Станциялар мен қосалқы станциялардың тарату құрылғыларының эле ктр жабдықтары

Станциялар мен қосалқы станциялардың тарату құрылғыларының эле
ктр жабдықтары
 
Трансформатор (лат. transformo – түрлендіремін) – кернеулі айнымалы т
окты жиілігін өзгертпей басқа кернеулі айнымалы токқа түрлендіретін статик
алық электрмагниттік құрылғы. Трансформатордың жұмыс істеу принципі эл
ектро-магниттік индукция құбылысына және параметрлік эффектіге негізделг
ен. Негізгі элементтері магнитөткізгіш және онда орналасқан бірінші реттік о
рамалар (БРО) мен бір немесе бірнеше екінші реттік орамалардан (ЕРО) тұрад
ы. 
Трансформатор — айнымалы токтың кернеуін жоғарылатуға немесе тө
мендетуге арналған электр приборы. Үй жағдайында, трансформаторды пайд
аланып, электр приборын кернеуі 127 В желілен кернеуі 220 В желіге және ке
рісінше қосуға болады. Егер трансформатор жоғары кернеулі желіге ауыстыр
ылып қосылса, онда оны кернеуі 220 В желіге қосуға болмайды. Өйткені одан 
алынатын жоғары кернеу (380 В-тан астам) транформаторлық және ол арқыл
ы қосылған электр приборларының бұзылуына әкеліп соқтыруы мүмкін. Тран
сформатор таңдаған кезде оның қуаты электр приборларын бір мезгілде қорек
тендіруге арналған құрал-жабдықтардың жалпы қуатынан кем болмауын есте 
сақтаған жөн. 

Күштік трансформатор 

Күштік трансформатордың сыртқы көрінісі 

ТРАНСФОРМАТОРЛАР 

Трансформатор (лат. transformo – түрлендіремін) – кернеулі айнымалы токты жиілігін өзгертпе
й басқа кернеулі айнымалы токқа түрлендіретін статикалық электрмагниттік құрылғы. Трансфо
рматордың жұмыс істеу принципі электро-магниттік индукция құбылысына және параметрлік э
ффектіге негізделген. Негізгі элементтері магнитөткізгіш және онда орналасқан бірінші реттік о
рамалар (БРО) мен бір немесе бірнеше екінші реттік орамалардан (ЕРО) тұрады. 

Трансформатор — айнымалы токтың кернеуін жоғарылатуға немесе төмендетуге арналған эл
ектр приборы. Үй жағдайында, трансформаторды пайдаланып, электр приборын кернеуі 127 В 
желілен кернеуі 220 В желіге және керісінше қосуға болады. Егер трансформатор жоғары керн
еулі желіге ауыстырылып қосылса, онда оны кернеуі 220 В желіге қосуға болмайды. Өйткені о
дан алынатын жоғары кернеу (380 В-тан астам) транформаторлық және ол арқылы қосылған э
лектр приборларының бұзылуына әкеліп соқтыруы мүмкін. Трансформатор таңдаған кезде он
ың қуаты электр приборларын бір мезгілде қоректендіруге арналған құрал-жабдықтардың жал
пы қуатынан кем болмауын есте сақтаған жөн. 

КҮШТІК БӨЛГІШ ИМПУЛЬСТІК ТРАНСФОРМАТОР ӨЛШЕУ БАЙЛАНЫС АВТРАНСФОРМАТОР 

Оқшаулағыш және желдендіргіш ортасына байланысты трансформаторлар : 1)майлы (ТМ) 2) қ
ұрғақ (ТС). 

Майлы трансформатор • Майлы трансформаторда оқшаулағыш және желдендіргіш ортасы ре
тінде трансформатор майы қолданылса, құрғақ трансформаторларда – ауа және қатты диэлек
трик; арнайы жағдайларда жанбайтын сұйық – совтол қолданылады. 

Құрғақ трансформатор -өздігінен суыттатын трансформатор. Жабық бөлмелерде тағайындалу 
үшін қолданылады. 

• Тәуелсіз магнитті жүйелі трансформаторлар - топтамалы үшфазалы трансформатор, ол үш б
ір фазадан тұрады Мұндай трансформаторлар тоқ беретін үшфазалы желілерде, тарату жүйе
лерінде кеңінен қолданынылады. 

Күштік трансформатор түрлері 

Автотрансформаторлар 

Үш фазалы автотрансформатор: сол жақта- құрылысы; оң жақта -электрлік сұлбасы 

Үшфазалы трансформаторлар орамдарының белгіленуі және жалғану топтары. Жоғары керне
удің фазалық орамаларының басы латынша бас әріппен А, В, С, ал аяғы жағынан, Y, X Z пен б
елгілейді. Төменгі кернеулі орамның қысқыштарын латын алфавитінің кіші әріптерімен белгіле
йді; а, в, с-ораманың басы және x, y, z-ораманың аяғы (3 -сурет). Қысқа болу үшін, фазалық ор
амаларды бастапқы әріптерімен белгілейді Фаза А(а), фаза В(в), фаза С(с), бір фазалық орам
аның басы мен аяғы еркін етіп таңдайды. Онда ораманың қалған екі ораманың басы етіп қысқ
ыштарды алады, содан шығып орамаға орау бірінші ораманың бағытымен жүргізіледі. 

Күштік трансформатор құрылысы: 1 -Кеңейткіш бак; 2 -Оқшаулағыш; 3 -Трансформатор жүрек
шесі; 4 -Трансформатор багының жабыны(крышка); 5 -Радиаторлар; 6 -Төменгі кернеу орамал
ары; 7 -Жоғарғы кернеу орамалары 

Трансформаторлардың белгіленуі • Трансформатордың белгіленуінде әріптермен олардың ко
нструкциялары және негізгі электрлік параметрлері көрсетіледі. Әріптер: біріншісі – фаза саны
н (О - бір фазалы, Т-үш фазалы), екіншісі немесе екеу - суыту тәсілін (М-майлы, Сқұрғақ; Д-үрл
емелі, Ц-циркуляциялық; ДЦциркуляциялы мәжбүрлеумен үрлемелі), үшіншісі – орама саны (Т
-
үш орамды). • Трансформатордың әріптік белгіленулерінен кейін тұратын бірінші цифр номин
ал қуатты (к. ВА) көрсетсе, екінші цифр – ЖК орамасының номинал кернеуін (к. В); соңғы кезде
рі трансформатордың берілген конструкциясының шыққан жылын білдіретін қосымша екі цифр
ды қойып жүр.