Оқшаулауға арналған үлгілік материалдар

65 
 
бұйымдардың  жақсы  электр  оқшаулауын  қамтамасыз  ету  үшін  қоспалардың  санын  тиісті  түрде 
бақылау қажет.  
2)  Эпоксидті  шайыр.  Эпоксидті  шайыр  молекурялық  салмағы  төмен  екі  немесе  одан  да  көп 
эпоксидтік топты қамтитын органикалық полимерлердің әмбебап класы болып табылады.
 
Эпоксидті 
шайырдың  молекулалық  құрылымы  молекулалық  тізбектегі  эпоксидті  шайырдың  белсенді 
топтарымен  сипатталады.
 
Эпоксидті  топтар  тізбектің  соңында,  тізбектің  ортасында  немесе  циклдің 
құрылымында  болуы  мүмкін.  Белсенді  эпоксидті  топтар  жалғанған  үшөлшемді  құрылымы  бар 
балқытылмайтын  полимерлерді  түзе  отырып,  қатайтқыштардың  кең  спектрі  бар  эпоксидті 
шайырлармен оңай араласып кетуге мүмкіндік береді. Тұрақты эпоксидті шайыр металл және металл 
емес материалдардың бетіне бекітудің тамаша беріктігі, жақсы диэлектрлік қасиеттер сияқты жақсы 
физикалық-химиялық  қасиеттерге  ие.
 
Сондай-ақ,  олардың  беріктігі  жоғары,  икемділігі  жақсы  және 
сілтілерге  және  көптеген  еріткіштерге  төзімді.  Сондықтан,  олар  қалыптауда,  бекітуде, 
металпрокаттарда,  жабысқақ  құралдарда,  жабындарда  және  басқа  мақсаттарда  да  кеңінен 
қолданылады.
 
Қалқандар,  гильзалар,  бумалар  және  әр  түрлі  пішінделген  қоссырықтар  сияқты  оқшаулауға 
арналған  қатты  материалдар  жалпы  электр  өрісінде,  мойынтіректе,  қатты  сатыларда,  оқшауланған 
себеттерде,  жұмыс  платформасында,  аспаларда  және  құрастыруда  қатты  оқшаулағыш  құралдарды 
дайындау  үшін,  сондай-ақ  оқшаулағыш  материалдарды  дайындау  үшін  оқшаулағыш  құралдарды 
(соның  ішінде  көтергіш  құрылғылар,  оқшаулағыш  қарнақтар  (штанга),  оқшаулағыш  платформалар 
және  т.б.)  операторлардың  кернеулі  жұмыстарға  кіруіне  мүмкіндік  беретін  стационарлық  немесе 
жылжымалы  оқшаулағыш  көтеруші  құралдарды,  яғни  оқшаулағыш  көтеруші  құралдарды  дайындау 
үшін пайдаланылуы мүмкін.[2] 
2) жұмсақ оқшаулағыш материалдар 
Жұмсақ  оқшаулағыш  материалдар  оқшаулағыш  үлдірлер  мен  оқшаулағыш  бумаларды 
қамтиды. Оқшаулағыш үлдірлердің құрамында поливинил хлориді (ПВХ) және полипропилен (ПП) 
бар.
 
Әдетте ПВХ деп қысқартылған поливинилхлорид винихлоридті дәнекермен полимерлеу арқылы 
алынған  термопластикалық  шайыр  болып  табылады.  Әдетте  ПП  деп  қысқартылған  полипропилен, 
бұл  пропиленді  полимерлеу  арқылы  алынған  жылу  төзімді  шайыр
. 
Оқшаулайтын  бумалар  құрамы 
мен қасиеттері төменде келтірілген жібектен немесе нейлоннан жасалады.
  
1
) 
Жібектің  құрамы  мен  қасиеттері.  Жібек  –  толысып  есейген  жібек  құртының  пілләсынан 
өндірілетін  қатты  фиброиннен  тұратын  үздіксіз  ұзын  талшық.
 
Бұл  табиғаттағы  ең  таза,  ең  жұмсақ 
және ең жақсы талшық. Қалыңдығы шамамен 1,3-1,45 г / см
3
 болатын жібек негізінен фиброин мен 
серициннен тұрады. Серициннің құрамында балауыз бен көмірсулардың аз мөлшері бар. Талшықты 
ақуыз  және  су  ерітіндісі  жібек  талшығы  деп  аталатын  фиброин  болып  табылады.  Серицин  –  суда 
еритін  глобулалы  ақуыз.
 
Құрамында  серицин  бар  жібек  өңделмеген  жібек  деп  аталады  және  оны 
оқшаулайтын бумаларды өндіруде пайдалануға болмайды.
  
Жібек талшықтары жұқа және жұмсақ, сондықтан оның механикалық беріктігі жоғары. Құрғақ 
жібек жақсы электр оқшаулағыш материал болып табылады және оның меншікті кедергісі шамамен 
1.5–5  ×  1011  Ом  ·  cм  құрайды.
 
Алайда,  жібек  серициннің  гидрофильділігі  мен  жібек  талшығының 
кеуектілігі  арқасында  жібек  гигроскопиялық  болып  табылады.
 
Су  өтіп  кеткен  кезде  жібектің 
оқшаулағыш  қасиеттері  жылдам  нашарлайды,  сондай-ақ  қарсыласуы  айтарлықтай  азаяды.  Жібек 
оқшаулағыш  материал  ретінде  пайдаланылған кезде  оны  су  өтіп  кетуден  қорғауға көңіл  аудару  өте 
маңызды.  Сондай-ақ,  жібек  қышқылға  жақсы  төзімділігімен,  сілтіге  төмен  төзімділігімен  және 
жоғары созылымдылығымен сипатталады.
  
2) Нейлонның құрамы мен қасиеттері. Нейлон әдетте кокс-бензол, бензоил, циклогексан және 
метил  бензолынан  тұратын  полиамид  (ПБ)  деп  аталады.  Нейлонның  көптеген  түрлері  бар,  соның 
ішінде  нейлон-6,  нейлон-66,  нейлон  -11  және  нейлон-610,  негізгілері:  нейлон-66  және  нейлон-6. 
Қасиеттері  жағынан  нейлондар  біршама  ерекшеленеді.  Ортақ  қасиеттің  мәні  мынада: 
макромолекулалық  құрылымда  материалдың  тозуға  керемет  төзімділігін  бере  отырып,  су 
молекулаларын  кристалл  құрылымдар  түзілгенге  дейін  адсорбтай  алатын   амид  тізбектері  бар.
 
Сондықтан,  нейлонның  беріктігі,  тозуға  төзімділігі  жоғары  және  жақсы.  Нейлон  талшықтарынан 
серпімді  иірілген  жіптер  жасалады  және  беріктігі  мен  серпімділігін  жақсарту  үшін  кешенді  жіпті 
мақтамен және акрил талшықтарымен араластырады. Сондықтан, нейлон бумаларды дайындау үшін 
кеңінен  қолданылады.  Полиамид  сілтілерге  төзімді,  бірақ  қышқылдарға  емес.  Күн  сәулесінің  ұзақ 
әсерінен талшықтың беріктігі нашарлайды.
  
Оларды  дайындау  үшін  негізгі  компоненттер  ретінде  жұмсақ  оқшаулағыш  материалдар 

66 
 
пайдаланылатын  жұмсақ  оқшаулағыш  құралдарға  арқандар  мен  дайын  бұйымдарды,  сондай-ақ 
икемді  құбыршектер  мен  тақталарды  жатқызуға  болады,  сонымен  қатар  оқшаулағыш  арқандар 
кеңінен қолданылады.[3] 

жүктеу/скачать 8,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: