Т. К. Басенов атындағы Сәулет және құрылыс институты «Құрылыс және құрылыс материалдары»

КІРІСПЕ 
Байланыстырғыш материалдар – құрылыс жұмысына бетон және ерітінді 
дайындау, құрылыс конструкцияларының жеке элементтерін бекіту т.б. үшін 
қолданылатын минералдық немесе ағзалық заттар. Ағзалық байланыстырғыш 
материалдарға битум, шайыр, кейбір полимерлер т.б., ал минералдық 
байланыстырғыш материалдарға ұсақтау және сумен араластыру арқылы қатты 
затқа айналатын ұнтақ заттар жатады. Ерте кезде байланыстырғыш материалдар 
орнына балшық жұмсалған. Оған топан, майда сабан сияқты заттар қосылатын. 
Кейінірек құрылыс гипсі мен әк пайдаланылды. Қазіргі уақытта 
байланыстырғыш материалдардың көптеген түрлері бар. Олар ауалық және 
гидравликалық болып екі топқа бөлінеді. Минералды байланыстырғыш заттар 
деп майда ұнтақталған материалдар (ұнтақ), сумен араластырғанда иілмелі 
қамыр түзейтін, химиялық қарым қатынас үдерісінде оның қатаю, беріктік алу, 
оның құрамына енгізілген толтырғыштары қарапайым тас материалдар (құм, 
малтатас, қиыршық тас) бірыңғай тұтас құйма бола алатын, жасанды тас құмтас, 
конгломерат түрінде пайда болатын қабілетке ие затты атайды.
Гидротациялық байланыстырғыш ауалық (тек қана ауа ортасында қатайып 
және беріктік алатын) және гидравликалық (ылғалды жерде, ауа ортасында және 
су астында қатаятын) болып бөлінеді.
КСРО-да әк өндіру және қолдану саласында да үлкен жаңалық ашылды. 
Шамамен 2000 жыл ішінде әк құрылыста оны сумен сөндіргеннен кейін ғана 
қолданылды. Сонымен қатар, сөндірудің жылуы жоғалды, ал әк қамыры баяу 
орнатылып, қатайып кетті. Дарынды өнертапқыш и. в. Смирнов ежелгі әдісті 
түбегейлі өзгертті. Ол тез арада жұқа ұнтаққа ұнтақтауды және оны дереу 
сылаққа, әк-шлак байланыстырғышына, шлак-бетон тастарына және т. б. 
қолдануды ұсынды. Сонымен қатар, әк тез орнатылады және қатаяды, оның 
ылғалдану жылуы қатаю мен кебуді тездету үшін қолданылады. И. в. 
Смирновтың өнертабысы Сталиндік сыйлыққа ие болды және бірқатар әк 
зауыттары мен құрылыстарына енгізілді . 
Портландцемент деп аталатын өнертабыс, әктен гөрі беріктікке ие және 
суда қатаю қабілеті бар, сондықтан темірбетон үшін негіз болған, ресми түрде 
бүкіл әлем әдебиетінде 1824 жылдың соңында патент алған ағылшын масоны 
Аспдинге жатады. Қарапайым цемент Ресейде Х ғасырда, ал 1817-1825 жылдары 
жасалған. Челиев әк пен саздың жасанды қоспасынан жасалған, оны қатты 
күйдіріп, гипс, цемент қоспасымен ұнтақтаған. 

жүктеу/скачать 0,94 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: