Жер тарихында геосинклиналдардың қалыптасуы көне заманнан қазіргі уақытқа дейін үздіксіз болып келеді. Геосинклинальдың бірнеше кезеңдері бар:
– эмбриональды – жер қыртысының ауытқуы және шөгінділердің жиналуы (28-сурет, А);
– толуы (созревания) – олардың қалыңдығы 15–18 км-ге жетіп, радиалды және бүйірлік қысым пайда болған кезде науаны шөгінділермен толтыру;
– қатпарлану – Жердің ішкі күштерінің қысымымен қатпарлы таулардың пайда болуы (бұл процесс күшті жанартаумен және жер сілкінісімен бірге жүреді) (28, В-сурет);
– басылу (затухания) – пайда болған таулардың сыртқы процестердің әсерінен бұзылуы және олардың орнында қалдық таулы жазықтың пайда болуы (28-сурет).
Таулардың қирауы нәтижесінде пайда болған жазық құрылымының схемасы (нүктелі сызық бұрынғы таулы елдің қайта құрылуын көрсетеді)
Геосинклинал аймағындағы шөгінді жыныстар пластикалық болғандықтан, пайда болған қысымның нәтижесінде олар қатпарларға айналады. Альпі, Кавказ, Гималай, Анд және т. б. сияқты бүктелген таулар пайда болады.
– эмбриональная – прогиб земной коры и накопление осадков (рис. 28, А);
– созревания – заполнение прогиба осадками, когда толща их достигает 15–18 км и возникает радиальное и боковое давление;
– складчатости – образование складчатых гор под давлением внутренних сил Земли (процесс этот сопровождается бурным вулканизмом и землетрясениями) (рис. 28, Б);
– затухания – разрушение возникших гор внешними процессами и образование на их месте остаточной холмистой равнины (рис. 28).
Достарыңызбен бөлісу: |