Құстар класы. Эволюциясы, шығу тегі

Құстар класы. 
Эволюциясы, шығу тегі
және басты бағыты
Дайындаған :Құрбанова Д.
Қабылдайтын:Әбдімүтәліп Н.

Ваш логотип или название
О нас
. Құстар омыртқалы жануарлардың iшiндегi
жоғары сатыдағы дамығандардың бiрi. Денесi
қауырсынмен жабылып, алдыңғы аяқтары
қанатқа айналған. құстардың ұшуы эволюциялық
дамудың жемiсi, юра дәуiрiнiң басында
бауырымен жорғалаушылардан құстар келiп 
шыққан. Эволюцияның ұзақ жылдар дамуының
нәтижесiнде олар ағаштан ағашқа қалықтап
барып қонады. Дамудың келесi сатысында
құстардың ұшу қабiлетi дүние жүзiнде кең
таралуына мүмкiндiк бердi. Сөйтiп құстар
генетикалық жағынан бауырымен
жорғалаушыларға жақын, оның прогрессивтi бiр 
бұтағы. Құстардың ұшуы оның денесiне көптеген
өзгерiстер тудырады. Дүние жүзiнде құстардың
8500 түрi тiршiлiк етедi.
Құстарды жан-жақты зерттейтiн зоологияның
бөлiмiн орнитология деп атайды. Құстар барлық
географиялық аймақтарда таралған. Сыртқы
пiшiнi мен тұрқы әр алуан. Ең кiшкентай құс
колибри дене тұрқы арадай, ең үлкен құс африка
түйеқұсы биiктiгi 275 см.
2
Колибри (лат. Trochilidae) - қарлығаштар (Apodiformes) 
отрядынан шыққан кішкентай құстар тұқымдасы. Америкада
Аляска мен Лабрадордан Тьерра-дель-Фуегоға дейін
кездесетін 350-ден астам түрі белгілі, көптеген түрлері
эндемикалық болып табылады

Ваш логотип или название
Құстар эволюциясы
Құстардыңарғышығутегіжәнеэволюциясытуралы
мәселетек қанажалпытүрдешешілген. Құстардыӊ 
арғытегірептилилерболғанысөзсіз. Рептилилердің
бірбұтағыболыпбөлініп, оданеңсоңындакұстардың
шығуымезозойдың(триас) бас кезідепсаналады. 
Динозаврлардың, крокодилдердіңбасқа
рептилилердіңтоптарыныңарғыататегіболып
саналатынқұстарғажақынтұрғанпсевдозухилер
(Рsеudоsuсһіа) болыпсаналады. Псевдозухилердің
ішіндеқұстарғаморфологиялықжағынанөтеұқсас
орнитозухилер(Ornithosuchia) болған. Оларқұстар
сияқтыартқыаяқтарыменқозғалыпжүріпал-дыңғы
қолаяқтарыменқоректерінқармапұстаған. Құйрығы
ұзын, солсияқтыжамбасбелдеуіндеде, құстардың
жамбасбелдеуінеұқсасбелгілеріболған. Денесінін, 
сыртынұзыншақабыршақтарқаптаған. 
Қабыршақтарыныңкөлденеңөсіболады, оның
бүйіріненқысқақұстардыңқауырсындарынаұқсас
қабыршақкетед
3

Ваш логотип или название
Псевдозухилер рептилилердің маманданған бір бұтағы болып саналады. Бірақ, 
олар құстардың тура шыққан ататегі емес. Құстардың арғы ататектерінің шығу
тегін және псевдозухилердің шығу тегін ертедегі рептилилерден қарастыру
керек. Бұл топтардың эволюциясы алғашқы кезде, ағаштарға өрмелеп жүруден
басталуы мүмкін, соның салдарынан, артқы аяқтары қатты заттың бетімен
жүргенде денесіне тірек болып, ал алдыңғы аяқтары бұтақтардан ұстап
қозғалуға маманданған. Бұдан кейін оларға бір бұтақтан екінші бұтаққа
секіретін қабілет пайда бола бастаған. Алдыңғы аяқтарының, артқы жиегіндегі
қабыршақтары ұзарып қанаттың қауырсынының алғашқы нұсқасын құраған. 
Осыған байланысты қазіргі кездегі гоациндардың балапандарының саусақ
қанаттарының жәрдемімен ағаштарға өрмелеп шығуын еске түсіруге болады. 
Ағаштарға өрмелеп жүрудің нәтижесінде, артқы аяқтарының бірінші саусағы, 
басқа саусақтарына қарама-қарсы арт жағына қарай бағытталып орналасқан. 
Бұдан әрі қарай даму кезеңінде қабыршақтарының жиегі кеңейіп, қауырсынға
айналған. Бұл даму процесі алдымен қанаттары мен құйрық қауырсындарынан
басталып, бүкіл дене қауырсындарының дамуымен аяқталады. Қауырсынның
пайда болуы, олардың ұшуына мүмкіндік беріп қана қоймай, дене жылуының
реттелуіне, яғни құстардың “жылықанды” болуына себепші болған.
4

Ваш логотип или название
Құстардың нағыз тегініӊ қалдығыәлітабылмаған. Полеонтологиялық
қазбалардыңішінде, рептилилермен құстардыңаралықформасыболатын
үшфакты бар. Өткенғасырдаюра дәуіріндегіжерқабатынаналдымен
қауырсынныңтаңбасы, соңынантолықекіскелет табылған. Оныңбіреуін
археоптерикс, ал екіншісінсоғанжақынархеорнис депсипаттаған.
Бұлжануарлардыңкұстарғаұқсасбелгілері: денесіқауырсынменқапталған, 
алдыдғыаяқтарыөзгеріп, қанатқаайналған, жауырынықылышпішінді, 
бұғаналарыныңбасы бірігіп, екіайрықбірсүйеккеайналған, жамбассүйегінің
құрылысы, артқыаяқтарындағысирақпен табансүйегіжәнебірсаусағы
басқасаусақтарынақарама-қарсыаяғыныңарт жағынаорналасқан. 
Соныменқатар, бұлардыңрептилилергеұқсасбірсыпырабелгілері: мүйізді
тұмсығының, тістерініңболуы, құйрықбөлімініңұзын20 шақты
омыртқадантұруыжәнеоныңжіңішкеболуы, қырлытөссүйегініңболмауы, 
бүйірқабырғаларыныдболуыт. б. Алдыңғыүшсаусағындажетілген
тырнақтарыболған, жамбассүйегіқұстардікісияқтытөрт-алтыомыртқа
арқылықозғалмалыболыпбайланысқан.