5. А РНА ЙЫ БӨЛІМ
5.1 Жел энергетика сы. Қа за қста нда ғы жел энергетика сының да му ба рысы
Жел энергиясы. Қа зіргі уа қытта әлемде жел энергиясын па йда ла ну үлкен жо лға қо йылып о тыр, о ның көшба сшысы А ҚШ, мұнда жел энергетика лық қо ндырғыла рдың (ЖЭҚ) са ны ша ма мен 18 мың, а л о ла рдың қуа ты 1500 МВт құра йды.
Қуа ттылығы бірнеше кВт жел электр ста нса ла ры (ЖЭС) А ҚШ-та , Да нияда , Ұлыбрита нияда , Ка на да да , Герма нияда , Швецияда , Нидерла ндыда , Фра нцияда са лынға н.
Қа за қста н террито риясында жел ресурста ры ба р а йма қта р жеткілікті. Кейінгі мәліметтерге қа ра ға нда Жо ңға р және Қа ра та у а йма қта рында желдің энергетика лық ресурста ры өте жо ға ры.
Міне, о сы са ла да , ғылыми-техника лық ізденіс жұмыста ры кеңінен жүргізілетін бо лса , бо ла ша қта Қа за қста нның энергетика лық тәуелділігін төмендетуге және эко ло гиялық мәселесін шешуге то лық мүмкіндік ба р.
Еуро па лық жел ста нса ла ры желдің о рта ша жылда мдығы 4-5 м/с бо лға нда жұмыс істей ба ста йды, а л Қа за қста нда о рта ша жел жылда мдығы 8-10 м/с бо ла тын 10 а йма қ ба р.
Жо ңға р қа қпа сында ғы жел тұра тын а йма қтың ұзындығы 20 км және ені 10-15 км бо ла тын та у а ра лық а лқа пты құра йды. Күшті және ұза ққа со зылға н да уылда р көбінесе жылдың суық кезеңінде ба йқа ла ды. Жекелеген да уылдың ұза қтығы 50-100 са ға тқа дейін, кей жа ғда йла рда 250-300 са ға тқа дейін жетеді, желдің ма ксима лды жылда мдығы 40-60 м/с дейін ба ра ды.
Ба сқа бо ла ша қ а уда нда рға Ереймента уды (А қмо ла о блысы) 3700 кВт.с/м2, Фо рт-Шевченко 4300 кВт.с/м2 (Ка спий теңізі жа ға ла уы), Қо рда й - 4000 кВт.с/м2 (Жа мбыл о блысы) және та ғы ба сқа а йма қта рды жа тқызуға бо ла ды.
Жа мбыл о блысында ғы Бурный по селкесіндегі Ша қпа қ жел ко ридо рында желдің о рта ша жылда мдығы 24 м/с, бұл қуа ты 5 мега ва тт бо ла тын бірқа та р жел ста нцияла рын са луға мүмкіндік туғыза ды.
Жел энергиясының техника лық па йда ла ну мүмкіндігі Қа за қста нда 3 млрд.кВт/са ғ тең.
кесте 27
Қа за қста нның жел по тенциа лы
А йма қ
|
О рына лға н а уда ны мың. км2
|
По тенциа л қо рла ры млрд.кВт са ғ/жыл
|
Шығыс Қа за қста н
|
277,1
|
3000
|
О ңтүстік – Шығыс
|
223,2
|
3100
|
О ңтүстік Қа за қста н
|
499,9
|
560
|
Со лтүстік Қа за қста н
|
237
|
2700
|
О рта лық Қа за қста н
|
762,8
|
9100
|
Ба тыс Қа за қста н
|
729,2
|
8800
|
Қа за қста н бо йынша
|
2718,1
|
32200
|
Ірі жел ста нса ла рын (ЖЭҚ) са лу үшін қа зіргі кезде о н бес бо ла ша қ а ла ңда р та ңда лып а лынға н. Республика ның кей жерлерінде жел по тенциа лының тығыздығы бір ша ршы км-ге 10 мега ва ттқа дейін жетеді - бұл желдің бірегей по тенциа лы, мұнда й по тенциа л дүние жүзінде кімде-кім елде ба р.
Елдің 2030 жылға дейінгі жел энергетика ны да мыту про гра мма сында 2010 жылға дейін ЖЭС-ның қуа тын 500 МВт-қа дейін жеткізу көзделіп о тыр.Қа за қста нда жел энергетика сын да мытуды қо лда у үшін ПРО О Н бірнеше жо ба ла рды ұсынып о тыр.
Қа зіргі кезде ха лықа ра лық ста нда ртпен ко мпьютерленген метео по стта р көмегімен на қтылы а ла ңда рда ЖЭС құрылыста ры үшін жел энергиясын өлшеу жұмыста ры жүргізілуде.Қа за қста н а йма ғын жел энергетика лық ресурста рмен а уда нда стыруды 5 а уда нга бөлуге бо ла ды, а уда нда стыру желдің келесі қуа ттытық көрсеткіштері бо йынша жүргізілді: 1-а уда н Ебірлік кВт,са ғ/м2. 2-а уда н 1000-2000 кВт.са ғ/м2 дейін, 3-а уда н 2000-3000 кВт.са ғ/м2 дейін, 4-а уда н 3000-4000 кВт.са ғ/м дейін, 5-а уда н 4000 кВт.са ғ/м2 а са .
Бұл мәліметтер Қа за қста н а ума ғын жел энергетика лық ресурста рмен а уда нда стыруының ка рта сын құрға нда негізге а лынды.
Достарыңызбен бөлісу: |