Сутегі тəріздес атомдардың спектрлік сериясы
Нуклон жəне оның кванттық сандары: изоспин жəне барион заряды
жүктеу/скачать 1,41 Mb. Pdf көрінісі
|
3-дәріс
| Нуклон жəне оның кванттық сандары: изоспин жəне барион заряды
Атом ядросындағы протондар мен нейтрондар протондар арасындағы кулондық тебілу күштерінен жоғары болатын ядролық күштермен байланысты. Бұл өзара əрекеттесу түрі ядролық немесе күшті өзара əрекеттесу деп аталады .
Осы бөлшектердің ядролық өзара əрекеттесу күштері электромагниттік өзара əрекеттесу күштерін айтарлықтай үлкен, сондықтан ядролық процесстері зерттеу барысында протондардың элекртмагниттік өзара əрекеттесуін ескермеуге болады. Осыдан нейтрон мен протон бірдей, яғни, ядролық өзара əрекеттесуде бірдей əрекет етеді. Бұл бізге оларды бір бөлшектің екі түрлі жағдайын қарастыруға мүмкіндік береді. Кванттық механиканы құрған кезде Паули s = 1/2 спинді электронды жай-күйін сипаттау үшін тек екі мəнді s z = ± ½ қабылдайтын математикалық аппаратты ұсынды. Гейзенберг бұл аппаратты нуклонның екі жайын сипаттау үшін қолданды, изоспин деп аталатын T = 1/2 жаңа кванттық санды енгізді. Протон мен нейтрон күйлерін 3-компонент - изоспин T3 = ± ½ - ерекшелендіреді. Бұл жағдайда протонға T 3 = +1 / 2, ал нейтронға - T 3
= -1 / 2 мəн беріледі. Осылайша, нуклон 5 дəрежелі еркіндікке ие болады, оның толқындық функциясы 𝛹(r’, s z
, T 3) r’ 3 кеңістіктік координаттарға, S z спин проекциясына жəне T 3 изоспин проекциясына тəуелді. А нуклондардан тұратын ядроның изоспині
қосылады. Жеңіл ядролардың изоспиндері жақсы кванттық сан, бірақ көптеген протондары бар, жəне олардың кулондардың өзара əрекеттесуі аз емес болатын ауыр ядролар изоспиннің кванттық санымен сипатталмайды. Нуклонға тағы бір кванттық сан қосылады - B = 1 жүктеу/скачать 1,41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|