Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
САУДА. ЖӘРМЕҢКЕЛEP. КӘСІПШІЛІКТЕР. ӨНЕРКӘСІП
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
| 6. САУДА. ЖӘРМЕҢКЕЛEP. КӘСІПШІЛІКТЕР. ӨНЕРКӘСІП
Қ а за қ ө л кесін ің бірте-бірте капиталистік қаты настар өрісіне тарты- луы халы қты ң эк о н о м и к ал ы к өміріне, атап айтқанда сауданы ң нысаны мен мазмұнына аз өзгеріс енгізген жоқ. Іш кі сауда екі нысанда: айырбас ж әне ақш а арқылы жүзеге асырылды. Егер соңғы сы н көбінесе бүкіл өлкені ж айлап орналасқан оры с-украин ш аруа тұрғындары ж әне казак станицалары жүргізсе, айырбасты көбінесе көш пелілер жасады. Географиялық орналасуы себепті бұрынғысынша Орта жүздегі бұрынғы округтік приказдар, Кіші жүздегі бекіністі шептер маңындағы экономика- лы к ошақтар, Жетісу мен Оңтүстік Казақстанныңжаңадан құрылған қалала- ры, көп адам тұратын кыстактары айырбас саудасының орталықтары болды, оларға казак ауылының шаруашылық жағынан окшаулануын неғұрлым әлсірететүсу үшін көшпелілер мен отырыкшы тұрғындар арасындағы делдал- дык рөл берілді. «Казак даласының шикізат өнімдерін, Орта Азия өнеркәсібі бұйымдарының бір бөлігін орыс өндірісінің өнімдеріне айырбастау»152 айыр бас саудасының басты объектісі болды. Бұл орайда Орынбор, Троицк, Пет- ропавл, Верный, Семей сиякты айырбас сауда-саттығының дәстүрлі орталық- тарының айналымдары 50-жылдардың аяғында-ак елеулі мөлшерге жетіп, бірнеше миллион сомды кұрады.153 60-жылдардағы өкімш ілік реформалардың жүргізілуіне, Орталық ж әне С олтүстік Қ азақстанны ң бай табиғи ресурстарын ш аруаш ы лы қж ағы нан игеруді кеңейту жөніндегі үкімет саясаты ны ң белсенді жүргізілуіне бай- ланысты эконом икалы к өмірді жандандыра түскен жаңа орталықтар, атап айтканда А км ола, П авлодар, Қ арқаралы , Баянауыл, Қ азалы , Ж аркен т пайда болады. Айырбас саудасы XIX ғасы рдьіңорта ш еніне дейін Петро- павл, О рынбор, Семей тарихында болғанындай қаланы ң өзінде емес, кай- та аталған калалардың шегінен тыс едәуір каш ықтыкта жүргізілді. Мыса- лы, Акмолада мал саудасы каланы ң оңтүстік жағында, одан 1 - 2 шакырым жерде орналасты ; малдың көп ш ілік бөлігі азы қтанды ру үшін «өдетте» қала шетінен едөуір каш ы қ жерде бағы лды .154 Мал өнімдерін ұксату жөніндегі өнеркәсіптің қалыптасуы, мұндай кәсіпорындардағы еңбек бөлінісінің орын алуы калаларда немесе ірі коныс- жүктеу/скачать 47,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|