Тақырыбы: «Әз Наурыз-жыл басы» Мақсаты
Баяндама " Наурыз мерекесінің қысқаша тарихы"
жүктеу/скачать 88,73 Kb.
|
22 наурыз
- Бұл бет үшін навигация:
- Қорытынды. Мұғалім сөзі
- Сынып жетекшісі:Сейтбаттал гулзат
| Баяндама " Наурыз мерекесінің қысқаша тарихы"
оқитын ұлан Расбаев Жансерік Наурыз – көнеден келе жатқан мейрам. Күні бүгінге дейін жер шарындағы көптеген халықтардың дәстүрлі мейрамына айналған. «Наурыз» сөзі – біріншіден, «жаңа күн», дегенді білдіреді, екіншіден, аспан денелері өздерінің бастапқы нүктелеріне келіп, күн мен түн теңеледі, сондықтан жаңа жыл ретінде тойланатын думанды халықтық мейрам, үшіншіден, ай аты. Барлық бастама, ұлы істі ырымдап халық осы күні бастаған. Сол себепті бұл күнді «Ұлы істің ұлы күні, яғни Ұлыстың ұлы күні» деп атаған. Наурыз – бақыттың бастамасы, жақсылықтың жаршысы, өмірге нұр сыйлаған, сезімге гүл сыйлаған, халық қастерлейтін күн. 2-ұлан: Наурыз мейрамы негізінен адамдардың көрісуінен басталған. Жігіттер төңіректегі бұлақтардың көзін ашып, бұлақ басына тал еккен. Жаңа шыққан күнге иіліп сәлем берген. Ренжіскен адамдар татуласқан. «Амал келді. Жыл келді» Жыл басында Нұр жауған түн – Қызыр түн; Жыл басының алғашқы суы – Қарғын; Жыл басының қары – Ақша қар, Құс қанаты; Жыл басының алғашқы күні – Ұлыстың ұлы күні - Ұлыс күн; Жыл басының алғашқы желі – Жыл айналып жеткен Алтынкүрек; Жыл басының алғашқы төлі – Дүбіраяқ; Жыл басының бірінші сүті – Уыз; Жыл басының бірінші құсы – Жылқышы торғай, Нәуірзек; Жыл басының бірінші көгі – Бәйшешек, Наурызшешек; Жыл басының бірінші асы – Жер асы – Наурыз көже, Көп көже; Жыл басының бірінші тілегі – “Ауызды ақтан айырмасын, қызылды уақтылы көрсетсін”; Жыл басының бірінші құттықтау сөзі –“Жасың құтты болсын!”; Жыл басының бірінші белгісі – Көрісу; Жыл басының бірінші сәлемі – “Ұлыс бақты болсын! - Төрт түлік ақты болсын! - Ұлыс береке берсін! - Пәле - жала жерге енсін!”; Жыл басының бірінші нысаны – Самалық айту Жыл басының бірінші сый тағамы - “Ұйқыашар” Жыл басының алғашқы сыйлықтары – “Діреткізер”, “Селтеткізер”. Мұғалім: Бұдан кейін халық мейрамды бастап кеткен екен. Мерекенің берекесі «Ас». Бұл күнгі негізгі тамақ «Наурыз көже» болған. Осы қасиетті тағамымыз жайлы кім айтып береді? 3-ұлан Жеті түрлі дәмнен: соғымнан қалған ет, қойдың басы, сүт, тұз, сүзілген құрт, бидай (тары, күріш), пияз және сәбізден қазан толы наурыз көже пісірілген. Жеті түрлі дәмнен пісірілген наурыз көже Алланың Көктегі Нұрын кемелдендірген. Жеті дарияның белгісі іспеттес. О бастағы түсінік бойынша наурыз көжеден дәм татқан кісі Көктегі жеті даналықтың дариясынан да сусындайтын секілді. Сол себепті наурыз көжені үйме - үйді аралап жүріп ішкен. Ғарыштағы Жеті дарияны қазақ елі о баста «Жеті қазына» деп атаған болуы керек. Жеті дарияның таңбасы: Аспан әлемінде – Жеті қат көк. Төменгі әлемде – Жеті қат жер. Ортаңғы әлемде – Жеті түс. Саз әлемінде – Жеті дыбыс, т. с. с. Күн мен Түн теңелген сәтте Алланың Нұры Жер әлеміне жеткенше Жеті қат көкті шарлап өтеді. Күн сәулесі жер шарының шығыс бөлігінен таңғы сағат 6 - да себездеп атқан кезде біздің өмірімізде бұл сәт 21 наурыздың түні, 22 наурыздың таңғы сағат 03. 00 - ке тұспа - тұс келген. Сондықтан да қазақ халқы жаңа жылды 22 наурыздың таңғы сағат 03. 00 - де қарсы алған. Ата - бабамыздың нанымы бойынша көктен жауған Нұр жерге Қызыр баба кейпінде түскен. Әдетте халқымыз Қызыр бабаны «Саумалық» айтумен қарсы алған. Қорытынды. Мұғалім сөзі: Тарқалмасын Ұлы Наурыз мейрамы, Тойға ұлассын қазағымның тойлары! Әр жыл сайын ән мен жырға бөленсін, Ұлыс күні Ұлы Отанның аймағы! –дей отыра бүгінгі "Әз Наурыз-жыл басы" атты сынып сағатымызды аяқтаймыз ! Көңіл қойып тыңдағандарыңызға көп-көп рахмет! Сынып жетекшісі:Сейтбаттал гулзат жүктеу/скачать 88,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|