Бакытжанова Аяулым Бакытжанқызы
СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫҢ ДАМУЫНЫҢ ТАРИХИ АСПЕКТІЛЕРІ
Сыбайлас жемқорлық тарихы ежелгі уақытта Египетте ,Римде бізге белгілі адамзат өркениетінің тарихынан кем түспейді.Тіпті Аристотель : «Кез келген мемлекеттік жүйеде ең бастысы заңдар мен қалған бұйрықтар арқылы шенеуніктер пайда көре алмайтындай етіп реттеу»,-деді.
Пара туралы 12 көне римдік кестеде айтылған: Ежелгі Ресейде митрополит Кирилл сиқыршылық пен маскүнемдіктен бірге парақорлықтың айыптады.Пара алу туралы орыс шежіресінде айтылған.Сыбайлас жемқорлық әрекеттерінің бірінші заңнамалық шегі Иван III тиесілі.Ал оның немересі И.Грозный бірінші рет өлім жазасын Гладких.И.В -нің шамадан тыс парасы үшін жаза ретінде енгізді.
Адамзат өркениетінде алғаш рет ежелгі уақыттың өзінде сыбайлас жемқорлық құбылысына тап болды,ал кейіннен біз оның белгілерін барлық жерден кездестіре бастадық.
Батыс Еуропа тарихының кейінгі кезеңдері де сыбайлас жемқорлық қатынастарының дамуымен қатар жүрді. Сонымен қатар, олардың қоғам өмірі мен істерінде болуы тек тарихи құжаттарда ғана емес, сонымен қатар шеберлердің көптеген көркем шығармаларында көрініс тапты.Батыстың көптеген ойшылдары сыбайлас жемқорлық көріністерін зерттеуге көп көңіл бөлді. Никколо Макиавелли оның шығу тегін осы мағынада жан -жақты зерттеген сияқты. Бұл мәселе бойынша оның көптеген көзқарастарының қазіргі кезде өте өзекті екендігі тән. Оның сыбайлас жемқорлықты тұтынумен саӨкінішке орай, сыбайлас жемқорлық қатынастарының болуы тұрғысынан Ресей жалпы ережеден ерекшеленбеді. Олардың қалыптасуы мен дамуының да ұзақ тарихы болды .Сыбайлас жемқорлықты фоворитизмнен ажыратуға болмайтыны анық.
Мысалы, сыбайлас жемқорлыққа қатысты ең көне бастауының бірі Ежелгі Вавилонның сына жазуларында кездеседі. Біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықтың ортасына жататын, сол кезде де шумер патшасы Урукагин заңсыз сыйақы алған судьялар мен шенеуніктерге қиянат жасауды тоқтатудың өте өткір мәселесіне тап болды.Бұл аппараттың өкілдері ғана мемлекеттік аппарат арасындағы сыбайлас жемқорлықпен күрескен. Бұл екі нәтижеге әкелді: күрескендер органикалық түрде сыбайлас жемқорлыққа әкелген себептерді өзгерте алмады, өйткені олар жүйенің өмір сүруінің ең маңызды шарттарына қайта оралды; сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес көбінесе сыбайлас жемқорлық қызметтері нарығындағы бәсекелестермен күреске ұласты.
Сыбайластық жемқорлықтың мәні лауазымды тұлғаны параға сатып алуда немесе оларды байытуда емес, әлеуметтік жүйені ,оның ішінде мемлекеттік жүйені бұзуда,ыдыратуға, мемлекеттің азаматтарының заңды мүдделерін қоғамдағы өзінің жағдайын жеке мақтанып пайдакүнемдік арқылы сатып кетуде
Достарыңызбен бөлісу: |