ОФКТ  кезінде  барлық белгіленген әдістемелік  принциптер  жүзеге

28

негізі болып табылады. Қарастырылып отырған типте бір грамматикалық ФСТ

қолдану арқылы  айтылар  ойды құрастыру  тәсілі өнімді  саналады  [15-19].

Мысалы,  уақыттық мағынаны  білдіретін  ФСТ:  а)  жалғаусыз ілік  септігі

түрлерімен  және  till,  from,  between,  since,  with,  among  жалғаударымен;  б)  by

жалғауы;  в)  at,  in,  on  жалғауларымен  түсіндіріледі. Уақыт  мағынасымен

берілген түрлерді пайдалана отырып, оқушыларға көктем туралы ойларын айту

ұсынылады.

Осылайша,  грамматикалық

сөйлеу  дағдыларын

қалыптастыру  және

жетілдіру  сабағында  бір  тақырыптық түсінік  аясында әртүрлі  грамматикалық

құралдарды (әртүрлі құрылымдық сөйлемдер  түрінде  берілген  синтаксемнен

әңгімелеуге дейін) кешенді іске қосу жүзеге асырылады.

Жүйелік  принципі  стилистикалық сөйлеу  дағдыларын қалыптастыру

сабақтарында

қатаң

бақыланады. 

Сөйлемдерді 

стилистикалық

тасымалдаудың

ерекше  тәсілі  оқушыларда  «стильді  сезіну»

қабілетін

дамытуға әсер  етеді. Өкінішке  орай,  бұл  тәсіл  оқулықтарда  жүйелі  көрініс

тапқан  жоқ, мұғалім үлгі-сөйлемдер  негізінде,  бастапқы  кезеңде қарым-

қатынастың ресми-ресми  емес  жағдайын  есепке  ала  отырып,  лексикалық

құралдарды ерікті таңдау дағдысын жетілдіреді.

Диалогтық  қарым-қатыныс білігін  дамыту  сабағында  жүйелік  принципі

белгілі  бір  бастапқы  сөйлеу әрекеттерімен  диалогты  байланыстырудың

типтік жүйелерінің жиынтығын қамту жүзеге асырылады [9].

29

Қосымша

Сабақтардың әдімстемелік сценарийі

Оқушылардың ағылшын  тілінде  монологтық және  диалогтық тілінің

дамуы  лексика  және  грамматиканы  функционалды-коммуникативтік  жағынан

ұйымдастырудың негізінде  көзделеді.  Тақырыптық лексика  сөз қорын  байыту

мақсатында  тақырыпшаларға  бөлінген.  Осындай  функционалды  тәсілмен

берілген  лексика  тақырыптық циклдың аяғында  студенттердің продуктивті

монолог құруына қызмет  етеді.  Сонымен қатар,  осы  кезеңде  студенттер

тақырыптық  өрістегі  белсенді қолданылатын  грамматикалық  құралдардың

қызметін алдын-ала  бақылайды,  сөздердің дұрыс  айтылуына  назар  аударады.

Келесі кезеңде грамматикалық құзіреттілікті қалыптастыру мақсатында аталған

тақырыптың лексикасына негізделген бағдарламалық грамматикалық материал

белсенді  түрде  енгізіледі.  Сонымен,  лексикалық

және  грамматикалық

материалының  өзара  байланысуы  монолог құруда қажетті  негіз  болады.

Диалогтық түрде сөйлеу дағдысын дамыту кезеңінде студенттер қарым-қатынас

үдерісінде тез арада ақпарат беруді, сұрақ-жауапта қатысуды, талап етуді және

т.с.с. тактикалар мен стратегияларды меңгеруді үйренеді.

1 «Мен және менің айналам» сабақтарының тақырыптық циклы

Бірінші – төртінші сабақтар

Мақсат:  «Мен  және  менің айналам»  тақырыбы  бойынша  сөйлеудің

лексикалық дағдыларын қалыптастыру

Міндет:

- тақырыпшалар бойынша оқушылардың сөздік қорын байыту;

-

фонетикалық-орфоэпиялық

және 

орфографиялық

дағдыларды

қалыптастыру;

- оқу және сөйлеу, аудару дағдыларын қалыптастыру;

- кіші көлемде монолог құрастыруға бейімдеу (7-10 сөйлем);

- оқылатын  тақырып  бойынша  мәтіннің логикалық  құрылымын  жасауға

үйрету.

«Мен  және  менің айналам»  функционалдық-семантикалық кестемен

жұмыс – сабақтың 1 кезеңі.

30

1-кесте – «Мен және менің айналам» тақырыбы бойынша функционалдық- семантикалық лексика

1 

Менің

өмірбаяным

My

autobiograp

hy

2 Туыстық

Family relations

3 Үй. Пәтер.

House. Apartment.

4 Достар

Friends

5 Оқу

Education

1

2

3

4

5

1.  1 Мен  .....

тудым.

I  was  born-

в  ................

in................

- 1995 жылы

22  мамырда

– 22nd  May,

1995

2.1 Менің әкем

- Т.А.Ә.

- туған күні

-

..................(мұғалім/инженер/дәрігер

болып).....................(мектепте/зауытта/а

уруханада істейді).

My  father`s  first  name/surname/last

name…………….

He was born in 1964

He was born on 19

th

August

He 

works 

as 

a

……………(teacher/engineer/doctor

etc.)

He  works  at…(school/factory/hospital

etc.)

3.1 Үйім менің  .......

қаласында, 

.........

мекенжайы  бойынша

орналасқан.

My

house/apartment/flat

is 

in………city,

……street.

4.1 Менің жақсы/

адал достарым бар.

I 

have 

got

good/constant

friends.

Менің

достарымның

аты........................

My  friends`  names

are………………

4.2 Біздің  қарым-

қатынасымыз

шыншыл,

мейірімді

Our  relations  are

sincere/good. 

We

are in good/ sincere

relations. I  get  on

well 

with 

my

relatives.

5.1Мен………

мектебінде оқимын.

Мен  …  сыныпта

оқимын.

I 

study

at………….school.

I 

study 

at 

…

form/grade.

31

1 кестенің жалғасы

1

2

3

4

5

1.2 

Менің

кіші отаным

My  place  of

birth

(«менің

туған

жерім»)

-

...................

2.2 Менің шешем

- Т.А.Ә.

- туған күні

-

...............(мұғалім/инженер/дәр

ігер

болып).....................(мектепте/з

ауытта/ауруханада істейді).

My 

mother`s 

first

name/surname/last

name…………….

She was born in 1964.

She was born on 19

th

August.

She 

works 

as 

a

……………(teacher/engineer/d

octor etc.)

3.2

Менің 

үйім 

ауылда/

(шетінде/ 

ауыл

орталығында/қала).............орна

ласқан.

Мен  көп  пәтерлі/меншік/  екі

бөлмелі/студенттік

жатақханада тұрамын.

Менің  үйімде  барлық жағдай

жасалған.  Онда  газ/орталық

жылу/су

өткізілген/қоқысжинағыш/ауа

кондиционері/лифт/телефоны

бар.

My house is in a village/aul (in

the 

outskirts/suburbs/the

centre of city/village).

I  live  in  a  block  of  flats  house

(Br)/  apartment  house  (Am)/

detached  house/semi-detached

house/dormitory.

My 

house 

is 

with 

all

conveniences/amenities.  There

is  gas/central  heating/running

water/chute/electricity/air

conditioning/  elevator  (lift)/

telephone.

4.3 Олармен  мен

бала

кезімнен/мектепте

н кезден доспыз.

Олармен (есімі) бір

сыныпта

оқимын/бір

мектепте/тұрамын/

бір  аулада/ауылда

тұрдым.

We 

have 

been

friends 

since

childhood/school. I

am  studying  with

them  in  the  same

class/at

one

school/live/lived  in

the

one

yard/village.

5.2Біз: қазақ/орыс

тілдерін, 

шетел

тілдерді

(ағылшын,  неміс,

қытай, 

түрік,

француз, 

испан)

оқимыз,

информатиканы,

Қазақстан

тарихын оқимыз.

We 

study 

the

following  subjects:

Kazakh/Russian

language,  foreign

languages

(English/ German/

Chinese/Turkish/

French/  Spanish),

Computer  studies,

History 

of

Kazakhstan.

32

1 кестенің жалғасы

1

2

3

4

5

1.3

Балабақшаға

бардым/

мектепте

оқыймын

I 

went 

to

kindergarten/s

tudy at school/

She  works  at  ……

(school/factory/hospita

l etc.)

4.4  Менің досымның/  құрбымның бойы

ұзын/орта/

кішкентай;  арық/ толық/ орта  денелі;  оның

шашы  бұйра/түзу/ ұзын/қысқа/қара/ақ/қою

қара/  боялған;  көздері

қара/қой  көзді/

көк/жасыл/сұр/үлкен/сықси; 

мұрны

түзу/жалпақ; еріндері жұқа/ толық;

My friend is tall/of average height /short;

thin/plump/stout/ of medium build;

He/she 

has 

curly/

straight/long/short/dark/fair/brown/black/dy

ed 

hair; 

eyes 

are

black/hazel/blue/grey/big/squint; his/her nose

is straight/big; lips are thin/plump.

4.5Ол ұқыпты/

сәнді/

талғаммен 

 

киінеді/

киімнің

классикалық/

спорттық стилін ұнатады.

He/she  is  neat/tidy/follows  fashion/dresses

well/preferres classical/sports style.

33

1 кестенің жалғасы

1

2

3

4

5

1.4 Менің бірінші

тәрбиешімнің

/мұғалімімнің

аты......................

My first teacher`s

name...................

2.3

Менде

ағам 

(2/3

інім)/әпкем

(2/3 

сіңлім)

бар.

Менің

ағамның

аты.............

Менің

әпкемнің

аты...............

I  have  got  a

brother

(two/three

brothers)/a

sister

(two/three

sisters)

My  brother`s

(his) 

name

is..............

My 

sister`s

(her) 

name

is...............

3.3 Үй/пәтер  2/3/4/5/6

бөлмеден тұрады.

There 

are

two/three/four/five/six

rooms 

in 

my

house/apartment

(flat).

I have got two-/three-

/four-/five-/six-

roomed

house/flat.

4.6 Оның мінезі

жайдарлы/ашуланшақ/салмақты/сабырлы/

ашық/тұйық. Ол адал/ турашыл/ өзімшіл/

сенімді/айналадағыларға көңіл бөледі/

ақылды/қарапайым/тәрбиелі/мейірімді/ қарым-

қатынаста қызықты.

Ол уақытты

бағалайды/кітап оқуды жақсы көреді/тілдерді

оқиды/спортпен/музыкамен шұғылданады.

He/she is cheerful/hot-

tempered/calm/reserved/open/honest/principal/

ambitious/reliable/attentive to others/

sympathetic/clever/modest/well-bred/

kind/sociable. He/she can manage the time well

/likes reading/studies languages/is keen on

sport/is interested in music.

4.7 Бірақ мен өзімнің досымның /құрбымның

қасиеттерін құптамаймын:

- өзімшілдігін

- бекер шашу

- уақытты бағаламауын

- жалқаулығын- оқымайтынын

- салақтығын

- ұмытшақтығын.

5.3

Біз

...

технологиясы

бойынша

оқимыз. 

Бұл

технология

оқушылардың

жауапкершілігін

жоғарылатады.

Оқушы 

білімі

сабаққа

қатысу

және

үлгерім

бойынша

бағаланады.

We 

study

according  credit

technology. The

given

technology

increases

student`s

responsibility.

Study  is  valued

by 

attendance

and  results  of

students.

34

1 кестенің жалғасы

1

2

3

4

5

1.5

Менің

дамуыма

әке-

шешем,

мұғалімдер әсер

етті.................

My 

parents,

teachers...

played 

an

important 

role

/influenced 

on

my education.

2.4

Менің 

үлкен/кіші

әпкемнің/сіңлімнің/қарынд

асымның (есімі).

Менің 

үлкен/кіші

ағамның/інімнің (есімі).

My 

elder/younger

sister’s name is...

My 

elder/younger

brother’s name is...

3.4 Менің  өзімнің бөлмем

бар. 

Бөлмемнің

терезесі

көшеге/өзенге/

көлге/теңізге/орманға/далаға/

оңтүстікке/солтүстікке/батыс

қа/

шығысқа қарайды.

