Дәстүрлі білім беру жүйесінде «ерекше» балалар оқитын мекемелер: - Арнаулы (коррекциялық) оқу орындары; - Үйде оқыту; - Арнаулы мектеп-интернаттар; - Коррекциялық мектептер және мектепке дейінгі мекемелер; - Оңалту орталықтары.
- 18 жасқа дейінгі дене және психикалық кемістігі бар балалар; - Туа біткен және жүре пайда болған науқастар; - Естуінде кемістігі бар балалар (естімейтін , әлсіз еститін, кейіннен есту қабілеті бұзылғандар); - Көруінде кемістігі бар балалар ( зағип, нашар көретін, кейіннен көру қабілеті бұзылғандар); - Қимыл-қозғалыс аппаратының қызметі бұзылған балалар; - Сөйлеуінде кемістігі бар балалар; - Ақыл-ой кемістігі бар балалар; - Психикалық дамуында кемістігі бар балалар; - Эмоциялық-еріктік сферасы мен мінез-құлқы бқзылған балалар; - Күрделі кемістігі бар балалар.
Мүмкіндігі шектеулі балалар: 1945 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымы мемлекеттердің мүмкіндігі шектеулі адамдардың білім алуы мен қамтамасыз етілуі мәселесін төмендегідей құжаттармен айқындап берді: 1945 ж. Адам құқығы туралы декларация;
1960 ж. Білім саласында дискриминациямен күресу туралы конвенция;
1959 ж. Бала құқығы туралы Декларация;
1971 ж. Ақыл-ойы кем адамдар туралы Декларация;
1975 ж. Мүгедектер құқығы туралы Декларация;
Адам құқығы туралы декларацияда білім берудің гуманистік құндылығы былай беріледі: “Білім беру адам тұлғасының толыққанды дамуына бағыттау және адам құқығын құрметтуді арттыру. Білім беру өзара түсіністікке,төзімділікке халықтар, нәсілдер, діни топтар арасындағы достыққа бағыттауы жіне БҰҰ-ның бейбітшілікті қолдауына ықпал ету қажет”.
1959 жылы - Адам құқығы туралы декларация Соматикалық, психикалық және әлеуметтік қатынастағы ауытқушылығы бар балаларға блім беру, қамқорлық жасауы және арнаы күн кестесін әзірлеуі қажеттігі мәселесінің нақтылануы.
1960 жылы – Білім беру саласындағы дискриминациямен күресу туралы конвенция. Жеке тұлға немесе топ үшін білім беру саласындағы кез-келген мекеме деңгейінің жабық болуы.
