Тақырыбы:ҚР мен шетелде инклюзивті білім берудің дамуы: салыстырмалы талдау
Орындаған: Абжал.Т
Тексерген: Амирешева.Б
Жоспар: 1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
2.1.Қазақстанда инклюзивті білім беру
2.2. «Баршаға арналған білім» халықаралық бағдарламасы
3.Қорытынды
4.Пайдаланылған әдебиеттер
Ғылыми әдебиеттерде және тәжірибеде «Инклюзивті білім беру» термині мемлекеттік мектептерде ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды оқыту процесінің негізгі компоненттерін ашу үшін қолданылады. Инклюзивті білім берудің орталық идеясы ауыр физикалық және психикалық кемістігі бар балаларға қатысты кемсітушілікті жеңу болып табылады, бұл барлық адамдарға қатысты теңдікті білдіреді, бірақ мүмкіндігі шектеулі балалар үшін ерекше жағдайлар жасайды. Мүмкіндігі шектеулі балаларды тұрақты сыныптарға біріктіру себебі мүгедек балалардың одан әрі дамуына қамқорлық пен жауапкершілік болды.
2003 жылы Англияның Білім департаменті қосымша білім беру қажеттіліктері бар балаларға арналған жаңа іс-шаралар жоспарын шығарды. Оның мақсаты – білім алудың қолжетімділігін арттыру, оқыту мен оқу стандарттарын арттыру, балалар, ата-аналар және тәрбиешілер арасында серіктестік орнату арқылы ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларға өз әлеуетін жүзеге асыруға көмектесу. Қазіргі уақытта инклюзивті білім беру саясатының орталығында Білім министрлігі 2004 жылы «Әрбір бала маңызды» (ӘБМ) құжатын әзірледі. Бұл бағдарлама 2020 жылға қарай балалардың қиын жағдайын тоқтатуға және әрбір баланың өз әлеуетін толық ашуға мүмкіндік беретін шара ретінде алдын алу және дер кезінде қажетті көмек көрсетуге бағытталған. Оның назарында «әлеуметтік оқшаулану – адамның қоғамнан шеттетілуімен» күрес.
Қазақстан Республикасының әлемдік білім кеңістігіне енуі педагогикалық қауымдастықтан кәсіби міндеттер мен оларды шешу жолдарына жаңаша көзқарасты талап етеді. Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы дамуында ауытқуы бар балаларды оқытудың жаңа тұжырымдамалық тәсілдерін, дамуында ауытқулары бар балаларды қалыпты жағдайда кешенді оқыту мен тәрбиелеу идеяларын тәжірибеге енгізуді айқындайды.
Инклюзивті білім беру – қазіргі өмір талабы және халықаралық стандарт. Қазақстанда инклюзивті білім беруді қажет ететін 160 мыңнан астам мүмкіндігі шектеулі бала бар. Олардың 23%-ға жуығы ғана мұндай оқу үдерісіне қатысады. Заман ағымына ілесу үшін инклюзивті білім беруді енгізу жолында Қазақстан қиындықтарды еңсеріп, туындаған мәселелерді шешуге тырысуда, соның ішінде халықаралық тәжірибені енгізу арқылы: Шетелдік үлгі бойынша ұстаздың ұстанымы- Қазақстан мектептерінде ассистент-тьютор енгізілді. Қазақстан Республикасының мұғалімдері бейімделген спорт түрлерінің негіздерін меңгеруде, француз әріптестерімен бірлесе отырып, бейімделген спортты мектеп бағдарламасына енгізу мақсатында арнайы бағдарламалар әзірлеуде. Оқыту бағыты қарапайым балалар да, ерекше балалар да қатысатын инклюзивті ойындардың көмегімен дамиды. Қайырымдылық ұйымдары инклюзивті қолдау бөлмелерін ашады, онда балалар мінез-құлықты қолданбалы талдау әдісін қолдана отырып оқытылады. Қазақстанда инклюзивті білім беруді дамытудың келешегі: Қазақстан Республикасының білім мен ғылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес 2025 жылға қарай мектептердің, балабақшалардың 100% және колледждер мен жоғары оқу орындарының 70% инклюзивті білім беруге жағдай жасау. Инклюзивті білім беру – бұл заманауи адам санасындағы революция және ашық демократиялық мемлекеттерді таңдау. Инклюзивті білім беру – білім беру саясатының ұлттық шолуына сәйкес БҰҰ-ның бірқатар конвенциялары қолдайтын жаһандық қозғалыс.«Инклюзив» термині және инклюзивті білім беру принциптері халықаралық қолданысқа 1994 жылы Саламанкада (Испания) өткен ерекше қажеттіліктері бар адамдарды оқыту жөніндегі дүниежүзілік конференцияда енгізілді. Сол жылы Қазақстан «Баршаға арналған білім» халықаралық бағдарламасына қосылды. Ұлыбританияда мүгедек балалар қарапайым мектептерде оқу құқығын 1976 жылдың өзінде-ақ алды. Арнайы оқу орталықтарында ауыр мүгедектер ғана оқиды. Англияда инклюзивті білім беруді дамыту үшін: мемлекет қаражат бөледі, мамандарды дайындайды; Ерекше баланы жастайынан орта мектепке дейін психологтар мен педагогтар алып жүреді, олар оның бойында қажетті дағдылар мен дағдыларды қалыптастырады, ата-анаға кеңес береді; арнайы оқыту бағдарламаларын әзірлеу; мұғалімнен басқа балаға оқу материалын меңгеруге көмектесетін, психологиялық және әлеуметтік мәселелерді шешетін көмекшісі бар. Бұл шаралар мүмкіндігі шектеулі балалардың өздерін қоғамның толыққанды қатысушысы ретінде сезінуге, дамуына және басқаларға пайдалы болуына мүмкіндік береді. Инклюзивті білім беруді дамыту – мүмкіндігі шектеулі балаларға ғана емес, бүкіл білім беру жүйесіне білім беруді дамыту. Ол барлығына тең жағдайда білім алуға мүмкіндік береді.
Қорытындылай келе, инклюзивті білім беруді дамытудың анықталған өзекті мәселелерін шешу үшін инклюзивті білім беруді дамытудың кешенді бағдарламасын қабылдау қажет. Инклюзивті білім беруді одан әрі дамыту осы процестің заңнамалық базасын, қаржылық, материалдық-техникалық және кадрлық қамтамасыз етуді жетілдірумен байланысты. Инклюзивті білім берудің тиімділігі баланың мүмкіндіктеріне, ата-ананың қалауы мен көмегіне, сондай-ақ білім берудің барлық кезеңдерінде білікті психологиялық-педагогикалық және медициналық-әлеуметтік қолдаудың болуына байланысты.
Пайдаланылған әдебиеттер 1. https://articlekz.com/article/19648
2. https://caer.narxoz.kz/jour/article/download/335/324
3. https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1800017669
4. Коллектив авторов - Инклюзивное образование. Настольная книга педагога, работающего с детьми с ОВЗ 2014 г.
5. https://bilimainasy.kz/26-12-19-3/