Сыбайлас жемқорлық ұғымы, оның алдын алу және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру

Сыбайлас жемқорлық ұғымы, оның алдын алу және сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру

Сыбайлас жемқорлық

• Сыбайлас жемқорлық – мемлекеттік құрылымдардың экономика аясында қылмысты құрылымдармен біте қайнасуы, сондай-ақ мемлекеттегі лауазымды адамдардың, қоғамдық және саяси қайраткерлердің сатылғыштығы, парақорлығы. Өзінің қызметтік мәртебесі мен өкілеттіктерін жеке, топтық және өзге де бейқызметтік мүдделер үшін пайдалану жолымен жеке игіліктерді алу әрекетінен көрініс табады. ҚР Қылмыстық кодексініңөкілеттіктерді теріс пайдалану (228-бап), коммерциялық сатып алу (231-бап), қызмет өкілеттігін теріс пайдалану (307-бап), билікті немесе қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану (308-бап), пара алу (311-бап), қылмыстық жалғандық жасау (314-бап) туралы лауазымдық қылмыс нормалары ең алдымен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес нормалары болып табылады. Қазақстандасондай-ақ сыбайлас жемқорлық үшін қылмыстық, тәртіптік, әкімшілік жауапкершілікті реттейтін арнайы нормативтік-құқықтық актілер де қабылданды. Оларға “Мемлекеттік қызмет туралы” (1995) және “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы” (1998) ҚР заңдары жатады. Сонымен қатар осы саладағы ынтымақтастық туралы халықаралық актілер де бар.

Сыбайлас жемқорлыққы қарсы іс-қимыл туралы заң

• "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы" заң - сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатты іске асыруға бағытталған.
• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат – сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін азайтуға, қоғамның мемлекеттік органдар қызметіне сенімін арттыруға бағытталған құқықтық, әкімшілік және ұйымдастырушылық шаралар және осы Заңға сәйкес өзге де шаралар;
• Сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулер – осы Заңда белгіленген және сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған шектеулер

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл – сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің өз өкілеттіктері шегіндегі сыбайлас жемқорлықтың алдын алу, оның ішінде қоғамда сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау және жою жөніндегі, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу, ашу және тергеп-тексеру және олардың салдарларын жою жөніндегі қызметі;
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын қалыптастыру мен іске асыруды және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласында үйлестіруді, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың алдын алуды, анықтауды, жолын кесуді, ашуды және тергеп-тексеруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган және оның аумақтық бөлімшелері;

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың негізгі қағидаттары

заңдылық;

адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау басымдығы;

жариялылық пен ашықтық;

мемлекет пен азаматтық қоғамның өзара іс-қимыл жасауы;

сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын жүйелі және кешенді пайдалану;

сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шараларын басым қолдану;

сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға жәрдем көрсететін адамдарды көтермелеу;

сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды жасағаны үшін жазаның бұлтартпастығы қағидаттары негізінде жүзеге асырылады.

Ең алғаш рет елімізде «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Заңы 1998 жылы 2 шілде қабылданған болатын.
Елбасының «100 нақты қадам» Ұлт жоспары негізінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бағыттары заман талабына сәйкес қайта жаңартылып, 2015 жылы 18 қарашада жаңадан «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңы қабылданды.
Аталған Заң 5 тараудан, 27 баптан тұрады. Осы Заң жалпы ережелерді, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерін және олардың өкілеттіктерін, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың салдарларын жоюды және қорытынды ережелерді қамтиды.
Заңның қолданысқа енгізілуі оның жекелеген баптарын күшіне енгізу тәртібі белгілене отырып, арнайы баслымдарда ресми жарияланған сәттен бастап он күнтізбелік күннен кейін енгізілген.
«Егемен Қазақстан» газетінде 20.11.2015 жылы, «Казахстанская правда» газетінде 20.11.2015 жылы жарияланған.

жүктеу/скачать 389,67 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: