Шерубай Құрманбайұлы терминологияны біріздендірудің Ғылыми-әдістемелік негіздері
жүктеу/скачать 0,65 Mb. Pdf көрінісі
|
терминология книга
- Бұл бет үшін навигация:
- Терминологияны оқыту
- Терминжүйені қалыптау
- Терминологияны стандарттау
- Терминологияны ұсыну
| Терминологиялық редакциялау
(терминологическое редак- тирование) – белгілі бір арнаулы саладағы жеке авторлардың жасаған терминдері мен жалпыға бірдей терминдерді сәйкестен- діру, яғни авторлық қолданыстағы терминдерді алмастыру неме- се түсіндіру арқылы жүзеге асыру жұмысы. Бұл жұмыс әртүр- лі арнаулы салалар бойынша шығарылатын ғылыми, оқулық, оқу-әдістемелік әдебиеттерді редакциялау кезінде жүзеге асады. Бізде бұл істі ғылыми әдебиеттер мен терминологиялық сөздік- терді басатын баспаларда, салалық заңдар мен түрлі нормативтік құқықтық құжаттарды дайындайтын, оларды сараптаудан өткі- зетін мемлекеттік органдарда қызмет істейтін мамандар, редак- торлар атқарып жатады. Терминологияны оқыту (терминологическое обучение) – ар- наулы ұғымдар жүйесін жақсы түсініп, олардың оқытылатын пән саласындағы орнын білу арқылы алдағы оқу барысында берілетін материалдарды меңгеру «Мамандыққа кіріспе» пәнінің құрамын- да терминдер жүйесімен таныстыратын терминологиялық қыз- меттің жаңа саласы. Терминжүйені қалыптау (кодификация терминосистем) – жа- салған терминжүйені нормативтік сөздік түрінде рәсімдеу. Термин- жүйенің ерекшеліктеріне байланысты қалыптау терминдер мен олардың анықтамаларының стандарты түрінде немесе ұсынылған терминдер жинағы ретіндегі ұсыныстар түрінде де болуы мүмкін. Терминологияны стандарттау (стандартизация термино- логии) – құжаттарда міндетті түрде қолданылуы тиіс терминдер мен олардың анықтамаларын стандарт ретінде бекіту. Стандарт- тау халықаралық деңгейде, тіларалық немесе тілішілік деңгейде жүргізілуі мүмкін. Терминологияны ұсыну (мақұлдау) (рекомендация термино- логии) – шектен тыс нормалау (стандарт түрінде бекітіп тастау) шығармашылық ойлау мен термин шығармашылығын шектеуге 32 апаратын жағдайда терминге қойылатын талаптарды қанағаттан- дыратын, мейлінше дұрыс жасалған терминдерді қолдануға ұсы- ну. Оның нәтижесі ұсынылған терминдер жинағы ретінде жария- ланады. Қазақстанда терминологияны қалыптандыру жұмыстары негізінен ұсыныс түрінде жүзеге асады. Салалық мамандар мен тілшілердің сараптамасынан өткізілген терминдер Қазақстан Рес- публикасы Үкіметі жанындағы Мемлекеттік терминология комис- сиясы арқылы бекітіліп, көпшілікке ұсынылады. Олар бекітілген терминдер жинағы ретінде жарияланып жүр. Бірақ олардың мүл- тіксіз қолданылуы стандарт сияқты қатаң талап етілмейді. жүктеу/скачать 0,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|