Т. Н. Ер ме ко ва, Г. Б. Тоқтыбаева, Н.Ә. Дүсіпова 10 ар ма н- пв б ас па сы
жүктеу/скачать 7,23 Mb. Pdf көрінісі
|
10 сынып қазақ тілі жаратылыстану бағыты
| Қа зақ хал қы ның зор ға лы мы
Қа зақ ғалымдарының ал дың ғы қа та- ры нан қа дір лі орын ала тын кі сі нің бі рі – Қа ныш Сәт ба ев. 1926 жыл дан са на ған да, та бан дай 15 жыл бой ы Жез қаз ған ау да ны ның бар- лық кен бай лы ғын зерт те ді. Тә жі ри бе сі өсіп, мем ле кет тік ұлы ша руа ны ой да ғы- дай бас қа ру мен қа тар, Қа ныш сол жыл- дар дың өзін де қа зақ хал қы нан шық қан АР МА Н- ПВ б ас па сы 61 жас ин же нер-гео лог тер ді бау лып, өсі ре жү реді. Үл кен та ла нт пен қа нат тан ған та ла бы- ның же мі сі өз рес пуб ли ка сы на жә не Ұлы Отан кө ле мін де та ны ла бас тайды. 2400 жыл бұ рын грек та рих шы сы Ге ро дот: «Арал те ңі зі нің ал қа бын да сақ, мас са гет де ген ел дер бар. Қо ла мен жез- дің мо лы со лар да. Өз жер ле рі нен қа зып ала ды», – деген екен. ХІІІ ға сыр да со ғып өт кен бір кез бе: «Мұн да мол бай лық жа- тыр», – деп ке тіп ті. Сол үл кен ата қо ныс ты ме кен ет кен «Ба- ға на ты» деген жер атын «Жез қаз ған» қойып ты... Сол Жез қаз ған да 1926 жы лы қы зу жұ мыс бас та ла ды. Са ры ар қа ның өз ба ла сы, бе ті-жү зі кел бет ті, жас шы рай да жар қы ра ған көр кі бар, бі лім-са на нұ ры бар, жи ыр ма же ті жас қа кел ген жі гіт кел ді. Аз то бы мен іс ке кі ріс ті. Қа ныш жал ғыз жез ді зерт теп кел ген жоқ, сол 15 жыл ішін де Ар қа ның Жез қаз ған, Қар сақ бай аты ра птарын да та- лай да та лай бас қа қа зы на да аш ты. Сол өл ке ден Бай қо ңыр- дай, Қияқ ты дай кө мір ошақтарын өзі тап ты. Ес пе дей елеу сіз жер ден есіл ген та ғы та лай қа зы на тап ты. Қа лың қат пар қор- ға сын мен кү міс тап ты. Зау ыт қа мол қор бо лар дай қа ра те мір, мар га нец ке нін аш ты. Үй, дү кен са лар тас тың асы лын, та ғы та лай бұй ым тап ты. Мыс қо рыт қан да қос па боп, се бі тие тін та ғы бір не ше қо сым ша кен за тын тап ты. Ал тын мен мо либ- ден де бұ ғып қал ған жоқ. Оны да аш ты. Ұлы Отан со ғы сы ша ғын да Қа ныш бас та ған ғы лым орын- да ры ның кө ме гі аса зор бол ды. Май дан ға ке рек бол ған кен қа- зы на ның бә рін тез тап қы зып, мол ал ғы зып отыр ды. (М.Әуе зовтің «Қазақ халқының зор ғалымы» мақаласынан) Ме деу Сәр се ке – ұл ты мыз дың ке мең гер пер зен ті Қа ныш Сәт ба ев тың ғұ мыр жо лын ай шық тау ға қы рық жыл дан ас там уа қы тын сарп етіп, тар тым ды ең бек те рімен қазақ қауы- мы на танылған қа лам гер. «Нар тұл ға» се рия сы мен жа рық қа шы ғып отыр ған «Қа ныш Сәт ба ев» ғұ мыр на ма сы – де рек ті жанр дың ай тулы ше бе рі нің осы са ла да ғы көпжыл дық ең бе- гі нің ең то лым ды сы. жүктеу/скачать 7,23 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|