Тарихи фонетика, зерттеу обьектілері

Дауыссыз дыбыстар тарихы

• Көне түркі тілінде 16 дауыссыз дыбыс болған. Олар: б, п, т, д, к-қ, г-ғ, й, ч, с, ш, з, м, н, ң, р, л.
• Төрт дыбысы к-қ, ғ-г екі дауыссыз фонеманың көрінісі болған. Көне түркі жазуы консанаттық негізде жасалған.
• Жазудың дауыссыздарды белгілейтін таңбалары, үш топқа бөлінеді:
• жуан дауыстымен айтылатын, жіӊішке дауыстымен айтылатын (б, д, ғ, к, л, м, н, р, с, т, й),
• жуан дауыстысымен де, жіңішке дауыстымен де айтылатын дауыссыздар: м, н. ң, п, ш, ч, з.

Қазақ тілінің негізін құраушы-қыпшақ тілі екені белгілі. Қыпшақ тілінің сыпаты бізге ең алдымен «Кодекс Куманикус» арқылы, Египеттік мамлюктер тілінің ескерткіштері арқылы белгілі. Сол ескерткіштер материалдары бойынша көне қыпшақ тілі фонетикасы төмендегідей: дауысты дыбыстар: а, е, о, ө, ы, і, у, ү яғни сегіз дауысты дыбыс қолданылған. Көне қыпшақ тілі сингорманизм заңдылығын қатаң сақтаған тілдің бірі. Қыпшақ тілінің вокализмі жөніндегі үлкен ерекшелігі: ғ, г дыбыстарының түсіп қалуы немесе у, и дыбыстарына-дифтонгілерге айналуы. Бұл ерекшелік қыпшақ тілін қазақ тіліне тығыз байланыстыратын белгілі.

• Қазақ тілінің негізін құраушы-қыпшақ тілі екені белгілі. Қыпшақ тілінің сыпаты бізге ең алдымен «Кодекс Куманикус» арқылы, Египеттік мамлюктер тілінің ескерткіштері арқылы белгілі. Сол ескерткіштер материалдары бойынша көне қыпшақ тілі фонетикасы төмендегідей: дауысты дыбыстар: а, е, о, ө, ы, і, у, ү яғни сегіз дауысты дыбыс қолданылған. Көне қыпшақ тілі сингорманизм заңдылығын қатаң сақтаған тілдің бірі. Қыпшақ тілінің вокализмі жөніндегі үлкен ерекшелігі: ғ, г дыбыстарының түсіп қалуы немесе у, и дыбыстарына-дифтонгілерге айналуы. Бұл ерекшелік қыпшақ тілін қазақ тіліне тығыз байланыстыратын белгілі.