Тақырыбы:«Тұлғаның ауытқушылық әрекетінің табиғаты мен тарихи типтері, девиантты мінез-құлықтың қоғамға әсері.» Орындаған
жүктеу/скачать 63,06 Kb.
|
Орынбаев Касымжомарт әлеуметтану тұлға
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы:«Тұлғаның ауытқушылық әрекетінің табиғаты мен тарихи типтері, девиантты мінез-құлықтың қоғамға әсері.» Орындаған
|
Қазақстан Республикасының Ғылым және Жоғары Білім министрлігі Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті СӨЖ Факультеті: «Заң» Мамандығы: «Құқықтану» Тақырыбы:«Тұлғаның ауытқушылық әрекетінің табиғаты мен тарихи типтері, девиантты мінез-құлықтың қоғамға әсері.» Орындаған: Орынбаев Касымжомарт Текрсерген: Мамытқанов Дархан Қожанович Тұлға – кісілік қабілеттері мен ерекшеліктері бар қоғамда өзіндік орны бар жеке идеологиялық пікірлері қалыптасқан адам.Девиантты мінез-құлық – белгілі бір қауымдастықтағы әлеуметтік мінез-құлық нормаларына қайшы келетін әрекеттер жасау. Девиантты мінез-құлықтың негізгі түрлеріне ең алдымен қылмыс, алкоголизм және нашақорлық, сондай-ақ суицид пен жезөкшелік жатады. Э.Дюркгеймнің пікірінше, қоғам деңгейінде болып жатқан нормативтік бақылаудың әлсіреуімен мінез-құлық ауытқуларының ықтималдығы айтарлықтай артады. Әлеуметтену теориясы контекстінде адамдар девиантты мінез-құлыққа бейім, олардың әлеуметтенуі девиантты мінез-құлықтың кейбір элементтерін (зорлық-зомбылық, азғындық) көтермелеу немесе елемеу жағдайында өтті.Бүкіл дүниенің, қоғамдық болмыстың және әрбір адамның өзінің өмір сүру және даму осінен ауытқуы қалыпты жағдай. Бұл ауытқудың себебі адамның сыртқы әлеммен, әлеуметтік ортамен және өзімен қарым-қатынасы мен әрекеттестігінің ерекшеліктерінде жатыр. Осы қасиет негізінде адамдардың психофизикалық, әлеуметтік-мәдени, рухани-адамгершілік жағдайындағы және мінез-құлқындағы әртүрлілік қоғамның гүлденуінің, оны жақсартудың және әлеуметтік дамуды жүзеге асырудың шарты болып табылады. Әлеуметтену процесі (жеке адамның белгілі бір қоғамда оның табысты жұмыс істеуі үшін қажетті мінез-құлық үлгілерін, әлеуметтік нормалар мен құндылықтарды игерту процесі) адам әлеуметтік кемелденген кезде белгілі бір толықтық дәрежесіне жетеді, ол адамның интегралды әлеуметтік мәртебеге ие болуы (адамның қоғамдағы орнын анықтайтын мәртебе). Дегенмен, әлеуметтену процесінде сәтсіздіктер мен сәтсіздіктер болуы мүмкін. Әлеуметтену кемшіліктерінің көрінісі девиантты (девиантты) мінез-құлық – бұл жеке адамдардың жағымсыз мінез-құлқының әртүрлі формалары, моральдық келеңсіздіктер саласы, адамгершілік пен құқық қағидаларынан, нормаларынан ауытқу. Девиантты мінез-құлықтың негізгі түрлеріне құқық бұзушылық, оның ішінде қылмыс, маскүнемдік, нашақорлық, жезөкшелік, суицид жатады. Девиантты мінез-құлықтың көптеген формалары жеке және қоғамдық мүдделер арасындағы қайшылық жағдайын көрсетеді. Девиантты мінез-құлық көбінесе қоғамнан кетуге, күнделікті өмірлік мәселелер мен қиындықтардан құтылуға, белгілі бір компенсаторлық формалар арқылы белгісіздік пен шиеленіс жағдайын жеңуге тырысу болып табылады. Дегенмен, девиантты мінез-құлық әрқашан теріс бола бермейді. Бұл жеке адамның жаңа нәрсеге ұмтылуымен, консервативтілікті жеңу әрекетімен байланысты болуы мүмкін, бұл