4.Термодинамиканың бірінші заңын әр түрлі изопроцестер /изотермиялық, изобаралық, изохоралық және адиабаталық/ үшін жазыңыз. Изопроцесстер дегеніміз- негізгі күй параметрлерінің біреуі тұрақты болып отыратын тең салмақты процесстер.
Изохоралық процесс (V=const). V=const кезіндегі идеал газ күйінің параметрлері арасындағы тәуелділік графигі изохор деп аталады. Изохоралық процесс кезінде газ сыртқы денелердің үстінен жұмыс жасамайды. Изохоралық процесс үшін газға берілетін бүкіл жылу, оның ішкі энергиясын көбейтіге жұмсалады. Q= A .
Изобаралық процесс (P=const). P=const кезінде идеал газ күйінің параметрлері арасындағы тәуелділік графигі изобар деп аталады. Изобаралық процессте газға массасы жылу санын беру кезінде , оның ішкі энергиясы келесі шамаға өсетін болады.
Изотермалық процесс (Т-const). Т=const кезінде идеал газ күйінің параметрлері арасындағы тәуелділік графигі изобар деп аталады. Т=const кезінде идеал газдың ішкі энергиясы өзгермейді. Изотермалық процесс үшін: Q=A
Газдың ұлғаюы кезінде температура төмендемес үшін, изотермалық процесс ішінде газдың, ұлғаю сыртқы жұмысына эквивалентті жылу санын шығаруы қажет.
5. Ср және Сv арасындағы байланыс. Егер қыздыру тұрақты көлемде (V=const) болса, дене сыртқы денелерге қарсы жұмыс жасамайды, сондықтан термодинамиканың бірінші бастамасы бойынша барлық жылу дененің ішкі энергиясын арттыруға жұмсалады. Егер газды қыздыру тұрақты қысымда (P= const) өтетін болса, онда газ ұлғаяды да , сыртқы денелерге оң жұмыс жасайды. Демек, бұл жағдайда газдың температурасын бір градусқа арттыруға тұрақты көлем кезіндегіге қарағанда жылу көбірек керек болады, өйткені жылудың бір бөлігі газдың істейтін жұмысына кетеді. Сондықтан тұрақты қысымдағы жылу сыймдылық тұрақтылығы тұрақты көлемдегі жылу сыймдылығынан артық болуы керек.
Термодинамикалық процестерді қарастыру кезінде әрбір газ үшін тән болып саналатын Ср-дің Сv-ға қатынасын білу қажет:
γ= Ср/Сv=(i+2)/i
және формулалардан мынадай қорытынды шығаруға болады: мольдікжылусыйымдылық еріндік дәрежелерінің санымен ғана анықталады
және температураға тәуелді емес.
Cp=Cv+R