Шындықты ұғымдық бейнелеу деңгейіндегі дүниетаным a дүниені қабылдау



бет2/2
Дата13.02.2023
өлшемі471,5 Kb.
#67623
1   2
Байланысты:
filosofiya

C) дуализм;


D) плюрализм;
E) пантеизм.


«Тек қана өзінің бар екенін және өзінің түйсігінің бар екенін белгілі деп мойындап..., басқа ештеңеге жол бермейтін» (Д. Дидро) философтардың позициясы:


A) механикалық материализм;
B) объективтік идеализм;
C) дуализм;
D) субъективтік идеализм;
E) диалектикалық материализм.


Материалдық шындықты абсолюттік идеяның өзгелей болмысының формасы деп есептейтін дүниетанымдық позиция:


A) субъективтік идеализм;
B) метафизикалық материализм;
C) диалектикалық материализм;
D) дуализм;
E) объективтік идеализм.


Философия пайда болды:


A) Көне Грецияда, Көне Үндіде, Көне Қытайда;
B) Вавилонда, Көне Иранда;
C) Көне Мысырда, Көне Грекияда;
D) Көне Иранда, Көне Қытайда;
E) Көне Римде, Көне Қытайда, Көне Үндіде;


Көне Қытай философиясында қолданған өзара әсерлесетін және алмасатын қарама-қарсылықтарды белгілейтін ұғымдар:
A) «жэнь» және «ли»;
B) «цзы- жань» және «у-вэй»;
C) «цзюнь-цзы» және «сяо-жэнь»;
D) «инь» және «ян»;
E) «фэн-шуй» және «кун-фу».


Даосизмнің негізін қалаушы:


A) Конфуций;


B) Мо- Цзы;
C) Лао- Цзы;
D) Сиддхартха Гаутама;

E) Мэн- Цзы;



Өркениет жолынан бас тартып, қайтадан «нәрестелік» күйге қайта оралуға шақырған Көне Қытай философы?


A) Конфуций;
B) Лао-Цзы;
C) Хань Фэй-Цзы;
D) Мо-Цзы;
E) Сюнь-Цзы.


У-вэй (әрекетсіздік) адамның өзін-өзі ұстау принципі ретінде қайда қалыптасты?


A) Араб-мұсылман философияда
B) Антикалық философиясында
C) Көне Үнді философиясында
D) Көне Қытай философиясында
E) Ортағасырлық батыс философиясында


«Инь» және «ян» ұғымдары қай бағытқа жатады?


A) буддизмге;
B) йогаға;
C) брахманизмге;
D) моизмге;
E) даосизмге.


Көне Қытай философиясындағы заттардың табиғи жолы


A) инь;
B) ян;
C) жень;
D) сяо;
E) Дао.


Көне Қытай философиясының негізгі ағымдарының бірі:


A) буддизм;
B) суфизм;
C) перипатетизм;
D) джайнизм;
E) конфуцишілдік.


Әрбір индивидтің мәдениеттілігі мен моралдылығы арқылы барлық қоғамның жақсы өмір сүруін байланыстырып қарастырған Көне Қытай философы:


A) Хань Фэй-Цзы;
B) Мо-Цзы;
C) Конфуций;
D) Лао-Цзы;
E) Ле-Цзы;


Конфуций философиясындағы ізгіліктің орталық принципі:


A) құдаи мәңділіктерге көтерілу жолы
B) тіршілік қажеттіктерін қанағаттандыру
C) гуманизм принципі
D) әр адамның өз принципі
E) азаптан құтылу


«Алтын орта» жолы өзара үйлесімділік, іс пен сөздің сәйкестігі - бұл этикалық принциптер:


A) моизмдікі;
B) даосизмдікі;
C) легизмдікі;
D) конфуцишілдіктікі;
E) буддизмдікі;


«Ізгі адам өзіне талаптар қояды, төмен адам басқаларға талаптар қояды» деген Көне Қытай философы?


A) Конфуций;
B) Ле-Цзы;
C) Лао-Цзы;
D) Мо-Цзы;
E) Хань Фэй-Цзы.


Конфуцийдің этикалық-саяси көзқарастарының мәні:


A) комунизм құрылысшыларының моральдық кодексін жасауында
B) ізгілік арқылы мемлекетті басқару концепциясында
C) жаңа мемлекет құруға талпынуында
D) қоғамның демографиялық мәселелерін шешуінде
E) саяси төнкеріс жасауында


Тоталды азаптану және одан айығу қай философияның орталық мәселесі?


A) Көне Үнді философиясының
B) Көне Грекия философиясының
C) Көне Қытай философиясының
D) Көне Иран философиясының
E) Бүкіл Көне Шығыс философиясының


Упанишадалардағы абсолютті рухани субстанция:


A) Пуруша
B) Вишну
C) Шива
D) Брахман-Атман
E) Майя


Көне Үнді философиясындағы адамгершіліктік құлшыну заңы мына ұғыммен белгіленеді


A) нирвана;
B) карма;
C) атман;
D) сансара;
E) джива.


Көне Үнді философиясындағы ортодоксалды мектеп, йоганың теориялық негізі


A) ньяя;
B) буддизм;
C) чарвака-локаята;
D) джайнизм;
E) санкхья.


Дүниенің алғашқы бастамасы от, су, жер деп санаған Көне Үнділік ортодоксалды емес мектеп:


A) буддизм;
B) йога;
C) вайшешика;
D) веданта;
E) чарвака-локаята.


Көне Үнді философиясының өкілі:


A) Сенека;
B) Парменид;
C) Зенон;
D) Джина;
E) Лао-цзы.


Махавира Вардхамана - ... негізін қалаушы:


A) буддизмнің;
B) классикалық йоганың;
C) индуизмнің;
D) кришнаизмнің;
E) джайнизмнің.


Джайнизм метафизикасындағы мәңгі тәуелсіз екі субстанция:


A) Брахман мен Атман;
B) Пракрити мен Пуруша;
C) Джива мен Аджива;
D) Астика мен Настика;
E) Шрути мен Смрити.


Қазіргі дүниежүзілік діндердің бірі болып табылатын көне үнділік діни-философиялық ілім:


A) буддизм;
B) йога;
C) брахманизм;
D) джайнизм;
E) чарвака-локаята.


Буддизмнің пайда болуы мен таратылуы кімнің атымен байланысты?


A) Лао-цзының;
B) Махавиры Вардхамананың;
C) Сиддхартхи Гаутаманың;
D) Патанджалидің;
E) Бадараяның.


Буддизм онтологиясының басты категортясы:


A) мокша;
B) дхарма;
C) пракрити;
D) брахман;
E) анну.


Нирвана - бұл:


A) сұлық қалу күйі, сананың сөнуі;
B) алғашқы адам;
C) тыныстану өнері;
D) тірі жарандардың алмасу тізбегі;
E) әлемдік ой-сана.


Махаяна және Хинаяна (Тхеравада) - ... бағыттары:
A) буддизмнің;
B) йоганың;
C) джайнизмнің;
D) индуизмнің;
E) ведантаның.


Антикалық философия:


A) Ортағасырлар философиясы;
B) Көне Үнді философиясы;
C) Гректер мен римдіктер философиясы;
D) Көне мысырлықтардың ілімі;
E) Көне шығыстық даналық.


Антикалық философияның сипатты белгісі:


A) теоцентризм;
B) космоцентризм;
C) монотеизм;
D) ғылымицентризм;
E) мәденицентризм.


«Космос», «Логос», «Архе», «Эйдос», «Сан», «Өлшем»... - қандай философияның маңызды ұғымдары?


A) Көне Үнді философиясының;
B) Қытай философиясының;
C) Грекия философиясының;
D) бүкіл Көне Шығыстың;
E) Көне әлемнің.


Фалес іліміндегі дүниенің алғы бастамасы:


A) ауа;
B) су;
C) от;
D) идея;
E) апейрон.


Шындықтың сандық жағына көңіл аударған көнегрек ойшылы:


A) Анаксагор;
B) Пифагор;
C) Гераклит;
D) Сократ;
E) Аристотель.


Анаксимандр іліміндегі дүниенің алғы бастамасы:


A) атом;
B) сан;
C) су;
D) апейрон;
E) ауа.


Апейрон – ол:


A) философиялық трактат;
B) шексіз, белгісіз зат;
C) көнегрек философы;
D) көнегрек құдайшасы;
E) Платонның Отаны.


«Барлығы да ағады», «Бір өзенге екі рет қайтып кіруге болмайды» деген кімнің сөзі?


A) Фалестің;
B) Гераклиттің;
C) Парменидтің;
D) Зенонның;
E) Пифагордың.


«Санға барлық заттар ұқсас» деген кімнің сөзі?


A) Гераклиттің;
B) Горгидің;
C) Пифагордың;
D) Парменидтің;
E) Фалестің.


«Бұл космосты еш құдай да, ешбір адам да жасаған жоқ, ол әрқашанда болған, бар, бола да береді, бірде жанып, бірде сөнетін мәңгі от сияқты» деген сөз кімдікі?


A) Ксенофандікі;
B) Гераклиттікі;
C) Пифагордікі;
D) Анаксимендікі;
E) Зенондікі.


Болмыс мәселесін ең алғашқы қойған философиялық мектеп:


A) Милеттік мектеп;
B) Афиналық мектеп;
C) Атомистік мектеп;
D) Пифагорейшілер мектебі;
E) Элей мектебі.


Антикалық философиядағы ойлау мен болмыстың тепе-теңдігі идеясы кімге жатады?


A) Анаксименге;
B) Сократқа;
C) Горгиге;
D) Парменидке;
E) Антисфенге.


Онтологияның негізін қалаушы, «Болу немесе мүлдем болмау» деген фрагменттің авторы:


A) Платон;
B) Гераклит;
C) Парменид;
D) Диоген;
E) Шекспир.


Апория – бұл:


A) алынбайтын логикалық қиындық;
B) сұлулық туралы ілім;
C) математикалық термин;
D) көне оқу орны;
E) Элей мектебінің өкілі.


Атышулы «Дихотомия», «Ахиллес», «Жебе» апориялардың авторы:


A) Анаксимен;
B) Пифагор;
C) Левкипп;
D) Аристотель;
E) Элейлік Зенон.


Зенонның апориялары нені дәлелдейді?


A) көптік пен қозғалыстың кайшылықсыз ойлауға болмайтындығын;
B) дүниені тануда тәжірибеге сүйенудің қажеттілігін;
C) құдайлар алдындағы қорқыныштың мағынасыздығын;
D) адам тұлғасының өзіндік құндылығын;
E)демократияның тиранияға қарағанда артықшылықтарын.


Кімнің шығармасы: «Барлық заттар араласып жатқан, сосын ақыл келді де оларды бір тәртіпке келтірді», - деп басталады?


A) Анаксагордің;
B) Аристотельдің;
C) Антисфеннің;
D) Анаксименнің;
E) Анаксимандрдың.


Көне Грек атомистері:


A) Фалес, Анаксимандр, Анаксимен;
B) Парменид, Зенон, Мелисс;
C) Левкипп, Демокрит, Эпикур;
D) Сократ, Платон, Аристотель;
E) Анаксагор, Протагор, Эмпедокл.


Левкипп пен Демокриттің ілімі:


A) софистика;
B) атомистика;
C) монадология;
D) схоластика;
E) логистика.


Демокрит философиясында атомдар бір бірінен несімен ерекшеленеді?


A) формасымен;
B) салмағымен;
C) жылуымен;
D) түр-түсімен;
E) қаттылығымен.


Демокриттің атомистика ілімін жалғастырушы:


A) Сократ;
B) Протагор;
C) Эпикур;
D) Софокл;
E) Цицерон.


Антикалық алғашқы ағартушылар деп атауға болады:


A) элеаттарды;
B) пифагорейшілерді;
C) скептиктерді;
D) софистерді;
E) стоиктерді.


«Адам – барлық заттардың өлшемі» деген пікірді кім айтты?


A) Горгий;
B) Эмпедокл;
C) Сократ;
D) Платон;
E) Протагор.


«Сөз- ұлы билеуші»,- деген софист:


A) Горгий;
B) Фалес;
C) Гераклит;
D) Пифагор;
E) Анаксагор.


«Өзіңді өзің танып біл» деген дельфийлік сөзге философиялық мән берген ойшыл:


A) Фалес;
B) Платон;
C) Пифагор;
D) Критий;
E) Сократ.


