бэр1 жаралган. 
Байдыбек бабан, Жарык,шак„ 
Олардын, к,айда мазары. 
Жерхмшн, жайын айтайын,
Сен жамандап турган сон,. 
Мак,тамастан к,айтешн, 
Сы рдария езешм,
Онда да жатыр кеп ел1М. 
К,ара тау мешн, мекешм, 
М иуасын терш жеп ед1м 
Айналайын, к,аратау, 
Керемет^н, мол ед1!
А лм асы бар аяк,тай,
Ж уасы бар таяк,тай.
Арк,ары мен к,улжасы 
Жылк,ыдан шык,к,ан саяк,тай. 
Кекбекте жатк,ан к,у А лбан , 
Артык, жер^н, к,ай жак,та, эй? 
Булд1рген1 аяк,тай,
Д оланасы журектей.
Бугы сы мен маралы 
Жаск,а толган улектей.
Мын, А лб ан келсе барады,
Б1р дик,аным жудетпей.
К едеш мен байы тен,,
Ы лдны мен сайы тен,.
К ен ет1Г1 кен, болса,
К,ос ег
131
тен, болса,
Е ш ю м г е кен,1Л бермейд!, 
П атш ад ан онын, нес! к е м ?! 
А с а , Т ал ас 
е м езен,
А т
бауры н ан саз болган. 
Б ал д ы р ган ы н жегенге 
Баланын, 
кен,Л1 м эз болган. 
Ж а у ж у м ы р ы к,умандай, 
Сексеу1Л1Н жак,к,анда,
Кедейд^н, кен,л1 тынгандай. 
Бабацнын, журтын жамандап, 
^ у д а й атк,ан К,улмамбет:

Тебен,нен к,удай урганы-ай!
К,ара Албаннын, елгенш,
Еш к1м схрэ бхлмейдь 
Иманын мулде уш рш ,
К,асына молда келмейдь 
Бхреух елее он, жак,та,
А п та кун аты терлейдь 
Е л елден молда тентхреп,
Он куннен кешн кемгень 
Т1р1де к,он,сы к,онбаган,
©лгенде к,он,сы к,она ма?
Э р тебешн, басына 
©Л1Г1Н иттей суйрейдь
Е л щ базар б1лмейд1,
К,аладан келген ногайдан 
Сонын, малы он,ай деп,
0ке-шешен, 1здейд1,
К,удай алгыр К,улмамбет,
Бекер жаппа ж алацды.
К,аратаудын, ж уртына,
0 з ж урты цды жамандап 
Кушн, к,алай он,ады.
К,анша айтысса да екеу1 жен,1се алмай, к,ыргыз датцасына 
сынатк,алы барады. К,улмамбет алдын ала аузын алып к,ояйын 
деп. мак,тап елен, айтады:
К , у л м а м б е т :
Ж ат етгп тхл^ме алдым б1р к,удайды,
Эмбеден раушан к,ылган К ун мен А й ды . 
К,улмамбет сэлем бергп Ш1Н, келдь 
Журмхсш, датк,а Б э Г т к , куйл1, жайлы?
Д омбы ра эуешмнен болды шешен,
Датк,адан езщ к,атар болдын, кесем.
К,улмамбет сэлем берш 1шн, келд1,
Журм1С1Н,, датк,а Байтж , аман-есен.
Улкенд1г1н, Ур1стем, Дастандайсын,,
Б1р к,удайдан баск,адан жасканбайсын,,
178

К,айратын, Э
31
рет
1
шер1дей бар,
Т ер тж ар д а Омар менен Оспандайсыц.
Бэйб1шен, алдыцдагы М акарайым,
ПеЙ1ШТ1Н, сарайындай салган жайын,.
К,айратын, Э
31
рет
1
шер1дей бар,
К,ызындай пайгамбардын, алган жарын,..
Сонда К,улмамбеттщ бул елен,ше датк,а аш уланып,— М еш
пайгамбарга тецедщ ,— деп кейидь Енд1 датк,а — м е т жамандап 
айт,— деп, сезд1 М айкетке бурады.
М а й к е т :
Ж аманда дедщ, датк,а, мешлдерщ,
Кем1С1Н 
ашуланып зешлдерщ.
Айтайы н ж асындагы мак,амын,ды,
М айкеттен к,абармасын кен,1лдер1н,.
Айты сы п ею ак,ын ерлеген сон,,
Ж аманда дед1 датк,а, керд1 кез1н,.
Айтайы н жасыцды да мак,амын,ды,
Т агы да ашулансан, мейлщ 
ез1Н,.
Жет1М 
боп он жасында кдлып 
ед1Н,,
У ш -тер т жыл байдын, к,ойын багып ед1Ц.
Б у п н д е бул дэулетт1 берд1 к,удай,
Ж асында ынтык, сорлы кэрш ед1н,.
Онан сон, бес-алты жыл бак,тын, пада, 1 
Ж ауы р к,ып к,уйрыгын,ды мшген тана.
Басын,нан кедейцплш кетпей к,ойган,
Ж арыгы табаныцнын, 61ТТ1 жаца.
© Г 1 3
бен таргыл шолак, к,ойга бардын,,
Болар деп муным уят ойламадьщ.
Б1реуд1Н, к,ойын багып, к,осын айдап,
Келгенше жиырмага оцалмадьщ.
1 П а д а ш ы — сиыршы.
179

Келгенде жиырма беске 61ТТ1 дэулет,
Датк,а боп отырдын, да к,урдыц сэулет.
К,анайдын, к,орасына к,ыдыр юрш,
Болыпты цырык, шак,ты С
13
Д
1
Н, дэулет.
М айк0тт1ц бул жамандап айтк,ан елецш еаткенсш , датка 
«М ай кет жецд!» деп терел1к айтыпты.

жүктеу/скачать 8,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: