Платон философияда идеалистік бағыттың негізін қалаушы. Ол идеал дүние туралы, және нақты дүние туралы, сосын білімнің тума екені туралы идеяны қамтиды
Платонның пікірінше, шын болмыс — ақылмен ғана білуге болатын денесіз Идеялар әлемі. Оның болмысы Прменидтікі секілді біртұтас емес, керісінше өздеріне тән идеялары бар рухани көпшілік болмыс. Әр идея өз алдына мәңгі және өзгермейді, ол өзіне-өзі тән. Идеялардың саны көп, бірақ шексіз емес. Идеялар бір-біріне тек қарым-қатынаста ғана емес, сонымен бірге бір-біріне бағынышты, басқаша айтқанда, бірнеше түрлі идеялар бір ортақ идеяға бағынышты қатынастарда болады. Қоғамның теқтік бөлінуін Платон азаматтардың бірлескен тұрғылықты жерлері ретінде мемлекет беріктігінің шарты деп жариялады. Төменгі тектен жоғарғысына өз бетінше өтуге жол берілмейді және ол үлкен қылмыс болып саналады, өйткені әрбір адам өзіне табиғатынан белтіленіп қойылған іспен айналысуы қажет. "Өз ісімен айналысу және бөтендерге килікпеу — әділдік деген осы". Әділдіктің платондық анықтамасы қоғамдық теңсіздікті, адамдардың туғаннан жоғары және төменгі болып бөлінуін ақтауға құрылған.
Платон рухани әлемнің жеке идеялары туралы айтқанда, көбінесе “эйдос” деген ұғымды қолданады. Ежелгі грек тілінде идея да, эйдос та бір-біріне ұқсас мағына береді: түр, пішін, кейіп, тәсіл, т.б. Эйдостар сезімдік заттар үшін бір мезгілде әр түрлі міндет атқарады:
себептілік;
заттардың жаратылу кескіні үшін үлгі;
заттардың түпнегізін бейнелейтін ұғым.
Аристотельдің онтологиялық ілімі Аристотель философиясы белгілі бір жалпылама ғана емес, логикалық қайта өңдеу және барлық бұрынғы грек философиясының аяқталуы деп айтуға болады. Аристотель б.з. д. 384 жылы Стагир қаласында (Македония) дүниеге келген. Оның әкесі Никомах Македония патшасы Аминт ІІ болды. Аристотель отбасында белгілі бір білім мен жаратылыстануға терең қызығушылық алды. 17 жасында Платон академиясы туралы молваның әсерімен ол Стагирден шығып, Платонның оқушысы болатын Афинаға кетеді. Аристотель академиясында 20 жыл бойы өзінің шығармашылық қабілеттерін дамытады. Алдымен оған Платонның философиясы, атап айтқанда идеялар туралы ілім айтарлықтай әсер етті. Бірақ Академияда кемінде он жыл болған кезде ол» өзін-өзі анықтайды » және академиктер философиясына қатысты сыни ұстанымды алады. Оның жеке философиялық ізденістерін бағдарлау, академиялық философиямен келіспеу оны Академиядан кетуге мәжбүр етті.
Ол тек академияны ғана емес, Афиналарды да тастап кетеді. Алдымен ол Атарнаға (Кіші Азия) келеді, бірақ жергілікті тиран қайтыс болғаннан кейін, оның досы Гермия, Лесбос аралына барады, ал сол жерден 343 ж.б. з. дейін.
Ол тек академияны ғана емес, Афиналарды да тастап кетеді. Алдымен ол Атарнаға (Кіші Азия) келеді, бірақ жергілікті тиран қайтыс болғаннан кейін, оның досы Гермия, Лесбос аралына барады, ал сол жерден 343 ж.б. з. дейін.
Аристотель оның жаулап алу саясатын мақұлдамады, бұл олардың арасындағы қарым-қатынасты біртіндеп салқындатуға су болды. Аристотельдің отыз жылдарынан кейін Афинаға айналады және Афинадағы өз мектебін негіздейді. Бұл жерде серуендеу кезінде ол өз шәкірттеріне философия, жаратылыстану және қоғамдық ғылымдар мәселелері туралы айтты. Сондықтан Аристотельдің шкеласы кейде перипатетикалық деп аталады.
Аристотельдің еңбектері оның шәкірттері мен ізбасарларында сақталған. Эллиникалық кезеңде, Б. З. І ғасырда олар жиналған, жіктелген және Аристотель философиясының ізбасары Андроник Родосскиймен басылып шықты. Оларды бірнеше тақырыптық топтарға бөлуге болады.
Бірінші топқа онтологиялық сипаттағы ең маңызды мәселелерді баяндайтын жұмыстар жатады. Аристотель бұл проблематиканы бірінші философия (проте философии) ретінде анықтайды. Андроник Родосский бұл жұмыстардың барлығы «Метафизика» деп аталатын бір трактатқа біріктірді (атауы кездейсоқ пайда болды: бұл еңбектер Аристотель шығармаларының басылымында жаратылыстану ғылымдары мәселелеріне, яғни физикаға арналған еңбектерді бірден қадағалап отырды).
Аристотель, шамасы, алдыңғы ойшылдардың барлық қол жетімді жұмыстарын терең және жүйелі түрде зерттеген бірінші болды. Ол ежелгі ойшылдардан өз замандастарына дейінгі философиялық ілімдерді жүйелі түрде қарайды. Бұл мағынада ол туралы Философия тарихы туралы да айтуға болады. Ол философияның ең маңызды мәселелеріне көп көңіл бөледі, оның өзегі онтология — Ғылым туралы ғылым.
Аристотельдің онтологиялық көзқарасы туралы көп нәрсе оның қозғалыс түсінігін айтады. «Метафизики» оныншы кітабында санат ретінде қозғалыспен кездесеміз, онда ол орын, орналасу, белсенділік және пассивтілік категорияларымен байланысады. Қозғалыс Аристотельінің түсінігін сипаттайтын бірқатар ойлар, атап айтқанда, «физикада»жазылған. Мұнда философ көп жағдайда бар табиғаттың эмпирикалық зерттеулерінің ықпалында. Қозғалыс болмыстың нақты түрлерімен тығыз байланысты. «Заттардан басқа қозғалыс жоқ» 35. Сонымен қатар, Аристотель қозғалысты мәңгілік деп санағанын, өйткені ол «әрқашан да болды және кез келген уақытта болады» 36.
Аристотельдің онтологиялық көріністерінде идеализм мен метафизизмнің белгілі бір элементтері (мысалы, оның кеңістік пен уақытты түсінуінде, түпкі себебін, мақсаттылық принципін немесе Энтелехия ұғымын) көрінсе де, оның сыртқы дүниенің шындығына сенуі, қарама-қайшылықтардың болуына байланысты оның қозғалысы туралы пайымдаулары сияқты екінші реттік мәндердің және туынды туындыларының мәнін атап көрсету, ақиқатты материалистік және диалектикалық түсінудің ұрығы өзіне алып келеді,бұл көптеген кеш материалистік тұжырымдамаларда байқалған.
