Тақырыбы: Түрлердің алуантүрлілігі
11 сынып (Қоғамдық – гуманитарлық бағыты) www.astana-modern.kz Оқу мақсаты:
11.3.1.3 - экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату
Биоалуантүрлілік
Жер бетіндегі гендерден бастап экожүйелерге дейінгі барлық тіршілік иелерінің алуантүрлілігі.
Биоалуантүрлілік-биосфера мен экожүйелерді құрайтын құрылымдық және функционалдық қауымдастықтан құралады.
Олардың тұрақтылығы мен сыртқы әсерге төзімділігін анықтайды.
Генетикалық
Түрлік
Экожүйелердің алуантүрлілігі
Биоалуантүрліліктің типтері
Даралардың өзгергіштігіне тәуелді, түрішілік алуантүрлілікті көрсетеді.
Тірі организмдердің алуантүрлілігін көрсетеді
(өсімдіктердің, жануарлардың микроорганизмдердің).
Экожүйе типтері, мекен ету ортасы, биоценоздан биосфераға дейінгі масштаб жатады.
Биоалуантүрлілік типтері өзара байланысты.
Генетикалық-түрлердің алуантүрлілігін қамтамасыз етеді.
Экожүйелер мен ландшафтар- жаңа түрлердің пайда болуына жағдай жасайды.
Түрлік-әрбір түр алуантүрлілікке үлес қосады.
Түрлер пайдасыз немесе зиянды болмайды.
Биоалуантүрлілік тіршілік иелерінің көптеген қауымдасу деңгейінде жүріп жатқан эволюция процесін сипаттайды.
Ғалымдардың болжауы: тірі организмдердің жалпы саны 5-тен 30 млн-ға дейін жетеді, қазіргі уақытта 2 млн-ға жуығы сипатталған.
Тірі организмдердің классификациясын жасаған К.Линней заманынан бастап ғылымға белгілі жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің саны 11 000-нан 2мил-ға жетті.
Өсімдіктердің шамамен жер бетінде 400 мыңдай түрі өседі.
Жануарлар экологиялық жүйенің негізгі компонеттерінің бірі,
1 млн-нан аса түрі сипатталған.
Түрлердің биоалуантүрлілігі жәндіктер мен жоғарғы сатыдағы өсімдіктер арасында көп.
Организмдердің барлық тіршілік формаларының саны 10 млн және 100 млн аралығында ауытқиды
Ғалымдардың зерттеулері бойынша болжам
1982 жылы американдық зерттеуші Т.Эрвиннің тропиктік орманда жүргізген болжамы:
Буынаяқтылардың түрі 30 млн-нан астам деп
Бір ағашта 136 түрді
Буынаяқтылардың саны 600
Тропикте ағаштекті өсімдіктердің
50 000-ға жуығын ескеріп,30 млн деп болжады.
Чех ғалымы В.Новотныйдың жазық тропиктік ормандағы зерттеуінде:
51 түрлі өсімдікті
17 түрлі өсімдіктің жапырақтарынан 935 түрге жататын 50000-нан астам жәндік жинады.
Жұлдыз құртты түрлі өсімдіктерде өсіріп, талдау жасады.
Буынаяқтылар 4,9 млн-ға жуық болды.
Экономикалық (азық-түлік,үй жануарлары)
Экологиялық (экожүйелердің негізгі қызмет етуі)
Медициналық
(дәрілер,
зерттеулер)
Эстетикалық және рекреациялық
Этникалық
Ғылыми (эволюция,
экожүйелер)
Биологиялық алуантүрлілікті сақтаудың маңызы.