алға жылжуға кедергі келтіреді. Девиантты мінез-құлыққа ғылыми-техникалық және көркем шығармашылықтың әртүрлі түрлерін жатқызуға болады. Сонымен, девиантты мінез-құлық қоғамда екі жақты рөл атқарады: бір жағынан қоғамның тұрақтылығына қауіп төндірсе, екінші жағынан осы тұрақтылықты сақтайды. Мысалы, қоғамда немесе әлеуметтік топта әлеуметтік ауытқулардың көптеген жағдайлары болса, адамдар күтілетін мінез-құлық сезімін жоғалтады. Мәдениеттің ұйымдаспауы, қоғамдық тәртіптің бұзылуы байқалады. Екінші жағынан, девиантты мінез-құлық мәдениеттің әлеуметтік өзгерістерге бейімделу тәсілдерінің бірі болып табылады. Ұзақ уақыт бойы статикалық болып қалатын заманауи қоғам жоқ. Тіпті әлемдік өркениеттерден толығымен оқшауланған қауымдастықтар да қоршаған ортаның өзгеруіне байланысты мінез-құлық үлгілерін мезгіл-мезгіл өзгертуі керек. Бірақ жаңа мәдени нормаларды әлеуметтік топтардың барлық мүшелері талқылау және одан әрі қабылдау арқылы сирек жасайды. Жаңа әлеуметтік нормалар индивидтердің күнделікті мінез-құлқының нәтижесінде, үнемі пайда болатын әлеуметтік жағдайлардың қақтығысында туып, дамиды. Ескі, үйреншікті нормалардан ауытқыған аздаған тұлғалардың мінез-құлқы жаңа нормативтік үлгілердің жасалуының бастамасы болуы мүмкін. Бірте-бірте дәстүрлерді жеңе отырып, жаңа өміршең нормаларды қамтитын девианттық мінез-құлық адамдардың санасына көбірек енеді. Әлеуметтік топтардың мүшелері жаңа нормаларды қамтитын мінез-құлықты қабылдайтындықтан, ол ауытқушылықты тоқтатады. Сонымен, девиантты (девиантты) мінез-құлық – бұл жалпы қабылданған нормаларға сәйкес келмейтін жеке адамның немесе топтың мінез-құлқы, нәтижесінде бұл нормалар олармен бұзылады. Девиантты мінез-құлық тұлғаның әлеуметтенуінің сәтсіз процесінің салдары болып табылады: тұлғаны идентификациялау және даралау процестерінің бұзылуы нәтижесінде мұндай индивид «әлеуметтік ұйымдаспау» жағдайына оңай түседі, мәдени нормалар, құндылықтар және әлеуметтік қатынастар жоқ, әлсірейді немесе бір-біріне қайшы келеді. Бұл жағдай аномия деп аталады және девиантты мінез-құлықтың негізгі себебі болып табылады. Девиантты мінез-құлық жағымсыз да, жағымды да әртүрлі формада болуы мүмкін. Девиантты мінез-құлық көбінесе жалпы қабылданған мәдени нормалардың өмір сүруінің негізі, бастауы ретінде қызмет етеді. Онсыз мәдениетті өзгермелі әлеуметтік қажеттіліктерге бейімдеу қиын болар еді. Сонымен қатар, девиантты мінез-құлық қаншалықты кең тарауы керек және оның қандай түрлері қоғамға пайдалы, ең бастысы, толерантты деген мәселе әлі күнге дейін іс жүзінде шешілген жоқ. Адам қызметінің кез келген саласын қарастыратын болсақ: саясат, менеджмент, этика, онда бұл сұраққа нақты жауап беру мүмкін емес. Бұл сұрақтарға қанағаттанарлық жауап беру қиын. Дегенмен, девиантты мінез-құлықтың барлық түрлері мұндай егжей-тегжейлі талдауды қажет етпейді. Қылмыстық мінез-құлық, жыныстық ауытқулар, маскүнемдік пен нашақорлық қоғамға пайдалы жаңа мәдени үлгілердің пайда болуына әкеле алмайды. Әлеуметтік ауытқулардың басым көпшілігі қоғам дамуында деструктивті рөл атқаратынын мойындау керек. Және тек бірнеше ауытқуларды пайдалы деп санауға болады. жүктеу/скачать 63,06 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|