Сөйлеу қызметіндегі фониканың прагмастилистикасы Д.Әлкебаева “Қазақ тілінің прагмастилистикасы”



Дата25.01.2023
өлшемі11,16 Mb.
#62908

Сөйлеу қызметіндегі фониканың прагмастилистикасы

Д.Әлкебаева “Қазақ тілінің прагмастилистикасы”

Фоника – сөз өнерінің дыбыстық құрылымы туралы ғылым. Фоника бүкіл мəтін бойындағы дыбыстық құрылымдарды ұйымдастырады, тілдік тəсілдерді іріктеп қолданудағы стилистикалық тапсырманы атқарып отырады. 

Қазақ ұлттық тілі дыбысы туралы пікірлер

А.Байтұрсынов

"көрнекті лебізді тіл",

Қ.Жұбанов

“Әнші тіл”

М.Жұмабаев

“Нұрлы жұлдыз, бабам тілі”

Р.Сыздықова

“Кино, театр, өнер тілі”

Өнер — көркем образдар жүйесі арқылы адамның дүниетанымын, ішкі сезімін, жан дүниесіндегі құбылыстарды бейнелейтін қоғамдық сана мен адам танымының формасы. 

Өнер өмірде болған оқиғаларды қаз-қалпында алмай, өзгертіп, түрлендіріп, көркем образдарды типтендіру арқылы сомдайтын эстетикалық құбылыс. Оны қоғамдық сананың өзге формаларынан даралайтын белгісі де адамның шындыққа деген эстетикалық қатынасы болып табылады. Өнердің мақсаты – дүниені, адам өмірін, қоршаған ортаны көркемдік-эстетикалық тұрғыдан игеру. Көркем шығарманың бел ортасында нақты бір тарихи жағдайда алынған жеке адам тағдыры, адамдардың қоғамдық қатынастары мен қызметтері тұрады. 

Фоника дыбысты өнер ретінде тану. Сөздің дыбыс арқылы берілу тәсілі. Стиль түзуші тәсіл.

Фоника арқылы кез келген сөйлеу үдерісінде, дискурстарда, сондай-ақ шығарма тілінде, мəтінде, тіл дыбыстарында стилистикалық бояу, стилистикалық өрнек анық байқалып «жанды тілдің» ең əсем айшықтарын бере алады. 

Аналитикалық фоника

y

Лингвистикалық фоника


«Аналитикалық фонограмма оқырмандарға көп сөздерді білетіндіктен сүйенеді.Сондай-ақ көрінетін сөздерден мұғалімдер оқушыларға бірдей әріп комбинациялары бар сөздердегі фоникалық қарым-қатынастар туралы түсінік беру үшін студенттерді бағыттады, басқаша айтқанда, оқушы дыбыстарды жаңа сөздегі дыбыспен танымал сөз 
Лингвистикалық фоника. . . аналитикалық фоникаға ұқсайды, себебі ол әріптік дыбыстарды емес, сөздік үлгілерді баса көрсетеді. Дегенмен, лингвистикалық фоника әдетте жоғарыдан төмен адвокаттар тарапынан қолдау таппайды, себебі ол табиғи түрде кездесетін мәтінге мән бермейді. « 

Синтетикалық фоника

j

Ендірілген фоника

а


Синтетикалық фонограмма ретінде синтетикалық фонограмма ретінде танымал болып табылады.Синтетикалық фонограммада оқушыларға жаңа сөздерді кодтан шығаруға үйретіледі, олардың әрқайсысы әріптерді немесе сөз тіркесін білдіреді дыбыстарды танымал сөзге араластыру
« Фониканы оқытуға кіріктірілген көзқарас студенттерді түпнұсқалық мәтіндерді оқып үйрену арқылы фониканы меңгеру дағдыларын қалыптастырады.Бұл көзқарас бүкіл тілмен салыстырылуы мүмкін, алайда кіріктірілген фоника әдебиет контекстінде оқытылатын жоспарланған дағдыларды қамтиды. бүкіл тілдік қозғалыстың бастан кешуі және түпнұсқалық әдебиет контекстінде фониканың нұсқауларын айқындайды. «

Ырғақ

Ритм

Тон

Дыбыс созылыңқылығы

Дыбыс әуезділігі

Дыбыс қарқындылығы

Дыбыс күші

Статус

Интонация

Дыбыс әлсіздігі

u

Instruments

Dombyra

Sybyzgy

d

Kobyz

ш

Shankobyz

щ

g

Dombyra

Two-stringed Kazakh stringed musical instrument. The sound of domybra is quiet and soft. It is extracted with a pinch, brush stroke, or pickaxe.

Kobyz

The oldest stringed bowed instrument, the body of which is made of a single piece of wood. In the past, strings and a kobyz bow were made from horsehair.

Shankobyz

A self-sounding metal reed instrument that resembles a small lyre. When playing, shankobyz is applied to the mouth, which serves as a resonator.

Sybyzgy

A trumpet-type wind instrument made of reeds, wood, or silver. Sybyzgy is a part of musical and ethnographic groups.

Folk Kazakh songs

g

Folk songs occupy a special place in the Kazakh musical art. After all, it's great that the traditions of song and poetry music have reached the 21st century, and all this is thanks to the connections of musicians and folk singers. By the way, their work combined music, ritual and poetry, sometimes elements of stage and dramatic art. Thanks to all this, many varieties of traditional art have been preserved in the history of music of the Kazakh people.


1

Akyn

Akyns - are improvisational people, they were highly respected and, they were the most welcome guests in the house, as well as popular favorites. Almost until the 20th century, the people of Kazakhstan adhered to the ancestral way of life and any, even not very significant event, was celebrated very solemnly, and also performed any rites. They were the motivation for creating chants that served to explain everything that happened in the ritual.

u

A

p

pla

Kazakh state academic orchestra of folk instruments named after Kurmangazy

M

Me

V

Kazakh musical group that primarily performs Kazakh folk music using Kazakh musical instruments

MARS

ji

Thanks for your attention!

2020



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет