Маңызды сандаржәне дөңгелектеу ережелері Зерттеу жұмысын орындау кезінде ол көптеген сандық мәліметтермен жұмыс жасалады.
Эксперимент немесе есептеулер нәтижесінде алынған барлық сандық деректер тек маңызды сандармен көрсетіледі.
Барлық сенімді белгілі сандар және сенімсіздердің біріншісі маңызды. Сондықтан барлық бастапқы және аралық деректерді бірінші дұрыс емес санға дейін дөңгелектеу керек.
Эксперименттік деректердің сенімділігі осы әдіс немесе әдістеменің мүмкіндіктеріне қарай бағаланады. Сенімділіктің статистикалық критерийлері стандартты ауытқу немесе сенімділік интервалы болып табылады. Егер мұндай деректер болмаса, онда сенімсіздік соңғы маңызды цифрда ± 1-ге тең деп қабылданады.
Абсолютті сенімді сандарға тәжірибелер саны, талданған сынамалар саны, реакцияға қатысқан электрондар саны және т. б. жатады.
Сандардағы нөл маңызды және маңызы шамалы болуы мүмкін. Санның басында тұрған нөлдер әрқашан маңызы шамалы. Олар тек ондық бөлшектегі үтірдің орнын көрсетеді. Мысалы, 0,0004568 нәтижесінде 4568 цифрлары маңызды, олардың 456-сы сенімді, ал 8-і нақты емес. Бұл нәтиже 4,568·10-4 түрінде ұсынылуы керек.
Сандар арасында тұрған нөлдер әрқашан маңызды. Мысалы, нәтижесінде 50,07 барлық төрт сан маңызды, олардың алғашқы үшеуі сенімді, ал 7-і нақты емес.
Дөңгелектеу ережелері: Қосу және азайту. Қосындының немесе айырманың маңыздылығы ондық бөлшектердің ең аз саны бар санның маңыздылығымен анықталады. Мысалы, сомасы 3,345 + 55,2 + 4 = 62,545 шамасы 62-ге дейіндөңгелектенеді, өйткені ондық бөлшектердің ең аз санында 4 саны бар, ол ең аз сенімді анықталған, осы мысалдағы 4 саны нәтиженің дұрыстығын анықтайды.
0,345 + 2,42 + 32,1234 = 34,8884 ≈ 34,89
3,04·10-2 + 0,245·10-2 + 0,007·10-2 = 3,292·10-2 ≈3,29·10-2 Кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамаларыСандар қатарының орташа арифметикалық мәні-бұл терминдер санына бөлінген сандардың қосындысы. Арифметикалық орташа сан қатарының орташа мәні деп аталады. Сандар қатарының ауқымы-бұл сандардың ең үлкені мен ең кішісі арасындағы айырмашылық.Сандар қатарының модасы-бұл берілген қатарда басқаларға қарағанда жиі кездесетін сан. Медиана. сандардың реттелген қатарында: сандардың тақ санының медианасы-ортасында жазылған сан. Сандардың жұп санының медианасы-ортасында орналасқан екі санның арифметикалық орташа мәні. Сандардың ерікті қатарының медианасы сәйкес реттелген қатардың медианасы деп аталады.
Әдебиеттер 1. Харитонов Ю.Я. Аналитическая химия. Аналитика 1. Общие теоретические основы. Качественный анализ: учебник. – М.:ГЭОТАР-Медиа, 2014. – 688 с.
2. Харитонов Ю.Я. Аналитическая химия. Аналитика 2. Количественный анализ. Физико-химические (инструментальные) методы анализа: учебник. – М.:ГЭОТАР-Медиа, 2014. – 656 с.
3. Харитонов Ю.Я., Григорьева В.Ю. Аналитическая химия. Практикум: учебное пособие. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2009. – 296 с.
4. Чекотаева К.А., Карлова Э.К. Метод количественного анализа в аналитической химии: уч.пособие на казахском и русском языках. – М.: Литтерра, 2017. – 512 с.
Қосымша: 1.Чекотаева К.А., Молдакалыкова А.Ж., Карлова Э.К. Аналитическая химия/ Учебно-методическое пособие по самостоятельной работе студентов. – Алматы, 2009. – с. 183
2. Васильев В.П., Кочерина А.Н., Орлова Г.Д. Аналитическая химия. Сборник вопросов, упражнении и задач. М., Дрофа, 2003.