y
e/, /
w
o/, /
w
oʽ/ әріптермен таңбалаудан
бірнеше қиындықтар туындаған. Әсіресе бастауыш мектеп оқушылары әріпті үйренген кезде үлкен
қиындық туды. Оны мынадай пікірден көруге болады: «Bunday jazιw, baslawιsh klass mugallimleriniń
tusindirgenine qaramastan, oqιwshιlar dástúr boyιnsha sózlerdi qosιp oqιwda y, w tańbalarιn aytιp bolιp e, o, o’
hari
plerinen baslanatuġιn sózlerdi y-еtik, w-oraq, w-ópek túrinde qollanιw jaġdaylarι ushιrastι» [3].
Қолжазба мәтіндерінде апострофтың орнына әріпүсті-макрон белгісі (Āā, Ōō) қойылды.Қарақалпақ
тілінде сингармонизм заңдылығы сақталғандықтан, өзбек тіліне қарағанда апостроф белгісі қойылған
әріптердің құрамы көбірек болды. Қарақалпақ тілін зерттеушілердің пікірінше, әріптің жанында
апострофтың қойылуы сөзді тануды қиындатып, олардың аражігін алшақтатып жіберген. Сөздің тұрпаты
бұзылып, компьютермен басқанда сөздердің арасы бір интервалдан тұрды және әріп пен апострофтың
арасына да бір интервал қойылды. Апострофтың әріптің жанында қойылуы жазуда үлкен қиындық
тудырды. Нәтижесінде Жоғары кеңесте тілші мамандардың, көпшіліктің пікірі есепке алынып, емле-
ережеге біраз өзгерістер енгізіледі.
1.
2009 жылдың 8 қазанында бекітілген ереже бойынша сөз басында келетін дауысты о, ө, е
дыбыстары wo, wó, ye қосар әріппен емес, бұрынғы дәстүрлі норманы сақтап жеке таңбамен /о/, /ó/, /е/
берілетін болды.
2.
Қарақалпақ тіліне тән (A’a’, O’o’, Ι’i’, U’u’, G’g’, N’n’)дыбыстарды таңбалайтын апостроф
белігісі алынып, әріптің үстіне акут белгісі қойылып өзгертілді: Áá, Óó, Úú, Íι, Ńń, Ǵǵ.
3.
Қазіргі таңдағы қысаң дауысты Ι’i’ дыбыстың апострофы алынып тасталып, /Íι/түрінде
таңбаланды. Яғи бас әрпі /Í/ акутпен таңбаланса, кіші әрпі /ι/акутсыз таңбаланды.
Сонда қазіргі қарақалпақ әліпбиі төмендегідей болды: Аа, Áá, Bb, Dd, Ee, Ff, Gg, Ǵǵ, Hh, Xx, Íι, Ιі,
Достарыңызбен бөлісу: |