Сократ кімдерге қарсы күресті?


A) Элей мектебінің өкілдеріне;
B) Пифагорейшілер мектебінің өкілдеріне;
C) атомистикаға;
D) софистикаға;
E) схоластикаға.


Өзінің философиясының негізгі әдісін Сократ былай атады


A) есімдерді түзету ережесі
B) әмбебапты математика
C) құмырсқаның жолы
D) майевтика
E) софистика


Қайырымдылықтың қайнар көзі білімде, жауыздықтың қайнар көзі адамның надандығында дейтін Сократтың позициясы:


A) ағартушылық
B) этикалық рационализм
C) натурализм
D) моралдық утопизм
E) утилитаризм


Сократ бойынша, ізгілік дегеніміз - ол:


A) өлшемді сезіну
B) табиғатпен келісімділік өмір
C) мемлекеттің заңдарына бағыну
D) даналық
E) сыртқы әсемдік


Сократикалық диалогтардың авторы?


A) Парменид;
B) Демокрит;
C) Аристотель;
D) Плотин;
E) Платон.


Платон - ненің негізін қалаушы?


A) диалектикалық материализмнің;
B) объективтік идеализмнің;
C) панволюнтаризмнің;
D) субъективтік идеализмнің;
E) метафизикалық материализмнің.


Платон философиясындағы басты ұғым:


A) форма;
B) атом;
C) эйдос (идея);
D) әлемдік ерік;
E) апейрон.


Платон «заттар әлемін» қалай анықтайды?


A) ақиқат болмыс
B) көре-көрнеу болмыс
C) болмыс -емес
D) өзгеше болмыс
E) қоғамдық болмыс


Платон бойынша таным жүзеге асады:


A) интуиция арқылы
B) тәжірибе арқылы
C) мистикалық экстазда
D) жанның ақиқатты еске түсіруі арқылы
E) логикалық ойлау жолымен


Идеалды мемлекет туралы ілімді қалыптастырған «Мемлекет» атты философиялық-саяси шығарманың авторы?


A) К.Маркс;
B) Сократ;
C) Платон;
D) Эпикур;
E) Конфуций.


Платон философиясындағы жоғарғы идея («Барлық идеялардың идеясы»):


A) әділеттілік идеясы
B) даналық идеясы
C) махаббат идеясы
D) билік идеясы
E) ізгілік идеясы


«Платон менің досым, бірақ ақиқат қымбатырақ» деген сөздің авторы:


A) Цицерон;
B) Эпикур;
C) Горгий;
D) Аристотель;
E) Теофраст.


Не үшін Аристотельді «адамзаттың бірінші ұстазы» атайды?


A) формальдық логиканы қалыптастырғаны үшін
B) сындарлы этикалық ілімді қалыптастырғаны үшін
C) мемлекеттілік теориясын дамытқаны үшін
D) физика, биология және тағы басқа ғылымдардағы ашылымдары үшін
E) барлық антикалық ғылым мен даналықты синтездеген философиялық ілім жасағаны үшін.


«Бірінші философияны» (метафизиканы) Аристотель қандай ғылым ретінде анықтайды?


A) табиғаттану ғылымы
B) саясаттану ғылымы
C) себептер мен бастамалар туралы, таза болмыс туралы
D) ізгілік туралы
E) адам туралы


Аристотель бойынша, субстанцияның екі жағы:


A) форма және мазмұн
B) құрылым және элемент
C) себеп және салдар
D) болмыс пен болмыс-емес
E) форма мен материя


Табиғаттың мақсаттылығы мен заттардың өзгермелілігін мойындау кімнің философиясына тән?


A) Платонның;
B) Гераклиттің
C) Аристотельдің;
D) Горгийдің;
E) Демокриттің.


Аристотельдің философисын жалғастырушылар:


A) перипатетиктер;
B) скептиктер;
C) схоластиктер;
D) реалистер;
E) иррационалистер.


Эпикурше адамды құдайлар мен табиғат және өлім алдындағы қорқыныштан не азат етеді?


A) тән ләззәті
B) байлық
C) жоғарғы күштерге үміт
D) ессіздік
E) дүниенің құрылысын білу


Өзі өмір сүрген қоғамдағы барлық нормалар мен құндылықтарды, қоғам институттарын теріске шығарған философиялық мектеп?


A) стоиктер;
B) киниктер;
C) скептиктер;
D) неоплатониктер;
E) неопифагорейшілер;


Стоиктер үндеген «табиғи өмір» - бұл өмір немен үйлесімді болуы керек?
A) өзінің физиологиялық сұраныстарымен
B) өмір үшін күрес заңымен
C) зердемен
D) жалпы қабылданған құндылықтармен және нормалармен
E) өлшемдік сезіммен


Сенеканың айтуынша, барлық стоиктерге тән ереже:


A) «Көзге түспей өмір сүр»
B) «Заттар табиғатымен есептесіп өмір сүр»
C) «Өзді-өзіңізге шамшырақ болыңыз»
D) «Өзіңді-өзің танып біл»
E) «Құдайды сүй, сонда ойыңа не келсе соны істейсің»


Плотин философиясы бойынша, дүние ненің нәтижесінде пайда болады?


A) атомдардың бостықта қосылуының нәтижесінде
B) ештеңе еместен Құдайдың жаратуы нәтижесінде
C) бірегейдің эманациясында
D) идеялардың материяға әсері нәтижесінде
E) материяның өзді-өзіндік формалылануынан.


Теология - ол:


A) Логос туралы ілім
B) Таным туралы ілім
C) Құдай туралы ілім
D) Адам туралы ілім
E) Табиғат туралы ілім


«Философия - теологияның күңі» деген анықтама қай кезеңге жатады?


A) антикалық кезеңге
B) қайта өрлеу дәуіріне
C) жаңа заманға
D) ағартушылық дәуіріне
E) ортағасырлық кезеңге


Ортағасырлық философияға тән сипаттама:


A) космоцентризм;
B) антропоцентризм;
C) ғылымицентризм;
D) теоцентризм;
E) пантеизм.


Ортағасырлық философиялық ой кешу әдістерінің ерекшелігі мынадай принциппен айшықталады:


A) ашылу принципімен
B) қайшылық принципімен
C) тарихилық принципімен
D) эмпиризм принципімен
E) психазм принципімен


Құдайдың дүниені ештеңеден жасауы концепциясы:


A) хилиазм;
B) эсхатология;
C) креационизм;
D) сотериология;
E) монотеизм.


Христиандық «Шіркеу әкейлерінің» ілімі:


A) патристика;
B) апологетика;
C) евгеника;
D) схоластика;
E) аскетика.


Патристиканың көрнекті өкілі, «Құдай қаласы туралы» және «Исповедь» кітаптарының авторы?


A) Златоуст;
B) Ориген;
C) Татиан;
D) Дионисий Ареопагит;
E) Аврелий Августин.


Патристиканың өкілі, алғашқы рет адамзат тарихын біртұтас, объективті заңды процесс ретінде көрсеткен:


A) Фома Аквинский;
B) Ориген;
C) Аврелий Августин;
D) Иоанн Скот Эриугена;
E) Петр Абеляр.


Схоластика:


A) Дүние туралы дінге қарсы көзқарас
B) Көне Шығыстық философияның бағыты
C) Әдіс туралы ілім
D) Ортағасырлық философиялық ілім
E) Дүниені танып білуге болатындығын терістеу.


Ортағасырлық батысеуропалық схоластиканың гүлдену кезеңі:


A) IX ғасырға дейін
B) IX-XII ғ.ғ.
C) XIII ғ.
D) XIV ғ.
E) XV ғ.


Схоластикалық философияның әйгілі өкілі, «Сумма теологии», «Сумма против язычников» шығармаларының авторы?


A) Пьер Абеляр;
B) Уильям Оккам;
C) Дунс Скот;
D) Фома Аквинский;
E) Раймонд Луллий.


Ф. Аквинскийге сәйкес адам танымының шексіз құралы не?


A) табиғат
B) идеялар әлемі
C) құдай болмысы
D) ғарыш
E) мәдениет


Ортағасыр философтарының жалпылық табиғатымен, жалпы түсініктер жайындағы пікірталастарының қарама-қайшы позициялары


A) материализм және идеализм;
B) реализм және номинализм;
C) рационализм және иррационализм;
D) диалектика және метафизика;
E) монизм және дуализм.


У. Оккамның схоластардың жалған білімділігіне қарсы қолданған әдісінің образды атауы:


A) «Алтын қағида»
B) «Алтын қиылыс»
C) «Бритва»
D) «Маятник»
E) «атауларды түзету қағидасы»


Адамның ең жоғарғы мүмкіндігі болып табылатын ақыл мен ақиқат өлшемі жайындағы ілімді қалыптастырушы ортағасырлық мұсылмандық ойлау ішіндегі бағыт:


A) калам;
B) джайнизм;
C) фәлсафа;
D) сопылық;
E) иррационализм.


«Екінші ұстаз» атанған араб-мұсылман ойшылы:


A) Әл-Фараби;
B) Әл-Газали;
C) Ибн-Сина;
D) Ибн-Рушд;
E) Әл-Кинди.


«Сауығу кітабы» қай араб-мұсылман философтікі:


A) Әл-Фараби;
B) Әл-Газали;
C) Ибн-Сина;
D) Ибн-Рушд;
E) Әл-Кинди.


«Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы» трактатының авторы:


A) Әль-Кинди;
B) Әль-Бируни;
C) Ибн Сина;
D) Әль-Фараби;
E) Ибн Рушд.


Аль-Фараби философиясының айшылықты белгісі:


A) адамның құдіретті табиғаты
B) адамның ғарыштық табиғаты
C) адамның күнәхарлық табиғаты
D) адамның қолжетпес табиғаты
E) адамның әлеуметтік табиғаты


Ортағасырлық араб-мұсылман әлемінің танымал философы әрі дәрігері, «Дәрігерлік ғылым канонының» авторы?


A) Әль-Фараби;
B) Ибн Сина;
C) Ибн Рушд;
D) Ибн Туфайл;
E) Ибн Баджа.


Ибн Рушдтың «Терістеуді терістеу» кітабы кімге қарсы бағытталған:


A) Әль-Фарабиге;
B) Әль-Бируниге;
C) Әль-Газалиға;
D) Ибн Синаға;
E) Ибн Баджиге.


«Философтарды терістеу» кітабының авторы, сопылық философияның өкілі:


A) Әль-Газали;
B) Яссауи;
C) Ибн Араби;
D) Руми;
E) Әль-Ансари.


Исламдағы аскеттікті уағыздаушы ортағасырлық діни-мистикалық ілім:


A) джайнизм;
B) перипатетизм;
C) пантеизм;
D) «Тазалық ағайындары» ілімі;
E) суфизм.


«Ақиқаттың екі жақтылығы» теориясының негізін салушы:


A) Аль-Газали;
B) Аль-Кинди;
C) Ибн-Сина;
D) Аль-Фараби;
E) Ибн-Рушд.


Ибн Сина «Ақиқат жолындағы ағайындар» деп кімдерді атады?


A) каламиттерді;
B) сопыларды;
C) дәрігерлерді;
D) неоплатониктерді;
E) еуропалық сопыларды.


Қайта өрлеу дәуірі философиясының өкілдерін көрсет:


A) Ф. Бэкон, Р. Декарт, Дж. Локк;
B) Ф. Аквинский, П. Абеляр, Д. Скот;
C) Гераклит, Демокрит, Зенон;
D) Н. Кузанский, Дж. Бруно, Н. Коперник;
E) Вольтер, Руссо, Дидро.


Қайта өрлеу дәуірі философиясының негізгі ерекшелігі:


A) космоцентризм;
B) теоцентризм;
C) сциентизм;
D) технократизм;
E) антропоцентризм.


Адамды түсінудегі Қайта өрлеу дәуірі философиясына тән ерекшелік:


A) адам -қоғамдық тіршілік иесі
B) адам -ойлаушы тіршілік иесі
C) адам -жанға ие қоғамдық жаратылыс
D) адам -жаратушы, суретші
E) адам -микроғарыш.


«Адам құзыреті жайындағы сөздер» - итальян гуманистерінің «манифестінің» авторы кім?


A) Марсилио Фичино;
B) Колюччо Салютати;
C) Данте Алигьери;
D) Джордано Бруно;
E) Джованни Пико делла Мирандола.


Эпикур ілімдерін жалғастырушы және әрі танымал етуші Қайта өрлеу дәуірі философиясының көрнекті өкілі:


A) Лоренцо Вала;
B) Николай Кузанский;
C) Авиценна;
D) Фома Аквинский;
E) Н.А. Бердяев.


Кайта өрлеу дәуірі натурфилософиясына тән белгі:


A) теизм;
B) космоцентризм;
C) пантеизм;
D) механицизм;
E) материализм.


Қарама-қайшылықтардың сәйкес келуі жайлы диалектикалық ілімді қалаушы Ренесанс дәірінің ірі кардинал-философы әрі ойшылы:


A) Марсилио Фичино;
B) Альберт Великий;
C) Николай Коперник;
D) Николай Кузанский;
E) Николо Макиавелли.


Әлемнің гелиоцентрлік жүйесінің негізін калаушы Қайта өрлеу дәуірі ойшылы:


A) Птолемей;
B) Н. Коперник;
C) Архимед;
D) Лаплас;
E) Галилей.


Шіркеу инквизициясының әмірімен отқа өртенген Қайта өрлеу дәуірінің көрнекті философы:


A) Леонардо да Винчи;
B) Н. Кузанский;
C) Л. Вала;
D) Т. Кампанелла;
E) Дж. Бруно.


«Государь» кітабының авторы, Қайта өрлеу дәуірінің ойшылы:


A) Леонардо да Винчи;
B) Мишель де Монтень;
C) Эразм Роттердамский;
D) Никколо Макиавелли;
E) Томас Мор.


Томмазо Кампанелланың кемел мемлекетінің атауы:


A) «Город Солнца»;
B) «Гиперурания»;
C) «Добродетельный город»;
D) «Утопия»;
E) «Новая Атлантида».


Эссе жанрын өз идеяларын баяндау үшін қолданған XVI ғ. француз гуманисті, ойшыл – скептик:


A) Пьер Абеляр;
B) Жан Кальвин;
C) Д.Дидро;
D) Ж.-Ж. Руссо;
E) Мишель де Монтень.


Реформация өкілі:


A) Фр. Петрарка, Д.Алигьери, К.Салютати;
B) Н.Макиавелли, Т.Мор, Т.Кампанелла;
C) М.Фичино, Дж. Пико делла Мирандола, Ж.-Б. Альберти;
D) Н.Кузанский, Н.Коперник, Дж.Бруно, Б.Телезио;
E) М.Лютер, Ж.Кальвин, Т.Мюнцер, У.Цвингли.


Жаңа дәуір философиясына мейлінше тән белгі:


A) наукоцентризм;
B) пантеизм;
C) космоцентризм;
D) теоцентризм;
E) гуманизм.


Жаңа дәуір философиясындағы эмпирикалық бағытың (тәжірибелік-индуктивтік) өкілдері:


A) И.Кант, И.Г.Фихте, Ф.Шеллинг, Г.В.Ф.Гегель;
B) Ф.Бэкон, Г.Гоббс, Дж.Локк;
C) Р.Декарт, Б.Спиноза, Г.В.Лейбниц;
D) Демокрит, Эпикур, Тит Лукреций Кар;
E) Т.Браге, И.Кеплер, Н.Коперник.


Ойлаудың индуктивтік әдісі мен эмпиризмнің негізін қалаушы:


A) Р. Декарт;
B) Ф. Бэкон;
C) Дж. Локк;
D) Б. Спиноза;
E) Т. Гоббс.


Ф. Бэконға сәйкес ғалымның мақсаты не?


A) адам жанын жетілдіру
B) теологияның «күңі» болу
C) табиғатты түсіну
D) ғалымның қызығушылығын қанағаттандыру
E) табиғатты билеу және адамның өмір сүру жағдайын жақсарту


Дедуктивті математикалық әдістердің, логиканың ақалдың ғылыми танымда басымдылығын көрсететін жаңа еуропалық философиялық бағыт:


A) рационализм;
B) номинализм;
C) эмпиризм;
D) интуитивизм;
E) сенсуализм.


Р. Декарттың ғылыми әдісі:


A) дедуктивтік әдіс
B) схоластикалық
C) софистикалық
D) индуктивтік
E) аксиоматикалық


Р. Декарттың онтологиялық устанымы:


A) материалистік монизм
B) идиалистік монизм
C) плюрализм
D) дуализм
E) субъективтік идеализм


Саясат пен моральды тануға жаратылыстанулық ғылыми әдісті қолданушы XVII ғ. ағылшын эмпиризмінің өкілі:


A) Б.Спиноза;
B) Дж.Беркли;
C) Т.Гоббс;
D) И.Кант;
E) Р. Декарт.


Қоғам мен мемлекетті библия ғажайыптарымен салыстырушы Т.Гоббстың танымал шығармасы:


A) «Гоблин»;
B) «Дракон»;
C) «Ехидна»;
D) «Минотавр»;
E) «Левиафан».


Дж. Локктың: «Ақылда бұрын-соңды түйсікте болмаған ештеңе жоқ» деген сөзі қандай ұстанымды аңғартады?


A) рационализма;
B) скептицизма;
C) сенсуализма;
D) априоризма;
E) релятивизма.


«Бірінші» және «екінші» сапалар теориясын қалыптастырушы, Жаңа дәуір философиясындағы эмпиризмнің өкілі:


A) Ф.Бэкон;
B) Т.Гоббс;
C) Р.Декарт;
D) Дж.Локк;
E) Дж.Беркли.


Дж. Берклидің философиялық ұстанымы:


A) материализм;
B) идеализм;
C) дуализм;
D) плюрализм;
E) пантеизм.


Д.Юмның философиялық ұстанымы:


A) материализм;
B) скептицизм;
C) объективный идеализм;
D) дуализм;
E) теизм.


«Субстанция өз-өзінің себебі» деген тұжырымының авторы:


A) Д. Юм;
B) Г. Лейбниц;
C) Ф. Бэкон;
D) Дж. Локк;
E) Б. Спиноза.


«Құдай, немесе Табиғатты» дейтін Б.Спинозаның субстанция жайлы ілімі?


A) Монизм
B) Деизм
C) Объективтік идеализм
D) Мистикалық пантеизм
E) Натуралистік пантеизм


Жаңа еуропалық философияда субстанцияның көптігі жайындағы ілімді жасаған:


A) Р. Декарт;
B) Дж.Локк;
C) Б.Спиноз;
D) Д.Юм;
E) Г.Лейбниц.


Г.Лейбництің философия іліміндегі негізгі ұғым:


A) субстанция;
B) монада;
C) логос;
D) субстрат;
E) апейрон.


XVIII ғ. ағартушылық философиясының негізгі идеясы:


A) адамзат дамуы және ғылым культі
B) барлығының құдіретті болжамы
C) жалпы бірлік идеясы
D) әлемдердің көптігі жайлы идея
E) коммунизм идеясы


Француз ағартушыларының бірі:


A) Д.Юм;
B) И.Кант;
C) Д.Локк;
D) Ж.Ж.Руссо;
E) И.Гердер.


«Адам машина» кітабының авторы, ХVIII ғ француз материалисті


A) Гольбах;
B) Гельвеций;
C) Ламетри;
D) Дидро;
E) Кондорсе.


Француз энцоклопедиясының басылуына ұйытқы болған философ-ағартушы:


A) Вольтер.
B) Гольбах.
C) Ламетри.
D) Дидро.
E) Руссо.


«Ақылды эгоизм» концепциясын, тұлғаны қалыптастырудағы әлеуметтік ортаның ролі жайындағы ілімді қалыптастырушы ағартушы-философ:


A) Ж.-Ж.Руссо;
B) К. Гельвеций;
C) П.Гольбах;
D)Д.Дидро;
E) Ф.Вольтер.


Неміс классикалық философиясының негізін салушы.


A) И.Фихте.
B) Г.В.Ф.Гегель.
C) Л.Фейербах.
D) Ф.Шеллинг.
E) И.Кант.


Философияны «Мен не біле аламын? Мен не істеуім керек? Мен неге сенемін?»- деген сұрақтар арқылы анықталған ...


A) Д.Дидро;
B) Р.Декарт;
C) Б.Спиноза;
D) И.Кант;
E) И.Г.Фихте.


«Таза ақылға сын» кітабының авторы:


A) И.Фихте.
B) Г.В.Ф.Гегель.
C) О.Конт
D) И.Кант.
E) Ф.Шеллинг.


И. Кант бойынша обьективті өмір сүруші, бірақ тануға болмайтын әлемнің сыртқы бөлігі қалай аталады?


A) «идеялдар әлемі»
B) «құбылыстар әлемі»
C) «қалыптасу әлемі»
D) «елес әлемі»
E) «өз-өзіндегі заттар әлемі»


И. Кант бойынша «өз-өздігіндегі заттар» әлемін тануда, әлемді бір бүтін деп ойлауға ұмтылыста пайда болатын шешуін таппас қайшылық ол ...


A) антиномия.
B) апория.
C) дилемма.
D) антитезис.
E) триада.


Адам өзі үшін де, басқалар үшін де мақсат болып табылады»- деген абсалютті маральды заңның формуласының авторы?


A) И.Кант;
B) Г.В.Ф. Гегель;
C) Л.Фейербах;
D) Ф.Шеллинг;
E) Ф.Энгельс.


И.Фихтенің негізгі шығармасы:


A) «Таза ақылға сын»
B) «Логика ғылымы»
C) «Христиандықтың ақиқаты»
D) «Ғылыми ілім»
E) «Табиғат философиясы идеясы»


И.Г. Фихтенің философиялық ұстанымы:


A) объективтік идеализм
B) плюрализм
C) субъективтік идеализм
D) дуализм
E) антропологиялық материализм


Ф. Шеллингтің философиялық ұстанымы:


A) механикалық материализм
B) обьективтік идиализм
C) дуализм
D) субьективтік идализм
E) диалектикалық материализм


Ф. Шеллинг философиядан жоғары нені қойды?


A) саясатты
B) ғылымды
C) өмірлік-тәжірибелік дүниетанымды.
D) өнерді
E) идеологияны


Философия тарихында алғашқы болып категориялар жүйесін, диалектикалық логиканың принцптері мен заңдылықтарын қалыптастырушы философ:


A) Р. Декарт.
B) Аристотель.
C) Г.В.Ф.Гегель.
D) Г. Лейбниц.
E) Ж.Ж.Руссо.


Қайшылықтар әлемді қозғаушы, оларсыз даму жоқ – деген философты атаңыз:


A) Аристотель.
B) И.Фихте.
C) Ф.Вольтер.
D) Ф.Шеллинг.
E) Г.В.Ф.Гегель.


Гегель жүйесі жататын философиялық бағыт:


A) обьективтік идиализм
B) субьективтік идализм
C) механикалық материализм
D) дуализм
E) диалектикалық материализм


«Христиандықтың ақиқаты» еңбегінің авторы, неміс классикалық философиясының өкілі:


A) И. Фихте.
B) Л. Фейербах.
C) В. Шеллинг.
D) И. Кант.

E) Г.В.Ф. Гегель.



Л.Фейрбахтың философиялық ұстанымы:


A) механикалық материализм
B) дөрекі материализм
C) дуализм
D) антропологиялық материализм
E) енжар материализм


Л.Фейрбах іліміндегі адам қандай жаран?


A) құдіретті
B) рухани
C) табиғи
D) әлеуметтік
E) ақыл жетпейтін


Рационализм принцпі мен ақылды сынауды алға тартушы XIX ғ. философтары:


A) Г.В.Ф.Гегель, Л.Фейербах;
B) И.Кант, И.Фихте;
C) А.Шопенгауэр, Ф.Ницше;
D) К.Маркс, Ф.Энгельс;
E) Ф.Шеллинг, И.Гердер.


А. Шопенгауэр, С. Кьеркегор, Ф. Ницше, В. Дильтей қай бағыттың өкілдері?