However,  I  disapprove

my  friend`s

negative

qualities such  as:

- egoism;

- extravagancy;

- does  not  appreciate  the

time;

- laziness;

- unwillingness to study;

- carelessness;

- forgetfullness

4.8 Біздің қызықтарымыз

бір. 

Кітап 

оқумен/

кітапханада/

интернетпен 

жұмыс

істеп  уақыт

өткіземіз/

кинотеатрларда/жағажай

да/

5.4 

Біздің

сабақтарымыз

таңертең

8.15-те

басталады.

Күнде 

бізде

6/7сабақ.

Сабақтар

14.30-да

бітеді.

Сабақтан

кейін

кітапханада

немесе

компьютер

залында/

интернет-

кафеде

сабаққа

дайындала-

мыз.

35

1 кестенің жалғасы

1

2

3

4

5

1.6  Мектепте

негізгі

сабақтармен

қатар, 

мен

дағдыларды

...............

үйрендім.

Along 

with

classes 

at

school 

I

obtained/

acquired/got

skills

of...................

Өзімнің

бөлмемді 

мен

ағаммен/әпкеммен/ініммен/сіңлімм

ен/қарындасыммен бөлісемін.

I  have  got  my  own  room.  The

windows  of  my  room  face/overlook

the

street/river/lake/sea/forest/steppe/so

uth/north/west/east.

I  share  the  room  with  my

sister/brother.

қыста шаңғы мен коньки тебеміз/

саяхатқа/

қала 

сыртына

шығамыз/бір-бірімізге

қонаққа

барамыз/ 

аптасына 

бір 

рет/

жиі/сирек би билеуге барамыз.

We  have  common  interests.  We

spend  much  time  on  reading

books/work in  a    library/surf  the

Internet/go  to  the  cinema/  lie  in

the sun/ sunbathe in summer /

ski and  skate  in  winter/travel/go

to  the  countryside/visit friends

at/on

the  weekend  (once  a

week/rarely/often)/go 

to 

the

disco.

Үлкен

үзілісте

асханада  түскі  ас

ішеміз.

Our  classes  usually

begin  at  8.15  in  the

morning. Every day

we have got six/

seven

classes.They

finish 

at 

15.30.

After  classes  we  go

to  the  library  or

computer

class/Internet  café.

During  long  breaks

we  have  got  lunch

at school canteen.

36

1 кестенің жалғасы

1

2

3

4

5

1.7

Қосымша

музыкалық/

көркем/спорт

...............мектебін

де 

оқыдым.

....мектеп

бітіргені  жөнінде

куәлік алдым.

Additionally 

I

studied 

at

music/art/sports...

............school. 

I

acquired  diploma

of...............school.

2.5 

Менің 

үлкен/кіші

әпкем/сіңлім/қарындасым.....

.............(мұғалім/инженер/

дәрігер болып).....................

(мектепте/зауытта/

ауруханада істейді).

Менің 

үлкен/кіші

ағам

.................(мұғалім/инженер/

дәрігер болып).....................

(мектепте/зауытта/

ауруханада істейді).

My 

elder/younger 

sister

works 

as 

a 

…

(teacher/engineer/doctor

etc.)

at 

…

(school/factory/

hospital etc.)

My  elder/younger  brother

works 

as

a

……………(teacher/

engineer/doctor etc.)

at  …(school/factory/hospital

etc.)

3.5  Менің  үйім/менің

бөлмем

үлкен/кішкентай/жары

қ/жинақы/суық/жылы

Терезелері

үлкен/ағаштан

жасалған.

Менің

бөлмемде

балкон бар/жоқ.

My

house/apartment/room

is

large/cozy/light/comfo

rtable/warm/cool. The

windows 

are

big/wooden.

4.9 

Мақалдар/

мәтелдер

Sayings/Proverbs

Ерді 

кебенек

ішінде  таны – A

friend  in  need  is  a

friend indeed.

Уақыт қымбат. –

Time is money.

5.5

Біздің

мектеп

3

қабаттан 

тұрады.

Кітапхана 

бірінші

қабатта 

орналасқан.

Мектепте 

оқушылар

оқитын 

мәселелер

бойынша

қажетті

ақпарат  ала  алатындай

2 компьютер залы бар.

жүктеу/скачать 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: