Қарашык ол - тарылту және кеңейту арқылы ол көзге түсетін жарық сәулелерінің ағынын реттейді және тордың жарықтандыру дәрежесін бақылайды.
Жарықта қарашық тарылады, әлсіз жарықта немесе тунде ол кеңейеді.
Қарашық жарыққа еріксіз реакциясын қамтамасыз етеді. Ол 2 бөлімнен тұрады: сезімтал және қозғалтқыш.
Сезімтал жүйке көру нервінің құрамында төрт нейрон бар -алғашқы үшеуі торлы қабықта, төртіншісі төртбұрыш тақтасының жоғарғы туберкулезінде орнааскан. Төртінші нейрондардың процестері Якубовичтің парасимпатикалық ядросына бағытталған болады, бұл жерде қарашық рефлекторлық жолының бесінші нейроны орналасқан және оның окуломоторлық жүйке бөлігі ретінде қозғалатын бөлігі басталады. Окуломоторлы жүйкемен бірге бесінші нейрон процестері орбиталық жоғарғы жарықшақ арқылы орбитаға енеді. Мұнда парасимпатикалық талшықтар бөлініп, кірпікшелі түйіннің қысқа түбірі деп аталатын radix brevis ganglion ciliare түзіп, осы парасимпатикалық түйінге еніп, қарашық рефлекторлық жолының алтыншы нейрондары болып табылатын оның жасушаларында аяқталады. 6 нейроннан тұратын нейриттер көз алмасына жіберіліп, кірпікшелі бұлшықетті - m. сiliaris және бұлшықетін, m. sphincter pupillae – ні нервтендіреді сонымен катар қарашықты тарылтады.
77. VІІІ жұп ми нерві.100% Кіреберіс – ұлу нерві n.Vestibulocochlearis. Жалпы бізде кіреберіс-ұлу нерві арнайы сезімтал нерв болып саналады.
Кіреберіс-ұлу нервтің ядролары – nuclei n.vestibulocochlearis мидың бағаналык бөлігінде, көпірмен сопакша мидың арасында жатады. Олар ромб тәрізді шұңқыр жағынан areavestibularis аймағында проекцияланады. Нерв ми негізіне сопақша мидың оливасынан тысқарыекі тубіршік турінде көрінеді:
1) жоғарғы түбіршік – radixsuperior немесе кіреберіс нерві n.vestibularis;
2) төменгі түбіршік – radix inferior немесе ұлу нерві n.cochlearis.
Екі түбіршік бірігіп кіреберіс-ұлу нервін n.vestibulo-cochlearis түзеді.
Кіреберіс бөлігі дене тепе-теңдігін ұстайды, ал ұлу бөлігі есту импульсін жеткізеді. Кіреберіс бөлігінде 4ядро орналасқан. Олар жоғарғы, төменгі, латеральды, медиальді. Ұлу бөлігінде 2ядро, дорсальді және вентральді немесе алдыңғы және артқы ядродан тұрады
Ұлу нервтің перифериялыкталшыктары спиралді түйіннен (1ші нейрон) ganglion spirale басталады. Спиралді түйін жасушаларының перифериялық өсінділері спиралді ағзада organum spirale басталады.Спиралді түйін жасушаларының орталық өсінділері pars cochlearis немесе n. cochlearis-ті түзеді, ол самай сүйектің тастық бөлігінен meatusetporusacusticusinterniаркылы шығып, ми затына кіреді.
Ұлу нервті құрайтын талшықтар ұлу нервтің - nucleusdorsalisetnucleusventralisnervicochlearis немесе nucleuscochlearisdorsaliset ventralis-те аяқталады.Дорсалді ядрода калыптасатын талшықтар striaemedullares құрамында ромбтәрізді шұңқыр бетімен жүріп, ортаңғы сызық аймағында ми заттегіне батырылып, карама- карсы жаққа шығады және жоғары бағытталып, естудің қыртысты орталығына жетеді.
Вентралді ядрода қалыптасатын талшықтар көпір заттегіне батырылып, карама-карсы ж/е өзі жағындағы жоғарғы оливалар жасушаларында аяқталады. Жорғарғы оливалардан ж/е дорсалді ядродан басталатын талшықтар жоғары көтеріліп, әрбір жағынан латералді ілмек, lemniscus lateralis қалыптастырады, олар естудің қыртысасты орталықтарында – colliculusinferiorlaminaetectae және corpusgeniculatummediale аяқталады.
Соңғысынан жаңа талшықтар басталып, ішкі капсула аркылы қыртыстың есту аймағына-жоғарғы самай қатпарының ортаңғы бөлігіне бағытталады.
Кіреберіс бөлігі – parsvestibularisКіреберіс бөлігі pars vestibularis ішкіесту өтісінде кіреберіс түйінінен ganglion vestibulari ден басталады. Кіреберіс нейрон құрайды. Нерв талшықтары ішкі есту өтісінее шыққан соң pedunculus cerebrallares inferior дан ішкі сопақша ми қалыңдығына кіріп екі тармаққа жоғарылаған және төмендеген бөлінеді, олар кіреберіс нерв ядроларында; nucleus mediales, nucleus superior, nucleus lateralis, nucleus dessendens.
Сонымен қатар, n.vestibularis ядроларының ми нервтері мен жүлынмен байланысы бар.