A) рацианолистік
B) экзистенциалистік
C) иррационализм
D) марксизм
E) неокантшылдық


«Әлем еркіндік пен елестету ретінде», «Табиғаттағы еркіндік жайында», «Дәстүрлі даналық афоризмдері» шығармаларының авторы:


A) Л.Фейербах
B) К.Маркс
C) Ф.Ницше
D) И.Кант
E) А.Шопенгауэр


А. Шопенгауэрдің негізгі идеялары:


A) Әлем ол материя және табиғат
B) Әлем ол менің түйсіктерімнің жиынтығы
C) Әлемдік рух әлем негізін құраушы
D) Табиғат ол субстанция
E) Әлем ол еркіндік пен елестету


А. Шапенгауэр іліміне сәйкес келетін анықтама:


A) скептицизм
B) нигилизм
C) психоанализ
D) волюнтаризм
E) неотомизм


Экзистенциализмнің ізашары, XIX ғ. даттық философ-жазушы:


A) С.Кьеркегор
B) Б.Спиноза
C) Г.-Х. Андерсен
D) В. Дильтей
E) О.Конт


С.Кьеркегордың пайымдауынша адамның өмір сүруінің нақты сипаты не?


A) махабат және жеккөру.
B) сана
C) еңбек
D) ойын
E) қорқыныш және бейтараптық


В. Дильтейдің айтуынша жаратылыстану ғылымдары түсіндіру әдісіне негізделген, ал әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар қандай әдіске негізделген?


A) Есептеу
B) Аңғару
C) Түсіну
D) Еске түсіру
E) Ақымен көру


Ф. Ницшенің «Құдай өлді» - дегені нені білдіреді?


A) Барлығы мүмкін принцпін бекіту
B) Нигилизмді өмірлік ұстаным ретінде бекіту
C) Атеизмді бекітуге шақыру
D) Волюнтаризмді бекіту
E) Өмір философиясының бастамасы


Ф.Ницшенің негізгі ұғымдарының бірі


A) Тарихи тұлға
B) Құдаи адам
C) Жоғары адам
D) Әмбебап тұлға
E) Алғашқы адам


Позитивизмнің негізін салушы:


A) С.Кьеркегор, М.Хайдеггер, К.Ясперс
B) О.Конт, Г.Спенсер, Дж.С.Милль
C) И.Кант, Ф.Шеллинг, Г,В.Ф.Гегель
D) А.Камю, Ж.-П.Сартр
E) Л.Н.Толстой, Ф.М.Достоевский


Диалектикалық -материалистік философияның негізін қалаушылар


A) Левкипп және Демокрит.
B) Ф. Бэкон және Р. Декарт.
C) К. Маркс және Ф. Энгельс.
D) Г.В. Плеханов және и В.И. Ленин.
E) П. Гольбах және К. Гельвеций


Марксизм философиясының тікелей алдын алушылар


A) Г.В.Ф.Гегель, Л.Фейербах
B) А.Шопенгауэр, Ф.Ницше
C) С.Къеркегор, В.Дильтей
D) О.Конт, Г.Спенсер
E) Г.В.Плеханов, В.И.Ленин


Марксизм бойынша мемлекет тағдыры, тарих барысы немен анықталады?


A) Діннің дамуымен
B) Моральдың дамуымен
C) Экономика дамуымен
D) Танымал тұлғалардың әсерімен
E) Идеялар дамуымен


К.Маркс бойынша қоғамдық болмыстың қоғамдық санамен арақатынасы:


A) қоғамдық болмыс қоғамдық сананы анықтайды.
B) қоғамдық сана қоғамдық болмысты анықтайды
C) олар өзара абсалютті байланыста
D) Олар бір-бірін толықтырады
E) олар антогонисті


Ф.Энгльстің шығармасы


A) Логика ғылымы
B) Таза ақылға сын
C) Материализм және эмприокритицизм
D) Болашақ философиясының негіздері
E) Жануяның, жекеменшіктің және мемлекеттің шығуы


Қоғамдық-экономикалық фармация», «базис», «құрылғы», «өндіргіш күштер», «өндірістік қарым-қатынастар» қай философияның негізгі түсінігі?


A) позитивизмнің
B) прагматизмнің
C) неотомизмнің
D) марксизмнің
E) интуитивизмнің


Марксизмнің дінге қатысты ұстанымы


A) деизм
B) теизм
C) пантеизм
D) индифферентизм
E) атеизм


«Шығыс- Батыс- Ресей» - орыс философиясының шешуші мәселесін алғаш алға қойған П.Я Чадаевтің шығармасы:
A) «Исповедь»
B) «Философиялық хаттар»
C) Қайырымдылықты ақтау
D) «Ортақ іс философиясы»
E) «Өзін-өзі тану»


Славияншылдар мен Батысшылдар арасындағы пікірталас нысанасы


A) Ресей және орыс халықының тарихи тағдыры
B) Қоғамдық болмыстың қоғамдық санамен арақатынасы
C) Жалпы түсініктер табиғаты
D) Әлем танымдылығы мәселесі
E) Экологиялық мәселе


«Жалпы бірлік», «адам құдай», шығыс және батыс мәдениетінің синтезі идеяларын қалыптастырушы XIXғ көрнекті орыс философы?


A) Н.Г.Чернышевский
B) Вл.С.Соловьев
C) В.И.Ленин
D) М.В.Ломоносов
E) Г.В.Плеханов


Орыс космист-философы?


A) Н.Г. Чернышевский.
B) П.Я.Чаадаев
C) Н.А.Бердяев.
D) А.Л.Чижевский
E) Ф.М.Достоевский.


«Бостандық философиясы», «Шығармашылықтың мәні», «Тарихтың мәні», «Адамның мақсаты жайында» кітаптарының авторы XXғ орыс діни философиясының өкілі, 1922ж. Кеңестік ресейден жер аударылған ірі философ.


A) Н.А. Бердяев.
B) В.И. Вернадский.
C) П.А. Флоренский.
D) В.Н. Лосский.
E) Л.И. Шестов


«Қылмыс пен жаза» романының авторы, Ш.Уалихановтың досы, жазушы, публицист орыстың танымал ойшылы?


A) Н.А. Добролюбов.
B) Ф.М. Достоевский.
C) Н.Г. Чернышевский.
D) Л.Н. Толстой.
E) В.С. Соловьев


Орыс философиясында кешірімділік, қианатсыздық, адамның өзін-өзі жетілдіруі идеяларын ұсынушы кім?


A) Ф.М.Достоевский;
B) Л.Н.Толстой;
C) Н.Г.Чернышевский;
D) В.И.Ленин;
E) Н.А.Бердяев


Мәдени-тарихи типтер концепциясының авторы, XIXғ орыс ойшылы?


A) Н.Я.Данилевский;
B) П.Я.Чаадаев;
C) Н.Г.Чернышевский;
D) К.Э.Циолковский;
E) В.И.Ленин;


XIXғ соңындағы XXғ бас кезіндегі орыс діни философиясының өкілі


A) А.И. Герцен;
B) Н.П. Огарев;
C) М.А. Бакунин;
D) П.А.Флоренский;
E) В.Г. Белинский;


Кеңес дәуірінде Ресей жерінде басым болған философиялық бағыт?


A) неопозитивизм
B) марксизм-ленинизм
C) неотомизм
D) космизм
E) эмпириокритицизм


Қазақстандағы диалектика саласының қалыптасуы мен дамуына ерекше әсерін тигізуші кеңестік дәуірдің ресейлік философы?


A) А.Ф.Лосев
B) В.П.Тугаринов
C) М.М.Бахтин.
D) Г.С.Батищев
E) Э.В.Ильенков


ХХ ғасырдағы «өмір сүру» философиясы:
A) феноменология
B) неопозитивизм
C) постпозитивизм
D) экзистенциализм
E) герменевтика


Экзистенциализм өкілдері:


A) Маркс, Энгельс, Ленин.
B) Кант, Фихте, Шеллинг.
C) Демокрит, Платон, Аристотель.
D) Поппер, Кун, Фейерабенд.
E) Сартр, Камю, Хайдеггер


Экзистенциалдық философияның өкілі, «Болмыс және Уақыт» еңбегінің авторы?


A) М.Фуко
B) А.Камю
C) М.Хайдеггер
D) Э.Гуссерль
E) Т.Кун


Адам және қоғам өмірінің абсурдтылығы кімнің шығармашылығындағы басты идея болып табылады?
A) К.Ясперс
B) К.Маркс
C) О.Конт
D) М.Хайдеггер
E) А.Камю


«Белдеулік уақыт» қағидасының авторы?


A) Ф.Ницше
B) А.Шопенгауэр
C) М.Хайдеггер
D) С.Кьеркегор
E) К.Ясперс


А.Бергсонның пікірінше шығармашылыққа қабілет немен анықталады?


A) Интуициямен
B) Материямен
C) Инстинктпен
D) Интеллектімен
E) Психикалық аурулармен


Қазіргі заманғы діни-философиялық ағым:


A) экзистенциализм.
B) феноменология.
C) структурализм.
D) герменевтика.
E) неотомизм.


Әлемдегі құдай болмысының дәлелдігі, адам болмысының мәселелері, білім мен сенім, ғылым мен дін үйлесімділігі қай бағыттың басты тақырыбы?


A) постструктурализм
B) феноменология
C) неопозитивизм
D) постмодернизм
E) неотомизм


Герменевтиканы ХХ ғ. философиясының негізгі ағымының бірі ретінде сипаттайтын анықтама:


A) жекелік -адам болмысының философиясы
B) мәтіндерді түсіндіру, талқылау философиясы
C) мәдениеттің құрылымдық негіздерінің философиясы
D) бейсаналық философиясы
E) тілдік философиясы


ХХ ғ. философиялық герменевтиканың дамуына елеулі үлес қосқан:


A) О.Конт, Г.Спенсер
B) Л.Н.Толстой, Ф.М.Достоевский
C) А.Шопенгауэр, Ф.Ницше
D) Х.-Г.Гадамер, П.Рикер
E) Э.Трельч, П.Тейяр де Шарден


З.Фрейд қай ілімнің негізін қалаушы:


A) психоанализ
B) экзистенциализм
C) позитивизм
D) неотомизм
E) герменевтика


Психоанализдің өкілдері:


A) А.Шопенгауэр, Ф.Ницше, В.Дильтей
B) К.Г.Юнг, Э.Фромм, В.Франкл
C) Г.Коген, П.Наторп, Э.Кассирер
D) У.Джемс, Ч.Пирс, Д.Дьюи
E) М.Хайдеггер, К.Ясперс, А.Камю


Білімді, оның пайдалылық қызметінде қарастыратын философия:


A) персонализм.
B) экзистенциализм.
C) неотомизм.
D) прагматизм.
E) позитивизм.


Позитивизмнің үшінші тарихи түрі саналатын ХХ ғасырдың философиялық ағымы:


A) феноменология.
B) неопозитивизм.
C) постпозитивизм.
D) структурализм.
E) эмпириокритицизм.


Философияны метафизикалық проблемалардан босатуға ұмтылу тән:


A) марксизмге
B) өмір философиясына
C) неопозитивизмге
D) неотомизмге
E) экзистенциализмге


Постпозитивизм философиясының мақсаты:


A) бейсаналықты зерттеу
B) адамзат тарихындағы позитивтік үделерді айқындау
C) билік феноменін оқыту
D) адам болмысын тану
E) ғылыми білімнің дамуын зерттеу


Постпозитивизм және «ғылым философиясының» өкілдері?


A) К.Поппер, Т.Кун, И.Лакатос, П.Фейерабенд
B) С.Кьеркегор, Ф.М.Достоевский, Н.А.Бердяев
C) А.Камю, Ж.-П.Сартр
D) Э.Мах, Р.Авенариус
E) В.Дильтей, О.Шпенглер, А.Бергсон


«Ғылыми революция құрылымы» кітабының авторы?


A) Ф Франк.
B) О. Конт.
C) К. Поппер.
D) Р.Карнап.
E) Т. Кун.


Құрымдылық философиясын сипаттайтын әлеуметтік-гуманитарлық әдіс:


A) экстраполяция әдісі
B) гипотетико-дедуктивтік
C) құрылымдылық-қызметтік
D) диалектикалық
E) статистикалық


«Білім археологиясын» жасауға ұмтылған, «Сөздермен заттар» кітабының авторы, француз философы, тарихшысы?


A) К.Леви-Строс
B) Ж.-П. Сартр
C) М.Фуко
D) Ж.Делез
E) Ж.Деррида


Постмодернизм философиясының өкілдері:


A) Б. Рассел, Р. Карнап, Л. Витгенштейн.
B) М. Хайдеггер, Ж.П. Сартур, К. Ясперс.
C) Ж. Деррида, Ж. Лиотар, М. Фуко.
D) К. Поппер, Т. Кун, П. Фейерабенд.
E) Ч. Пирс, У. Джеймс, Дж. Дьюи.


«Логоцентризм», «деконструкция», «ажырату», «архехат» - кімнің философиясының негізгі ұғымдары:


A) Ж.Дерриданың
B) А.Камюдің
C) К.Г.Юнгтың
D) М.Хайдеггердің
E) З.Фрейдтің


«Диуани хикмет» философиялық-теологиялық поэмасының авторы?
A) Әль-Газали.
B) Әль-Араби.
C) Ахмет Яссауи.
D) Х. Дулати.
E) Ж. Баласағұн.


XV ғасырдағы ақын-жыраулар өкілі, ұлы қазақ ойшылы?


A) Бухар Жырау.
B) Асан Қайғы.
C) Шортанбай.
D) Шалкииз.
E) Актамберді.


XIX ғ. қазақ ағартушысы:


A) Абай Құнанбаев.
B) Дулат Бабатаев.
C) Мустафа Шорманов.
D) Ы. Алтынсарин.
E) Ч. Валиханов.


Ы.Алтынсариннің негізгі үлес қосқан философиялық іздену саласы:


A) тарих философиясы
B) білім философиясы
C) табиғат философиясы
D) дін философиясы
E) әдістеме философиясы


XIX соңы -XX ғ. басындағы ұлы қазақ ақыны және философ-ағартушы, «Қара сөздердің» авторы:


A) Абай.
B) Шәкәрім.
C) С. Торайғыров.
D) М. Дулатов.
E) М. Жұмабаев.


Абай философиясынындағы басты мәселе:


A) таным мәселесі
B) табиғат мәселесі
C) әсемділік мәселесі
D) адам мәселесі
E) экология мәселесі


Абай философиясындағы негізгі этикалық принцип:


A) жекелік
B) ұжымдық
C) гумантстік (Адам бол!)
D) гедонистік
E) альтруистік


«Үш анық» философиялық шығармасының авторы кім?


A) Ш. Құдайбердиев.
B) Ы. Алтынсарин.
C) А. Құнанбаев.
D) А. Байтұрсынов.
E) С. Торайғыров.


«Мұсылмандық тұтқасы» шығармасының авторы, ұлы ақын, философ:


A) М. Жұмабаев.
B) М. Дулатов.
C) С. Торайғыров.
D) А. Байтұрсынов.
E) Ш. Құдайбердиев.


Шәкәрім Құдайбердиевтің ілімі бойынша адамның ең басты қасиеті:


A) мақсатшылдық
B) еңбекқорлық
C) батылдық
D) ақкөңілдік
E) ар-ождан


«Қамар сұлу» поэмасының авторы, ХХ ғ. басындағы демократиялық интеллигенция өкілі, ұлы қазақ ойшылы:


A) А. Байтұрсынов.
B) А. Бүкейханов.
C) С. Торайғыров.
D) М. Көпеев.
E) Ж. Аймауытов.


Ұлы ойшыл, қоғам қайраткері, ағартушы-демократ, ақын, жазушы, лингвист-ғалым:


A) А. Бөкейханов
B) А. Байтұрсынов
C) М. Дулатов
D) М. Көпеев
E) С. Сейфуллин


Қазақ философиясының тарихында тіл философиясының негізін қалаушы:


A) Ы. Алтынсарин
B) А. Байтұрсынов
C) М. Дулатов
D) Ә. Бөкейханов
E) С.Торайғыров


Психологиядан қазақ тілінде алғашқы оқулықтың авторы, ақын, жазушы, философ-ағартушы:


A) М. Дулатов
B) М. Жумабаев
C) М. Сералин
D) М. Көпеев
E) Ж. Аймауытов


Кеңес үкіметі уақытында Қазақстан философтары зерттеген танымал сала:


A) әлеуметтік философия
B) ғылыми атеизм
C) тарих философиясы
D) диалектикалық логика
E) формалдық логика


Н.Ә. Назарбаевтың ұлттық тарих және халық дәстүрін сақтау мәселелерін толыққанды зерттеген кітабы:


A) Қазақстан ХХІ ғасыр қарсаңында
B) Қазақстан - 2030
C) Тарих ағысында
D) Халыққа жолдауында
E) ҚР Ата заңында


Болмыс туралы философиялық ілім:


A) гносеология
B) онтология
C) антропология
D) социология
E) аксиология


Философиялық оантологияның негізгі ұғымы:


A) энергия.
B) синергия.
C) субстракт.
D) вакуум.
E) болмыс.


Басты онтологиялық категориялар:


A) жалпылық пен жекелік
B) заң және заңдылық
C) болмыс және бейболмыс
D) құтылыс және мән
E) біртұтас және бөлік


Бардың жалпы негізі мен ішкі бірлігін айқындайтын категория:


A) объект
B) субстанция
C) субъект
D) мән
E) құрылым


«Материя» категориясының анықтамасы.


A) объективтік нақтылық
B) атом және қарапайым бөліктер
C) субъективтік нақтылық
D) қоғамдық қатынастар жиынтығы
E) адамның идеялары мен идеалдары


Материя болмысының негізгі формалары:


A) орын ауыстыру мен тыныштық
B) энергия және инерция
C) симметрия және ассиметрия
D) кеңістік пен уақыт
E) идеалдық пен нақтылық


«Қозғалыс» ұғымының жалпы философиялық анықтамасы:


A) қозғалыс - ол кез-келген өзгеріс, жалпы өзгеру
B) қозғалыс – ол сана ағымы
C) қозғалыс – ол кеңістіктегі заттардың ауысуы
D) қозғалыс – ол адам сезімінің жиынтығы
E) қозғалыс – ол физико-химиялық процестер


Материя қозғалысының ең жоғарғы формасы:


A) биологиялық
B) механикалық
C) әлеуметтік
D) химиялық
E) физикалық


Қозғалыстың әлеуметтік формасы дегеніміз:


A) қоғамдық байланыстар мен қатынастар
B) белоктық заттардың өзара әрекеті
C) кеңістіктегі заттардың ауысуы
D) атомдар мен молекулалардың өзара әрекеті
E) оптикалық құбылыстар


Жоғарғыдан төменгіге, күрделіден қарапайымға апару принципі:


A) волюнтаризм.
B) редукционизм.
C) архаизм.
D) инструментализм.
E) мистицизм.


Объектілердің өмір сүруі ұзақтылығы мен жағдайларының өзгеру қатарын айқындайтын материяның формасы:


A) кеңістік
B) уақыт
C) қозғалыс
D) құрылымдық
E) жүйелілік


Кеңістіктің жалпы белгілері:


A) шексіздік, жойылмайтындық, өзіндік көзқарас
B) өзін-өзі жаңарту, өзін-өзі бақылау
C) қашықтық, үш өлшемділік, бір тектілік, изотроптылық
D) құрылымдық, жүйелілік, өзін-өзі ұйымдастыру
E) ұзақтылық, бір өлшемділік, бір тектілік


Уақыттың жалпы қасиеттері:


A) ұзақтығы, бірқалыптылығы, кері қайтпайтындығы, біртектілігі
B) қозғалыссыздық, бөлінбейтіндік
C) өзіндік ұйымдастыру, өзіндік қозғалыс, өзін-өзі қалыптастыру
D) созылмалылық, үшөлшемділік, бір тектілік, изотроптылық
E) таусылмайтындығы, жоғалмайтындығы, құрылымдылығы


Материя мен қозғалыс, кеңістік пен уақыт арасындағы байланысты толыққанды айқындайтын физикалық теория:


A) Ньютон механикасы
B) А. Эйнштейннің қатыстылық теориясы
C) термодинамика
D) Максвелдің электродинамикасы
E) М. Планктың кванттар теориясы


Марксизм философиясында әлемнің біртұтастығы қалай анықталады:


A) әлемнің бірлігі оның жаратылысында
B) әлемнің бірлігі оның біртұтастығында
C) әлемнің бірлігі оның материалдығында
D) әлемнің бірлігі оның құдаи жаратылысында
E) әлемнің бірлігі оның абсолюттік рухында


Сана – бұл:


A) сезімталдық саласы
B) жалпы психикалық
C) ойлау саласы
D) өзің мен айналыны саналау ушін құдайдан берілген дарын
E) субъективтілік нақтылық, мақсатты бейнелеу


Сананың ерекше бейматериалдық мәнін айқындайтын философиялық уғым:


A) трансценденталдық
B) құдайшылдық
C) түйсіктілік
D) идеалдылық
E) изотроптылық


Бейнелеу теориясы тұрғысынан сана дегеніміз:


A) ойлау субстанциясы
B) космостық түйсік бөлігі
C) «Құдайдың айнасы»
D) жоғары ұйымдасқан материяның қасиеті
E) ой туындататын ми қызметі


Ақпаратты алу, сақтау, тасымалдауға қызмет ететін белгілер жүйесі:


A) ғылым
B) ес (зерде)
C) тіл
D) практика
E) өнер


Адамның өзін ойлаушы, сезуші және әрекеттенуші субъект ретінде бағалауы:


A) көзқарас
B) бейнелеу
C) психика
D) ойлау
E) өзіндік сана


Сезімталдықтың ең жоғарғы формасы:


A) тітіркену
B) елестету
C) сезіну
D) шабыттану
E) қабылдау


Заттың негізгі қасиеттері, қатынастары мен байланыстарының жиынтығы айқындалатын ойлау формасы:


A) ұғым
B) талдау
C) индукция
D) теория
E) қорытындылау


Бейсаналылықты алғаш рет ғылыми анализдің объекті жасаған:


A) Платон;
B) Ф. Бэкон;
C) З. Фрейд;
D) Г.Ф.В. Гегель;
E) К.Г. Юнг.


З.Фрейд бейсаналылықты қай терминмен белгіледі:


A) «Мен»
B) «Жоғарғы мен»
C) «Либидо»
D) «Ол»
E) «Эрос»


Адамның қабылдау, еске түсіру қабілетін сақтайтын:


A) ес (зерде)
B) ми
C) сезімдер
D) интуиция
E) еске түсіру


Таным теориясы нені зерттейді:


A) адамның қабылдау қабілетінің тізбегін
B) материалдық әлем құбылыстарын
C) таным әрекетінің заңы мен заңдылықтарын
D) адам миындағы процестерді
E) Адам мен табиғат туралы ғылымдардың тарихын


Адамның таным әрекетінің заңдылықтарын зертейтін философияның саласы:


A) логика
B) антология
C) психология
D) антропология
E) гносеология


Гносеологиялық оптимизм (гностицизм) дегеніміз:


A) дүниені танып білу міндеттілігін мойындау
B) нақтылықты дәлелді таным мүмкіншілігіне күмәндану
C) объективті нақтылықты жоққа шығару
D) адамның танып білу қабілетін шектеу
E) объектілер мәнін танып білуді жоққа шығару


«Дүниені тану мүмкін бе» деген сұраққа скептицизмнің жауабы:


A) негізінде, танып білуге болмайды
B) күмәнді, яғни түпкілікті тану күмән туғызады
C) тануға болады, бірақ таным өте күрделі, қайшылықты процесс
D) әлемді тануға болады
E) жартылай танымды


Агностицизмнің анықтамасы:


A) әлемді тануға болады
B) әлемді тану күмәнді
C) әлемді тануға болмайды
D) адамның танымы салыстармалы
E) білімнің ақиқаттығының критерийі, практикалық пайдалылығы туралы ілім


Таным дегеніміз...


