Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих және этнология институты
училищелеріндегі негізгі ере-
жүктеу/скачать 47,68 Mb. Pdf көрінісі
|
Қаз тарихы 3 том
| училищелеріндегі негізгі ере-
ж елер мен қағидаларды» 1888 ж ы лы -ақ бекіткен болатын. Империяның орталы к аудандарында әр тү р л і училищ елердің күрылуы 80-жылдардың аяғы — 90-ж ы лдарды ң басы на тұстас келеді. Алайда бұл желі XX ғасыр- ды ң басы нда да баяу өсті. О қу-ағарту м инистрлігі бастауыш училище- лерде қол еңбегі оқытылатын сы ныптар аш у туралы каулы кабылдайды. Мұндай сыныптар Қ азақстанда да аш ыла бастады, алайда олар аз болды. Торғай облы сы нда 1903 жылы мектептерде небәрі 4 қолөнер бөлімшесі мен қол ең б егін ің бір сы ныбы болды, Ы. А лты нсари н ашқан 3 кыздар мектебінде колөнері оқытылды. Ж етісу облы сы ны ң мектептерінде 3 кол еңбегі сыныбы, 2 колөнер бөлімш есі ж ән е қолөнерін үйрететін 7 сынып жұмыс істеді. Бүл бөлім ш елердің бөрі қазы н а есебін ен аш ылды, сон - дықтан да Капал уезінің бастығы былай деп ж азған: «У ездің алуан түрлі қолөн ерш ілерге кедейлігі сон ш а, мектептерде қ ол өн ер ж абды қтары н енгізу сөзсіз қаж ет, әрб ір м ектеп ж аны нда кол өн ер сы ны птары болуы керек, бірақ халы қты ң өте кедейлігі ж ән е сы ны птарды ң толы қ болмауы себепті биылғы жылы колөн ер бөлім ш елерін аш у көзделген ж оқ ».26 О ны ң үстін е, ж аң адан аш ы лы п ж а тқ ан қ о л ө н е р б ө лім ш ел ер і мен қол еңбегі сы н ы п тары н егізін е н оры с халкы н қам ты ды . Ал олард а оқи ты н қ а за қ т а р си р ек к е зд е сетін . М ұрағат құ ж аттар ы н д а С. М ең - д еш евтің Б өкей О рдасы н да осы н дай уч и ли щ е аш у к е р е к т іг і туралы өтініш і бар, мұнда ол қ а за к халқы үш ін қаж етті қ о л ө н е р туралы ж а з- ған .27 XX ғасырды ң басы нда мектептерді бірсы пы ра кәсіби л ен д іру бай- қалды . М әселен , Т орғай ж ә н е Қ а р а б ұ т а к екі сы н ы п ты о р ы с -қ а з а қ уч и л и щ ел ер ін д е етік ш іл ік ж өн е тіг ін ш іл ік істері үй р етіл е б астаған . Ал Қ остан ай д а « Қ азақ ауы лдары мен қ а з а қ х ал қ ы н ы ң к а ж е тте р ін е сәйкес» тігінш ілік ісі оқы ты лды .28 О қы туды ң бұл түрі бойы нш а бағдар- лам а өте қарап ай ы м болды , м ә сел ен , ол ар д ы ң б ір ін д е бы лай деп ж а- зы лған: «Е тікш ілік құр ал-сай м ан д ар ы м ен ж ә н е оларды түрлі ж ұм ы с- тар кезін д е п ай дал ан ум ен тан ы сты ру. Е тік ш іл ік м а тер и ал д а р ы н ы ң атауы — олар қаш ан ж ән е қайда қолданы лады . Е тіктің табан ы , өкш есі, ұлтаны н дай ы н д ау ж ә н е т ігумен тан ы сты ру». Бұл о рай д а к ө р н е к іл ік ж еткіл ік ті болуы үш ін сы н ы п қа етіктер қой ы лған . 1910 жылдан кейін, қолөнер бөлімшелері туралы мәселе облы стардың халы ққа білім беру ж өніндегі арнаулы кеңестерінде ты ндалы п, оны ң үстіне хал ық санының тез өсуі мен баска да факторлар қолөнерді үйрететін сыныптардың мектептерде кеңінен енгізілуіне себепші болды. 1917 жы л- ды ң басына карай өлкеде 31 қолөнер училищ есі болды, ал 257 бастауыш мектепте қол еңбегі сыныптары жұмыс істеді. Ауыл ш аруаш ы лық мектептеріне бірш ама көбірек көңіл бөлінді. Өл- кенің көптеген өкімш ілері ауыл ш аруаш ы лығы на бейімдеп окы ту қаж ет екенін көрсетті, алайда еш кім ти ісінш е көң іл бөлм еді, өй ткен і ол ар- найы караж атты қаж ет ететін еді. С өйтіп қоны с аудару, олард ы ң 1907 жы лдан кейінгі ағылуы туралы м әселе өте өткір қойы лған кезде ғана ауыл ш аруаш ы лы қ м ектептерін аш уға әр ек еттер ж асалды , б ір ақ олар- ды ң дені аш ылмаған күйінде калды . Ауыл ш аруаш ы лы қ м ектеп терін е к ө б ін е с е к а з а к балалары алы н д ы , о л ар д а ауы л ш а р у аш ы л ы ғы н ы ң негіздерімен бірге жалпы білім беретін пәндер өткізілді. Пәндерді жүктеу/скачать 47,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|