Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
Чкалов, 1957, 7, 24, 48-50-6
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
- Бұл бет үшін навигация:
- 8 6 -8 8 -6 ; Великая Октябрьская социалистическая революция в Казахстане, 61-6. 194 В огне революции, 114-6.
- 196 Великая Октябрьская социалистическая революция в Казахстане, 22-26-6. 197 ГАОрО, ф. 142, on. 1, д. 335-6, л. 2. 198 Бул да сонда
- Бул да сонда, 79-6.
| Чкалов, 1957, 7, 24, 48-50-6.
192 История коммунистических организаций Средней Азии. Ташкент, 1967, 121-6.; Вели кая Октябрьская социалистическая революция в Казахстане, 107-6. 193 В огне революции и гражданской войны. Воспоминания участников. Омск, 1969, 8 6 -8 8 -6 ; Великая Октябрьская социалистическая революция в Казахстане, 61-6. 194 В огне революции, 114-6. 195 Омские большевики в период октябрьской революции и упрочения Советской влас ти. Сб. документальных материалов. Омск, 1958, 228, 229-6. 196 Великая Октябрьская социалистическая революция в Казахстане, 22-26-6. 197 ГАОрО, ф. 142, on. 1, д. 335-6, л. 2. 198 Бул да сонда ; К обозев Петр Александрович (1878—1941) — көрнекті кәсіби револю ционер. 1898 жылдан КПСС мүшесі, жол қатынастары инж енері, Ташкент темір жолы басшыларының бірі, Қазан революциясына белсене катысушы, азамат согысы жыл- дарындағы белгілі кеңестік ж ән е әскери кайраткер. 199 Бул да сонда, л. 8. 200 Бул да сонда, л. 11, 19, 24, 28 ж эне 6. 201 Бул да сонда, л. 29. 202 Великая Октябрьская социалистическая революция в Казахстане, 38, 44, 64-6. 203 Бул да сонда, 71-6. 204 Бул да сонда, 79-6. А л т ы н ш ы та р a y ҚАЗАҚСТАННЫҢ XX ҒАСЫРДЫҢ БАСЫВДАҒЫ М ӘДЕНИ ӨМІРІ 1. ОҚУ-АҒАРТУІСІ XIX ғасырдың аяғы — XX ғасырдың басында Ресей империясының ха- лы ққа білім беру ісі мен мектеп жүйесіндегі өзіндік ерекшеліктері Қ азақ- стандағы халы қка білім беру ісі мен бүкіл ағарту ж үйесіне көп дәреж еде өз ы кпалы н ж асады . О қу-ағарту ісі айқы н тапты қ сипатта болды, оны ң К азақ стан д ағы айы рм аш ы лы ғы ұлтты қ ерекш елікке орай ж үргізілді. Ү лтты к мектептер туралы 1870 жылы қабылданған «Ресейді мекендейтін бұратан аларға білім беру ж өніндегі ш аралар туралы» заң ұлтты қ мек- теп тер д егі ж ә н е ү л тты қ ш ет ай м а қ тар д ағы б үкіл ағар ту ж ү й есін : 1) әлі аз оры стан ған д ар үш ін, 2) оры стары көп ж ерде тұраты ндар үшін ж ә н е 3) ж етк іл ік ті д әреж еде оры стан ған дар үш ін деп, 3 санатқа бөлді. Бұл орайда 1-санат үшін мектептер салынатын боЛып белгіленді, оларда оқы ту орыс әліпбиім ен ж азы лған оқулы қтар бойынш а ана тілінде ж үзе- ге асы ры луға тиіс еді. Екінш і санат үшін орыс мектептері құрылуға тиіс болды, оларда оры с балалары н да, «бұратана» балаларды да бірге оқыту көзделді, ана тілі ауы зш а түсін дірген кезде ғана қолданы луға тиіс еді. Ү ш інш і сан ат үш ін оры с м ектептері құры лы п, оларда оқы ту тек орыс тілінде ж үргізілді. Занды ж үзеге асыру нәтиж есінде Қ азакстанда әр түрлі облыстарда әр алуан үлгідегі мектептер қүры ла бастады. М әселен, А қмола ж әне Семей облы стары нда — мектеп-интернаттар мен ауыл ш аруаш ы лык бастауыш училищ елері, Торғай мен Оралда — ауы лды қ мектептер, болы стык (бір сы ны пты ), екі сыныпты училищ елер, Ж етісу мен Сырдарияда — «орыс- бұратаналы к» мектептер, Іш кі Ордада (Бөкей Ордасында) старш ы нды қ ж ә н е у ч аск ел ік у ч и ли щ елер құры лды . О ларды ң б әрі Х алы қ ағарту министрлігіне бағынды. XX ғасырдың басына қарай Қазақстандағы халықка білім беру ісінің мақсаттары мен міндеттері білім беру ісінің жетекш і қай раткерлерін ің бірі А. А лекторов м акалалары ны ң бірінде айтылған: «К азак даласы ндағы мектеп ө зін ің білім беру міндеттерімен коса саяси рол де аткарады: ол к азак халкы н байырғы орыс халкымен байланысты- рып, қазактарға мем лекеттік тілді сіңіреді. Ол орыс халқы ны ң ғұрыпта- рымен ж ән е көзкарастары м ен таны сты рады, казақтарды баяу болса да, жүйелі түрде оры старды ң аясы на енгізеді, бұл орайда мұсылманды к ерекш елік негіздеріне қарам а-карсы тұрып, қазактарға Бұхарадан ж әне 676 |