Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
XIX ғасырдың орта шеніндегі Шымкент каласы
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
| XIX ғасырдың орта шеніндегі Шымкент каласы.
қарсы қатаң ж азалау саясаты ны ң өрш уі, Қ оқан мен Бұхара, Т үркістан мен Ш ы м кент ж ән е олармен ш ектес ұсақоты ры қш ы лы қ-егінш ілік қы с- та.қтар мен қалалар маңы нда көш іп ж үретін қ азақтар арасы ндағы араз- дықтар мен ш ексіз соғыстар жағдайында 60-жылдардың бас кезінде өлке- де күш ті қам қорш ы қаж ет екені айқы н аңғары лды . С онды қтан дала өңіріндегі көптеген ықпалды адамдар Р есейге бағдар алуды ж ә н е оры с өск ерлерін ің таб ы сқа ж етуіне көмектесуді жөн көрді.78 Ш ымкентті корш ауға алу кезінде Ч ерн яевқа 1840 ж ы лдарда К ен еса- ры ны ң көрн екті серігі болған, көш пелілер арасы нда беделді би Б ай зак М әмбетұлының (1780—1864) баласы, шымыр руы ны ң биі А қмолда батыр бастаған казақтарды ң бір топ белгілі адамдары келді. Ол ген ералға он мың қ а зақ ж ігітін өз отряды на алуды ұсы нды ж ә н е ә с к е р үшін к ө л ік құралдары н беруге уәде етті.79 А қм олданы ң әрекеті билеуш і Ә лім құлға белгілі болып, ол Қ оқан ш енеуніктерінің айтуы на карағанда, Н ор-М ада парванашыға Байзак биді өзіне алдап әкелуге бұйры қ берген, ал би Т аш кен тке әкел ін ген н ен кейін Қ о қан б илеуш ісі, А к ж ар руы ны ң көзім ен көрген қазағы Қ алы бай М әм бетовтің айтуы на Караганда, Б ай зак датка- ны зеңбіректің оқпаны на байлап, «оның быт-ш ытын шығаруға», «мұсыл- м анды кка сатқы нды қ жасады» ж ән е «кәпірлерге» бейім деп айы пталған басқа да казақ билерін атып тастауға бұйры қ берген». А тқы ш тар «олар- ды мы лтықпен атып өлтірген». Ә лім кұлды ң бұйры ғы бойы нш а қ о қ ан - ды қтар ж азалаған казактар арасы нда ш аны ш қы лы руы нан И слам кұ л - пансад пен Темір-пансад, шымыр руынан Әбдуали би ж әне баска да кейбір әскербасы лар болған.80 Бұл сияқты қорқы туды ң н әтиж есі коқан ды қтарды ң күткен ін е мүлде қарама-қарсы болып шыкты: қазақтар Черняев жағына қашты ж әне оны ң нашар қаруланған ж әне қарусыз адамдарды отрядқа қабылдаудан бас тар- тканы на карамастан, олар «оған жан аямай көмектесеміз» деп сендірді. Кейіннен Черняев 1864 жылдың жазында Түркістан мен Ш ымкент жүктеу/скачать 47,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|