A) практикалық мәні жоқ интеллектуалдық әрекет
B) бірнәрсенің мәнділігін анықтау әдісі
C) жаңаны жасау процесі
D) нақтылыктың адам санасында белсенді бейнелену процесі
E) адамның сезімдік-эмпирикалық әрекетінің бірлігі


Сезімдік таным формалары:


A) сезіну, қабылдау, еске түсіру
B) темперамент, мінез-құлық, қабілет
C) эмоциялар, сезімдер, ерік
D) ұғым, талдау, қорытындылау
E) проблема, гипотеза, теория


Сезімдік танымның өзіндік тән белгілері:


A) абстрактілік
B) жалпыламалық
C) еріксіздік
D) байланыстылық
E) теориялық


Сенсуализм бойынша таным процессіндегі шешуші рольді атқаратын не:


A) логикалық ойлау
B) сезімдік таным
C) интуиция
D) сенім
E) сезімдік пен рационалдыктың диалектикалық бірлігі


Сенсуализм танымның қайнар көзі неде деп түсіндіреді:


A) ес, түйсік, рух
B) ұғым, талдау, қорытындылау
C) интуиция, ес, болжау
D) сезіну, қабылдау, еске түсіру
E) гипотеза, идея, теория


Эмпиризмнің негізгі ұстанымы:


A) түйсік-әлемді танудын басты көзі
B) әлемді танып білуге болмайды
C) танымның жоғарғы түрі - интуиция
D) танымның көзі – құдай жаңалығы
E) адамның білімі тәжірибеге негізделген


Танымның негізі зерде деп санайтын гносеологиялық концепция қалай аталады?


A) сенсуализм;
B) рационализм;
C) эмпиризм;
D) скептицизм;
E) агностицизм.


Рационализмнің негізгі ұйғарымы:


A) әлемді тану күмәнді
B) танымда басты рөльді тәжірибе алады
C) әлемді жалпы тануға болады
D) адамның танымдық әрекетінде басты рөльді түйсік атқарады
E) танымның көзі – бейсаналылық


Логикалық танымның (ойлау) формалары:


A) елестету, фантазия, интуиция
B) ұғым, талдау, ой қорытыныдылау
C) салыстыру, анализ, синтез, абстаркциялау
D) сезіну, қабылдау, еске алу
E) проблема, гипотеза, теория


Бейрационалдық (иррационалдық) таным формаларына жататындар:


A) ой қорытындылау
B) қасиетті мәтіндерді талқылау
C) қабылдау
D) ойлау
E) интуиция


Таным субъектінің белсенділігі идеясы бастау алатын философиялық дәстүр:


A) XVIII ғ. француз материализмі
B) XIX ғ. соңы – XX ғ. басындағы орыстың діни философиясы
C) неміс классикалық философиясы
D) марксизм философиясы
E) позитивизм


Жаңалықты жасауға бағытталған адамның іс-әрекет процессі қалай аталады:


A) таным
B) ойлау
C) практика
D) тәжірибе
E) шығармашылық


Ақиқат дегеніміз:


A) заттар мен құбылыстардың объективтік түрі
B) пайдалы, үнемді білім
C) білімнің нақтылықтың өзімен сай келуі
D) ғалымдардың шатты келісімінің нәтижесі
E) беделді пікір


«Ақиқат» қай саланың негізгі категориясы:


A) онтология
B) этика
C) психология
D) гносеология
E) әлеуметтану


Нақтылықты бұрмалап бейнелейтін білімнің белгісі:


A) қателесу
B) жалғандық
C) жалған ақпарат
D) қате
E) салыстырмалы ақиқат


Ақиқаттың прагматикалық концепциясын білдіретін жағдайды атаңыз:


A) ақиқат – объективті әлемді дәл бейнелетін білім
B) ақиқат – логикалық қайшылықсыз білім
C) ақиқат – ғылым қауымдастығындағы әйгілі ғұламалардың келісім нәтижесі
D) ақиқат – табысқа апаратын білім жиынтығы
E) ақиқат – тәжірибе деректері жинақталған логикалық схема


Табиғатпен әлеуметтік ортаны өзгертуге бағытталған адамның арнаулы іс-әрекеті:


A) бейнелеу
B) практика
C) таным
D) коммуникация
E) рефлексия


Ақиқаттың басты критерийі:


A) пайдалылық
B) танымалдылық
C) сұлулық
D) практика
E) анықтылық, дәйектілік


Диалектика туралы философиялық ілім:


A) күн жүйесінің пайда болуы
B) ғарыштың мәнгі өзгермеуі
C) дамудың жалпылама заңдылытары
D) болмыстың танымдылығы туралы
E) кеңістіктік пен уақыттың салыстырмалылығы


Даму туралы философиялық ілім қалай аталады:


A) метафизика;
B) релятивизм;
C) догматизм;
D) эклектика;
E) диалектика.


Дамудың негізгі түрлеріне не жатпайды?


A) сандық
B) прогрестік
C) бір жазықтық
D) циклдік
E) регресстік


Нақтылықты даму, біртұтастылық, объективтілік, байланыстар принципіне сай танитын философиялық әдіс:


A) анализ
B) дедукция
C) диалектика
D) моделдеу
E) синтез


Диалектикаға қарама-қарсы әдіс:


A) индукция
B) анализ
C) метафизика
D) дедукция
E) синтез


Әлемде бәрі қатынастылы және тек қатынастылы дейтін ұйғарым:


A) субъективизм
B) релятивизм
C) ангостицизм
D) скептицизм
E) редукционизм


Диалектиканың негізгі тарихи формалары:


A) стихиялық, идеалистік, материалистік
B) объективтік, субъективтік
C) сезімдік, логикалық, интуитивтік
D) ежелгіқытайлық, ежелгіүнділік, ежелгігректік
E) ғылымға дейін, ғылыми, ғылымнан кейінгі


Идеалистік диалектиканың негізін қалаушылар:


A) Бэкон, Гоббс, Локк;
B) Дидро, Гольбах, Гельвеций;
C) Кант, Гегель, Фейербах;
D) Кант, Фихте, Шеллинг, Гегель;
E) Беркли, Юм, Фихте.


Материалистік диалектиканың негізін салғандар:


A) К. Маркс, Ф. Энгельс;
B) И. Кант, И. Фихте, Ф. Шеллинг, Г.В.Ф. Гегель;
C) Ф. Бэкон, Р. Декарт, Т. Гоббс;
D) А. Шопенгауэр, С. Кьеркегор, Ф. Ницше;
E) Ж. Делез, Ж. Деррида, Ж. Бодрийяр.


Таным мен объективті нақтылықтың ең жалпы және маңызды қасиеттерін, байланыстарын, қатынастарын бейнелетін ойлау формасы:


A) ғылыми терминдер
B) ғылыми таным принциптері
C) ақиқаттың субъективті критерийі
D) формалды логика заңдары
E) диалектика категориялары


Құбылыстардың өзара себепті байланысуынының жалпылама заңдылықтары туралы ілім:


A) индетерминизм;
B) фатализм;
C) детерминизм;
D) конвенционализм;
E) кондиционализм.


Қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңының мәні:


A) даму механизмі
B) әлемді танудың көзі
C) тарихи процестердің бағыты
D) дамудың қайнар көзі
E) адамның өмір сүру мақсаты


Қарама-қарсылыктардың бірлігі мен күресі заңын айқындаушы категориялар:


A) субстанция, себептілік, өзара әрекет
B) айырмашылық, қарама-қарсылық, қайшылық
C) терістеу, терістеуді терістеу, түсіру
D) сапа, сан, өлшем
E) мүмкіншілік, шындық, ықтималдық


Дамудың жалпылама механизмі қандай философиялық категориялардың өзара байланысымен айқындалады:


A) тепе-тенділік, айырмашылық, қарама-қарсылық, қайшылық
B) терістеу, терістеуді терістеу
C) болмыс пен бейболмыс
D) сапалық, сандық, өлшем, секіріс
E) материя және форма


Сапалық, сандық, өлшем, секіріс категориялары нені анықтайды:


A) қарама-қайшылықтың бірлігі мен күресі заңы
B) дәйекті негіздеу заңы
C) сапалық және сандық өзгерістердің өзара алмасу заңы
D) терістеуді терістеу
E) тепе-теңдік заңы


Сандық пен сапалықтың диалектикалық өзара байланысын айқындайтын категория:


A) мән
B) форма
C) нақтылық
D) құбылыс
E) өлшем


Дамудағы бағытталғандық, сабақтастық мына заңмен ашылады:


A) қарама-қарсылықтардың бірлігі мен күресі заңы;
B) сапалық және сандық өзгерістердің өзара өтпелілігі заңы;
C) өмір сүру үшін күрес заңы;
D) терістеуді терістеу заңы;
E) үшіншінің аластатылуы заңы;


Философияның адам мәселесін, оның болмысының іргелі негіздерін зерделейтін бөлімі:


A) гносеология;
B) эстетика;
C) философиялық антропология;
D) логика;
E) өнер философиясы.


Антикалық философиядағы адам бейнесі:


A) тағдырға бағынған микрокосм;
B) Өлмейтін жаны бар жаран;
C) иррационалдық жаран;
D) ойлайтын жаран;
E) «аралықты болмыс»


Адамды зерделі қоғами жануар дейтін көзқарасты ұйғарған кім?


A) Платон;
B) Ницше;
C) Аристотель;
D) Декарт;
E) Спиноза.


Христиандық антропологияға сай адам дегеніміз:


A) «ойлайтын тростник»;
B) саяси жандар;
C) Құдайға ұқсатылып жасалған әрі бейне іспеттес;
D) ойыншыл жаран;
E) мәңгілік абсолютті рух.


«Адам - бұл жандандырылған машина», - деген кім?


A) Ф. Вольтер
B) Аврелий Августин
C) Әл-Фараби
D) Ж. Ламетри
E) К. Маркс


Адам екі дүниеге - табиғи қажеттілік дүниесі мен адамгершіліктік еркіндік дүниесіне - тиесілі деп санаған неміс классикалық философиясының өкілі:


A) Г.В.Ф.Гегель
B) Л.Фейербах
C) Ф.Фихте
D) И.Кант
E) Ф.Шеллинг


Адам - рәміздеуші жаран, - мұндай анықтаманы берген:


A) И.Кант
B) К.Маркс
C) Аристотель
D) З.Фрейд
E) Э.Кассирер


Антропогенез идеясын ұсынған ғалым:


A) М.Шелер
B) К.Маркс
C) Ч.Дарвин
D) И.Кеплер
E) Г.Галилей


Адам мен қоғамның шығутегі үдерісін белгілейтін термин:


A) антропосоциогенез.
B) антропоцентризм.
C) евгеника.
D) генетика.
E) антропоморфизм.


Ф. Энгельстің пікірінше, антропосоциогенезде шешуші рөл атқарған әлеуметтік фактор:


A) отты пайдалану
B) еңбектік іс-әрекет
C) жер бетіндегі климаттық жағдайлар
D) космикалық әсерлер
E) құдайлардың жасампаздығы


Адам мәнінің марксистік түсінігі:


A) биологиялық
B) теологиялық
C) космостық-планетарлық
D) әлеуметтік-еңбектік
E) идеалдық-рухани


Адамның пайда болуының ойындық тұғырнамасының авторы?


A) Аристотель.
B) Ф. Ницше.
C) З. Фрейд.
D) Ф. Энгельс.
E) Й. Хейзинга.


Индивид - бұл:


A) жеке адам, «көптің бірі»
B) адамдағы әлеуметтік бастама
C) адамдағы биологиялық бастама
D) адамдағы шығармашылық бастама
E) бірегей жаран есебіндегі адам


Адамның әлеуметтік қасиеттерінің тұтастығы (қоғам өкілі ретіндегі адам):


A) даралық
B) индивидуум
C) кісілік
D) тұлға
E) индивид


Тұлға ұғымы нені білдіреді?


A) адамның биологиялық ерекшеліктерін
B) адам индивидінің әлеуметтік сапасын, оның тұтастығының, дербестігінің өлшемін
C) адамның өзіндік санасын
D) адамның психикалық көңіл-күйін
E) адамның сыртқы көрінісін


Өмірдің мағынасы, адам өмір сүруінің құндылығы туралы сұрақтар:


A) экзистенциалдық сұрақтар
B) әлеуметтік сұрақтар
C) теологиялық сұрақтар
D) этологиялық сұрақтар
E) психологиялық сұрақтар


Өмірлік мағынасы бар (экзистенциалды) мәселе:


A) мидың құрылымы мәселесі
B) бейсаналық мәселесі
C) өмір мен өлім мәселесі
D) экологиялық мәселесі
E) адамның космосқа ұшуы мәселесі


ХХ ғ. философиясының ерекше бағыты ретіндегі философиялық антропологияның негізін қалаушылар:


A) М.Шелер, Г.Плесснер
B) С.Кьеркегор, А.Шопенгауэр
C) М.Хайдеггер, К.Ясперс
D) Т.Кун, И.Лакатос
E) Л.Н.Толстой, Ф.М.Достоевский


«Адам - ғылымының объектісі емес, ал өзіндік сананың субъектісі» дейтін қағида қай филосоиялық ілімнің сипаттамасына жатады?


