Сөж тақырыбы: Қатты дене қозғалысын сақталу заңдары негізінде зерттеу
Импульстің,импульс моментінің сақталу заңдары
жүктеу/скачать 424,83 Kb.
|
сөж 3
| Импульстің,импульс моментінің сақталу заңдары.
Импульстың сақталу заңы тек тұйық жүйе емес, сонымен қатар ашық жүйе үшін де орындалуы мүмкін, тек ол үшін сыртқы күштер қосындысы нольге тең, яғни 1 0 N i i= F = шарты орындалуы керек. Материялық нүкте үшін импульс сақталу заңы орындалса, ол сыртқы күштер жоқ болған кезде тұрақты жылдамдықпен түзусызықты қозғалар еді. Ал, материялық нүктелер жүйесі үшін импульс сақталу заңы релятивистік емес жағдайда жүйенің массалар центрі бірқалыпты және түзусызықты қозғалатынын анықтайды. Импульс – векторлық шама. Осыған байланысты импульс сақталу заңының өзіндік ерекшеліктері бар, яғни импульс толығымен тұрақты болмай, оның тек кейбір проекциялары ғана тұрақты мәнін сақтауы мүмкін. Мысалы, егер сыртқы күштер тек белгілі бір бағыттарда әрекет жасап, ал басқа бағыттарда жоқ болса, координаталар жүйесін арнайы таңдай отырып, бір немесе екі бағытта сыртқы күштер проекциясын нольге теңестіруге болады. Екі материялық нүктелерден құралған жүйенің қозғалысын зерттейік. Олардың арасында, 5.5.1-суретте көрсетілгендей, 12 f және 21 f күштер әрекет жасасын және жүйеге сыртқы F1 мен F2 күштер түсірілсін ( 21 f – екінші нүктенің біріншіге әрекет күші). Материялық нүктелердің қозғалыс теңдеулері түрінде болады, мұнда 1 2 P P, –материялық нүктелердің әрқайсысының импульсы. Әр материялық нүктенің таңдап алған О нүктеге салыстырмалы орны 1 r -және 2 r радиусвекторлары арқылы беріледі. (5.5.8) теңдеулер жүйесінің біріншісін 1 r -ге,екіншісін 2 r -ге векторлық түрде көбейтейік: Механиканың негізгі анықтамаларына сәйкес (5.5.11)-тің сол жағында туынды астында О нүктеге салыстырмалы импульс моменттерінің векторлық қосындысы, ал оң жағында жүйеге сырттан түсірілген күштердің сол О нүктеге сәйкес моменттерінің векторлық қосындысы тұр. Таңдап алынған О центрін салыстырмалы қорытқы импульс моментін L әрпімен, сыртқы күштердің сол центрге сәйкес қорытқы моментін M әрпімен белгілеп, сыртқы күштер өрісінде орналасқан екі материялық нүктелерден құралған механикалық жүйе үшін Қолданылған әдебиеттер тізімі: Ақылбаев Ж.С., Гладков В.Е., Ильина Л.Ф., Тұрмухамбетов А.Ж. Механика. –Астана: Фолиант баспасы, 2011. Бакиров Ж.Б., Бакиров М.Ж. Механика: оқулық / Ж.Б. Бакиров, М.Ж. Бакиров. – Алматы Иродов И.Е. Механика. Основные законы Ppt-online.org сайты. жүктеу/скачать 424,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|