A) ағартушылық философиясына
B) марксизм философиясына
C) неміс классикалық философиясына
D) Жаңа уақыттың ағылшын эмпиризміне
E) ХХ ғ. философиялық антропологиясына


Болашақты болжаудың заңдылықтарын зерделейтін ғылым;


A) астрология.
B) евгеника.
C) космонавтика.
D) футурология.
E) магия.


Нәтижесі эксперимент жүзінде тексерілген шындық туралы теориялық жүйелер болып табылатын іс-әрекет саласы қалай аталады?
A) өнер
B) адамгершілік
C) саясат
D) ғылым
E) философия


Ғылым әлеуметтік институт ретінде қалыптасты:


A) антика заманында
B) жаңа уақытта
C) орта ғасырларда
D) Қайта Өрлеу заманында
E) ол әрқашанда осындай болған


Ғылымның тұтас феномен, шындықты жүйелі зерттеу ретінде пайда болуы:


A) б.д.д. VI ғ.
B) XIII ғ.
C) XV ғ.
D) XVII ғ.
E) XX ғ.


Парапсихология, астрология, эзотерика - бұл:


A) танымның ғылымнан тыс формалары
B) жаратылыстану ғылымдары
C) техникалық ғылымдар
D) әлеуметтік ғылымдар
E) математикалық ғылымдар


Ғылыми таным ұйымдасуының жоғары формасы:


A) мәселе
B) ғылыми факт
C) гипотеза
D) әдіс
E) теория


Ғылыми білімнің ақиқаттығы мен жалғандығы әлі айқындалмаған формасы:


A) теория
B) конструкт
C) гипотеза
D) мәселе
E) ғылыми факт


Ғылыми танымның негізгі деңгейлері:


A) нақты-ғылыми және философиялық
B) эмпириялық және теориялық
C) жаратылыстанулық және әлеуметтік-гуманитарлық
D) тарихи және логикалық
E) парағылыми және квазиғылыми


Ғылыми танымның деңгейлері:


A) абстрактылық және нақтылық
B) сезімдік және рационалдық
C) іргелі және қолданбалы
D) жаратылыстанулық және әлеуметтік
E) эмпириялық және теориялық


Рационалдық танымның формалары:


A) «Мен», «Ол», «Жоғарғы-Мен»
B) ұғым, пікір, ой-тұжырым
C) түйсік, қабылдау, түсінік
D) елес, фантазия, қиял
E) эмоциялар, ерік, жады


Эмпириялық зерттеу әдістері:


A) бақылау, өлшеу, эксперимент
B) анализ және синтез.
C) индукция және дедукция.
D) аксиоматикалық және гипотетикалық-дедуктивтік.
E) абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу.


Теориялық танымның әдістері:


A) формалдылау, аксиомалылау, эксперимент
B) анализ және синтез, бақылау, салыстыру
C) бақылау, өлшеу, эксперимент
D) модельдеу, жалпылау, тәжірибе
E) аксиоматикалық, гипотетикалық-дедуктивтік, абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу.


Жалпығылыми әдіс:


A) құрылымдық-функционалдық талдау
B) физикалық эксперимент
C) химиялық талдау
D) абстрактылықтан нақтылыққа өрлеу әдісі
E) кванттылау әдісі


Дүние туралы ғылыми ұғымдар мен заңдарға сүйенетін тұтас жүйе:


A) ғылыми рационалдылық
B) ғылыми революция
C) дүниенің ғылыми суреттемесі
D) ғылыми методология
E) ғылыми теория


Т. Кунның ғылыми дамуы жөніндегі тұғырнамасының (концепциясының) басты ұғымы:


A) ғылымның аксиологиялануы
B) верификация
C) эйдос
D) парадигма
E) фальсификация


Постпозитивизмнің ғылым дамуының басты көзі ғылыми-зерттеу бағдарламаларының бәсекелесуі болып табылады деп есептейтін өкілі:


A) П.Фейерабенд
B) И.Лакатос
C) А.Камю
D) З.Фрейд
E) Н.Кузанский


Т.Кун бойынша, ғылыми революция:


A) диалектикалық терістеу
B) гносеологиялық оптимизм
C) эмпириялық заң
D) қоғамдық-экономикалық формациялардың алмасуы
E) ғылыми парадигмалардың алмасуы


Сциентизм - бұл:


A) қоғамның әлеуметтік және рухани өміріндегі ғылымның рөлін абсолюттендіретін философиялық тұғырнамасы
B) индивидтің ғылыми білімдерді игеруге ұмтылысы
C) ғылым тарихын зерделеумен айналысудың пайдасы туралы ұйғарымдардың жиынтығы
D) математиканың басқа ғылымдар алдындағы басымдылығы туралы ұйғарым
E) ғылым мен техника мүмкіндіктеріне деген скептикалық қатынас.


Антисциентизм – бұл:


A) ырымшылдыққа қарсы күрес
B) ғылыми-техникалық прогрестің болашағына сенім
C) ғылыми-техникалық прогрестің алдыңғы шеті ретінде космонавтиканы дамытудың басымдылығын ұйғару
D) адам денсаулығы үшін басы артық білімдердің зияндылығы туралы ұйғарым
E) ғылым мен техниканың антигуманистік мәні туралы философиялық тұғырнама


«Ғылым қоғамның тікелей өндіргіш күшіне айналады» деген қағиданың авторы:


A) Фрейд.
B) Кьеркегор.
C) Маркс.
D) Рассел.
E) Витгенштейн.


Технологиялық детерминизмнің дұрыс тұжырымдамасы:


A) Қоғам дамуындағы техника мен технлогияның анықтаушы рөлін мойындау;
B) Қоғам өміріндегі теника мен технология рөлін төмендету;
C) Ғылым мен техниканың қазіргі дәрежедегі рөлін жоққа шығаруға ұрандау;
D) Ғылымның рөлін абсолюттендіру, оны қоғамдық прогресстің адам мен қоғамның жетілуінің бірден-бір негізі деп мойындау;
E) Космосты игеру облысындағы техника мен техноглогияны жетілдірудің қажеттілігі туралы ұйғарым;


Техника философиясының пәні:


A) Техника адамның табиғатты бағындырудың тәсілі ретінде;
B) Болмыстың ілкі қасиеттерін табыстаудың тәсілі ретіндегі өзінің мәнді сипаттамаларындағы техника финомені;
C) Технологиялық процестер мен өзара байланысындағы техника;
D) Адам ойлап тапқан техникалық құралдардың көптүрлілігі ретіндегі техника;
E) Олардың пайда болуы мен дамуының тарихы мағынасындағы техника мен технология;


Технацизм неге негізделген?


A) Космосты игерудің бірден-бір құралы ретіндегі техникаға деген сенімге;
B) Адам әуестігін қандыру туралы ретіндегі техниканың дамуына деген сенімге;
C) Адамзат үшін шартты ізгілік ретіндегі техниканың дамуына деген сенімге;
D) Ғылым мен техниканың үдере дамуының салдарынан сескенгендік пен қорқынышқа;
E) Ғылыми-техникалық дамудың жетістіктерін бейтарап қабылдауға;


Мәдениет философиясы философияның бір бөлігі ретінде мынаны зерттейді:


A) Шығыс пен Батыс өркениеттерінің ерекшеліктерін;
B) Құдай мен адамның қарым-қатынасы мәселесін;
C) Мәдениеттің мәні мен маңызын;
D) Адамгершіліктік мәдениетті;
E) Әр түрлі халықтар мәдениеттерінің ерекшеліктерін;


Мәдениет философиясының пәні:


A) Мәдени этностардың көптүрлілігі;
B) Әмбебап феномен ретіндегі мәдениеттің мәні мен маңызы;
C) Шығыс пен Батыс мәдениеттерінің сұхбаты;
D) Мәдениеттердің қақтығысын, олардың бір-біріне қарсы тұруы;
E) Әлемдік мәдениет тарихы;


Мәдениеттің негізгі қызметтері:


A) Регулятивтік, коммуникативтік, әлеуметтендіру;
B) Танымдық, түсіндірмелік, миф туғызарлық;
C) Ойындық, көңіл көтерерлік, шоу-бизнес индустриясының;
D) Экономикалық, экологиялық, энергетикалық;
E) Білім беру, тәрбиелеу, спорттық, денсаулықты жөндеулік;


«Табиғат туралы ғылымдар» мен «Мәдениет туралы ғылымдарды» бір-бірінен айыру идеясы кімге жатады?


A) Кантқа және Гегельге;
B) Маркс пен Энгельске;
C) Виндельбандт пен Риккертке
D) Мах пен Авенаркуске
E) Расел мен Л.Витгенштейнге


Мәдениетті екі бастаманың – дионисийлік пен аполлонизмнің бірлігінде қарастыратын философ:


A) Л.Н. Гумилев.
B) З. Фрейд.
C) А. Шопенгауэр.
D) О. Шпенглер.
E) Ф. Ницше.


Әйгілі «Еуропаның батуы» атты кітаптың авторы:


A) Н.Я. Данилевский.
B) А. Тойнби.
C) М. Хайдеггер.
D) О. Шпенглер.
E) К. Поппер.


Мәдениеттің ойындық тұғырнамасын жасаған Нидерландық ғалым:


A) Б.Спиноза
B) П.Тиллих
C) Ф.Ницше
D) А.Швейцер
E) Й. Хейзинга


Мәдениет саласындағы постмодернизмнің міндеті:


A) Мәдени дәстүрлерге тым теріс қатынас;
B) Батыс мәдениетіндегі модалы ағымдарға бағдарлану;
C) Шығыс мәдениетіне деген сыни қатынас;
D) Жаһандану жағдайларындағы мәдениеттің оң рөлін терістеу;
E) Мәдениеттің тоталды монологизмін тайдыру.


«Мәдениет» және «қоғам» ұғымдарының ара қатынасы:


A) олар мазмұны бойынша тепе-тең
B) олардың мазмұны бойынша ортақтығы жоқ
C) мәдениет ұғымы қоғам өмірінің әлеуметтік маңызы зор бір жағын білдіреді
D) «қоғам» ұғымы кеңірек «мәдениет» ұғымының бір бөлігі ғана болып табылады
E) олар мазмұны бойынша қарама-қарсы


Философияның дін мәні мен табиғи негіздемелері, діни білім мен дүниетанымның ерекшеліктері, діни ілімдердің идеялық мазмұны зерделенетін бөлімі:


A) философиялық антропология
B) дін тарихы
C) әлеуметтік философия
D) діни философия
E) дін философиясы


Дінге әлеуметтік-философиялық келістің негізін қалаушы


A) Э.Тайлор
B) К.Маркс
C) Л.Фейербах
D) З.Фрейд
E) И.Кант


Дін - бұл:


A) «қасиеттіні» күйзелудің көрінісі
B) Құдай мен адамдар арасындағы байланыс
C) табиғаттан тыстыға сенуге негізделген көзқарастар мен әрекеттер жүйесі
D) «жабайы ғылым», зердені дұрыс қолданбаудың нәтижесі
E) психикалық аурудың бір түрі


Дүниетаным ретіндегі діннің негізі:


A) Құдай мен табиғаттың бірлігін мойындау
B) табиғаттан тыстыға сену
C) дүниенің материялылығын мойындау
D) рухтың біріншілігі, материяның екіншілігі туралы ілім
E) әлемнің тұмандық массадан пайда болғанының теориясы


Теология - бұл:


A) діннің синонимі
B) табиғаттағы мақсаттылық туралы ілім
C) діни дүниетаным
D) Құдай және оның көріністері туралы діни-теориялық ілім
E) философиялық дінтанудың синонимі


Материалдық нәрселердің табиғаттан тыс мүмкіндіктеріне сенім:


A) фетишизм
B) полидемонизм
C) тотемизм
D) динамизм
E) теизм


Тотемизм - бұл:


A) магияның бір түрі
B) жанның өлгеннен кейінгі өмір сүруіне сенім
C) қайтыс болған ата-бабаларға табыну
D) жандар мен рухтардың бар екендігіне сену
E) адамдар мен жануарлардың немесе өсімдіктердің арасында табиғаттан тыс туыстық байланыстың бар екендігіне сену


Анимизм - бұл:


A) материалдық нәрселердің табиғаттан тыс мүмкіндіктеріне сену
B) дүниені басқаратын табиғаттан тыс күшке сену
C) жандар мен рухтардың бар екендігіне сену
D) жануарларға табыну
E) бірегей Құдайға сенім


Пайғамбар деп аталатын, табиғаттан тыс білім қонған адам тұлғасына байланысты діндер:


A) зерде діндері
B) нақыл діндері
C) табиғи діндер
D) ашылғының діндері
E) жаңашыл діндер


Әлемдік діндер:


A) индуизм, иудаизм, брахманизм.
B) шамандық, тәңіршілдік, зороастризм.
C) буддизм, христианшылдық, ислам.
D) даосизм, конфуцийшылдық, синтоизм.
E) католицизм, протестантизм, православие.


Жапондық ұлттық дін:


A) индуизм.
B) даосизм.
C) синтоизм.
D) иудаизм.
E) кришнаизм.


Исламның, иудаизмнің, христианшылдықтың ортақ діни қайнары:


A) синтоизм
B) православие
C) индуизм
D) даосизм
E) көне авраамшылды дін («інжілдік иудаизм»)


Барлық христиандардың қасиетті кітабы:


A) Ведалар.
B) Упанишадалар.
C) Кұран.
D) Інжіл
E) Өзгерістер кітабы


Көне түркі наным-сенімі:


A) манихейшілдік.
B) брахманизм.
C) джайнизм.
D) зороастризм.
E) тәңіршілдік.


Қоғамдық және өзіндік мәселелерді шешудегі адамның дін мен шіркеуден тәуелсіздігін ұйғаратын дүниетанымдық қағида:


A) индифферентизм
B) антиклерикализм
C) нигилизм
D) еркін ойлаушылық
E) құдаймен күресушілік


Адамның кез келген дінге мойынсұнуына және ешқандай да дінді уағыздамауға деген еркіндігіне құқығын мойындау:


A) ерік бостандығы
B) атеизм
C) сакрализация
D) секуляризация
E) ар-намыс бостандығы


Қоғамдық үдерістер туралы ғылым:


A) логика.
B) софистика.
C) археология.
D) әлеуметтану.
E) тарихнама.


Тарихты материалистік түсіну шын мәнінде мына позицияны білдіреді:


A) экономикалық детерминизм
B) географилық детерминизм
C) технологиялық детерминизм
D) мәдени-тарихи детерминизм
E) әлеуметтік мобильділік теориясы


Қоғамның басты құндылығы:


A) билік
B) табиғат
C) техника
D) демократия
E) адам


Қоғамдық сананың этика зерделейтін формасы


A) адамгершіліктік
B) құқықтық
C) саяси
D) діни
E) көркемдік


Зерделейтін пәні әдемілік болып табылатын қоғамдық сананың формасы


A) этика
B) ғылым
C) құқық
D) дін
E) эстетика


Марксизм бойынша қоғамдық дамудың негізінде жатқан не?


A) индивидтің еркі
B) Құдай еркі
C) тіл мен мәдениет
D) еңбектік іс-әрекет, материалдық игіліктерді өндіру
E) тарихи кездейсоқтық


Тарих - бұл уақиғалардың тізбегі:


A) кеңістіктегі
B) фантазиядағы
C) уақыттағы
D) идеялардағы
E) иллюзиядағы


Тарихи үдерісті мүшелеудің формациялық тұғырнамасының авторы:


A) К. Ясперс.
B) К. Маркс.
C) О. Шпенглер.
D) П.А. Сорокин.
E) Гегель.


К.Ясперстің белдеулік уақыт тұғырнамасы білдіреді:


A) тарихты материалдық іс-әрекеттік себептер негізінде түсінуді
B) тарихты психикалық құбылыстардан бастап түсіндіру
C) тарихи үдерісті табиғи-биологиялық феномендер негізінде түсіндірмелеуді
D) философия, әлемдік діндер және басқа рухани құрылымдар пайда болған б.д.д. VII-I ғғ. нақтылы-тарихи дәуірді
E) адамзат тарихының құдаи алдын ала анықталғандығын


Қазіргі өркениеттік өзгерістерді білдіретін тарих тұғырнамасы:


A) қоғамдық-экономикалық формациялар тұғырнамасы
B) локалдық мәдениеттер тұғырнамасы
C) дүниені идеялар билейді дейтін әлемдік тарихтың гегельдік тұғырнамасы
D) информациялық-техникалық қоғам тұғырнамасы
E) тарихтың түпкі себебі ретінде құдайға сілтейтін философиялық-діни тұғырнама.


XX ғ. тарих философиясын жасақтауға ең үлкен үлес қосқан философтар:


A) В.И. Ленин, И.В. Сталин, Н.И. Бухарин.
B) Ф.Франк, Р.Карнап, А.Айер.
C) К.Поппер, Т.Кун, И.Лакатос.
D) М.Хайдеггер, Ж.-П.Сартр, А.Камю.
E) К.Ясперс, А.Тойнби, М.Фуко.


Саясаттың мәні:


A) қоғамды басқару бойынша іс-әрекет, оның тұтастығын қамтамасыз етудің және әлеуметтік қақтығыстарды реттеудің құралы
B) адам құқықтарын қорғау сұрақтары бойынша ғалымдардың айтыс-тартысын шешу тәсілі
C) қоғамдық өмірдің маңызды мәселелерін талқылаушы ақылгөйлердің ісі
D) биліктік уәкілеттілікті иеленген адамдардың мінез-құлық мәнері
E) дүниежүзілік сауда-саттық саласында мемлекеттердің өзара қарым-қатынастарын реттеудің тәсілі


Мемлекеттің мәні неде?


A) мәдениет саласындағы адамдар қарым-қатынасын реттеуде
B) қоғамдағы экономикалық қатынастарды реттеуде
C) өндіріс пен сауда дамуындағы басымдылықтарды анықтауда
D) қоғамдағы саяси билікті ұйымдастырудың айрықша формасы болуында
E) халықаралық қатынастарды реттеу бойынша аса көрнекті тұлғалар іс-әрекетінің формасы


Қоғамды басқарудың басты субъектісі:


A) кәсіп-одақтық ұйым
B) шаруашылық адамдарының кооперативі
C) ақсақалдар кеңесі
D) спортттық фанаттардың клубы
E) мемлекет, мемлекеттік билік


Халық биліктің көзі болып табылатын қоғам құрылысы:


A) тирания.
B) пролетариат диктатурасы.
C) демократия.
D) олигархия.
E) аристократия.


XIX ғ. Философы, «Құқық философиясы» кітабының авторы?


A) Л.Фейербах
B) Г.В.Ф.Гегель
C) Ф.Ницще.
D) С.Кьеркегор.
E) Ф. Энгельс


Құқықтың мәні:


A) мемлекеттегі адамдардың әділ мінез-құлқының шекараларын анықтайтын және мәжбүрлілік сипатына ие болатын әлеуметтік нормалар
B) мораль және адамдардың қоғамдағы моральдық мінез-құлқының нормалары
C) адамдардың экономика саласындағы қатынастарын реттейтін мінез-құлықтың әлеуметтік нормалары
D) адамның қоғамдық өміріндегі тілектері мен ұмтылыстарының өрнектеу формасы
E) адамдардың отбасылық-некелік қатынастарын реттеудің тәсілі


Қоғамдық сананың формасы ретінде құқық:


A) қоғамдағы адамгершіліктік қатынастарды бейнелейді
B) адамдардың діни сезімдерін өрнектейді
C) саяси қатынастарды бейнелейді
D) мемлекет қорғайтын әлеуметтік нормалар мен қатынастардың жүйесін білдіреді
E) дүние мен адамның өзара қатынастарындағы жалпы заңдардың өрнектелу формасы болып табылады


Адамдардың мәңгілік, айрылмас құқықтары


A) азаматтық құқықтар
B) отбасылық құқықтар
C) табиғи құқықтар
D) мүліктік құқықтар
E) тұрғын үйге деген құқықтар


Құқықтық мемлекеттің негізгі белгілерінің бірі:


A) адамдардың мүліктік теңдігі
B) заңның жоғарғылығы
C) теңгермешілік
D) бассыздықтың баса-көктеуі
E) құқықсыз еркіндік


Оқу-білім саласының басты принципі


A) детерминизм принципі.
B) қатынастылық принципі
C) гуманизм принципі.
D) «у-вэй» («ештеңе істемеу») принципі.
E) симметрия принципі.


«Тәрбие және оқу-білім философиясы» терминін ғылыми айналымға кіргізген кім?


A) Д. Дидро.
B) Л. Фейербах.
C) Ы. Алтынсарин.
D) В.В. Розанов.
E) Л.Н. Толстой.


Оқу-білім философиясының пәні:


A) оқу-білім үдерісінің қызметтенуі мен дамуының ең жалпы негіздемелері
B) педагогикалық іс-әрекеттің ерекше принциптері
C) оқып-үйрету мен тәрбиенің діни негіздемелері
D) оқу-білімнің ілкі практикалық міндеттерін шешуге ықпал ететін принциптер мен қағидалар
E) оқушылар мінез-құлқының этикалық нормалары


Қазіргі оқу-білім құрылымындағы ең жалпы жүйеше:


A) педагогикалық
B) экономикалық
C) философиялық-методологиялық
D) технологиялық
E) ұйымдық


Қазақстан Республикасы университеттерінің ең жасы үлкені:


A) Әль-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
B) Л.Н.Гумилев атындағы Евразиялық университет
C) Қазақ ұлттық агроуниверситеті
D) Қ.И. Сәтпаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық университеті
E) Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті


Адамзаттың глобалдық мәселелері:


A) ғылымның ең өзекті мәселелері
B) ғылыми-техникалық дамудың ең өткір мәселелері
C) ұйымдасқан қылмыспен күрес мәселелері
D) бүкіл адамзаттың, адамзат өркениетінің аман қалуы мәселесі
E) өндірістік-азаматтық құрылыс пен сәулеттің алдыңғы кезекті мәселелері


Адамзаттың глобалдық мәселелерінің қатарына жататын мәселе:


A) экологиялық
B) элементарлық бөлшектер физикасының мәселелері
C) орнықтылықтың математикалық теориясының мәселелері
D) Әлем құрылысы мәселелері
E) Алматы қаласының ауа бассейнін тазарту мәселелері


«Неосфера» термині нені сипаттайды?


A) еңбек саласын
B) зерде саласын
C) космостық өркениет саласын
D) микробөлшектердің өзара әсері саласын
E) геосфераны


Ноосфера туралы ілімнің авторларының бірі:


A) К. Ясперс.
B) Л.Н. Гумилев.
C) А. Камю.
D) К.Э. Циолковский.
E) В.И. Вернадский.


Адамзат глобалдық мәселелері пайда болуының негізгі себебі:


A) Ғылыми-техникалық прогресс
B) тұлғааралық қатынастар мәдениетінің төмен деңгейі
C) өркениеттің шектен тыс өсуі
D) адамдардың руханилық дағдарыс жағдайларындағы зердесіздік іс-әрекеті
E) космикалық шығу тегі бар себеп


Болашақты болжау туралы ілім:


A) космология.
B) футурология.
C) психология.
D) монадология.
E) гносеология.


Адамзат болашағын болжаудағы «Өсудің шектері» тұғырнамасының авторлығы кімге жатады?


A) Жасылдар қозғалысының өкілдеріне;
B) «Римдік клуб» ғалымдарына;
C) В.И. Вернадскийге;
D) Нострадамусқа;
E) Ресей Ғылым академиясының ғалымдарына.


Жақын онжылдықтардағы Қазақстан дамуының стратегиясы баяндалған Н.А. Назарбаевтың кітабы:


A) Тарих ағымында;
B) ХХ ғасыр табалдырығында;
C) Дүниенің эпицентрі;
D) Қазақстан-2030;
E) Қазақстан халқына жыл сайынғы үндеулерінде.


Болашақты болжау үшін ең жарамды әдіс:


A) гипотетикалық – дедуктивтік;
B) Эксперимент;
C) Өлшеу;
D) Аксиоматикалық;
E) Экстрополяциялау.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет