«Тарихты оқыту әдістемесі» пәні бойынша ОҚУ-Әдістемелік кешен
жүктеу/скачать 1,14 Mb.
|
«Òàðèõòû î?ûòó ?ä³ñòåìåñ³» ï?í³ áîéûíøà Î?Ó-?ä³ñòåìåë³ê êåøåí
- Бұл бет үшін навигация:
- Өзіндік бақылау сұрақтары
| Картамен жұмыс
Оқушылардың кеңістік туралы түсінігін қалыптастыру. Картамен жүмыс істеудің алғашқы дағдыларын оқушылар бастауыш сыныптарда меңгереді. Олар көлбеу жазықтықта шартты түрде жөне масштабпен елді мексндер картаға түсірілгенін біледі. Жер жағдайының рельефі, тау, озен, келдің шартты белгілеріи жәме олармен жүмыс істеудіц бастапқы дагдыларын игсреді. Елді мекендёрді көрсетім, мемлеійеттердщ шекарасын ажырата алгап оқушыларда тарихи және географиялық карталардың айырмашылыіъі туралы түсіиіктер қалыптаса бастайды. Сонымен бірге олар картамен бағдарлау (оңтүстік, солтүстік, батыс, шығыс) дағдыларын да меңгеріп шығады. Негізгі мектепте осы білімдерді одан әрі дамыту жэне терендету талап етіледі.. Негізгі мекгсптің алғашқы сабақтарында оқуілылардың картографиялық ептілігі мен дағдылары, ең алдымен картаньщ шартты белгілерін (ол картаның аңызы деп аталады) пайдалана алуы, нысандарды бағдарлай білуі анықталады. Мүғалім картадан шартты бслгіні корсетіп, аңыз бойынша оньщ мазмүнын анықтауды сүрайды. Немесе сабақты түсіндіру барысында картадағы шартты белгілер жиынына оқушьілардьщ назарын аударады. Тарихи картаны оқу барысында қабырғалық карта жэне үлестірме материал түріңдегі оның кішірейтілген көшірмесі бір мезгілде қолданылады. Картографиялық білім тарихи біліммен тығыз бірлікте болады. Сондықтан тарихи картаны пайдалануды меңгеру аясы тар мақсат емсс, тарихи оқиғалар мен қүбылыстарды барынша терең үғынудың қүралы болуы керек. Ол үшін тарих кабинетінде сонымен бірге дәлізде де тарихи картаньщ үнемі болуы шарт. Сабақтан тыс уақытта да картаны пайдалана алу мүмкіндігі оқушылардың ондағы белгілерді игеруіне көмектеседі. Сабақ үстіндегі мүғалімнің өңгімесі немесе тарихи оқиғаны суреттеуі әркез картадан көрсетумен бірге жүруі тиіс. тақырыбындағы мемлексттің Жер шары картасында орналасқан орны мен кеңістігі туралы барынша ксң түсінік қалыптастыру үшін бір мезгілде тарихи және географиялық (физикалық), тақырыптық жөне жалпы карталарды қолдануға болады. Бір нысан олардыд өрқайсында өр түрлі масштабта бейнеленеді. Осындай проблемалық ахуал оқушыны терең танымдық ізденістерге жетелейді. Оқуілылардың кеңістік туралы үғымдарын дамытуда оқу карталары мен каршналары бір мазгілде қодданылады. Картиналар . картадағы шартты белгілердің мәнін ашып, белгілі бір жер мен кщістік туралы нақты үғым қальштастыруға көмекгеседі. Мысапы, "Ежелгі Қазақстан" каргасы бойъшша "Атасуқонысы" картииасын көрсету сол кезеңнің табиғатынан айқын керініс береді. Маңызды деректердің географиялық бағдарын есте сақтауға уйрету үшін негізгі мектеп оқушыларына физикалық карта бойыиша басты тарихи оқигаларды көрсстуге тапсырма бсругс болады. Бүл төсіл оқушылардың түрлі картадан бір нысанды жанамалай табу дағдысын қалыптастырады. Осы жерде өскери мамандардың картаны есте сақтау өдісімен таныстыру орынды (олар картаны ойша шаршыларға бөліп, солдан оңға қарай әрбір шаршыны талдаудан өткізеді, өсіресе шаршылардың қосылғап жерлеріне ерекше назар аударады). Жоғары сыныптарда өзгермелі және түрақты үғымдардың арақатынасыи ажырата білу оқушыларға бір маспгтаб, бір аумақта, бірақ әр түрлі тарихи жағдайда берілген бірнеше тарихи картаны салыстыруьша мүмкіндік береді. Оқушылардьщ тарихи оқиғаларды бейнелейтін картографиялық өдіс төсідцердің болатындығына көзі жетуі керек. Карталар белгілі бір адамдар тобының немесе түтас халықтардың, мемлекетгердің тарихқа деген көзқарасын білдіреді. Оқу нысанын жақсы есте сақтап, тез тауып алу үшін ірі жер массивтерінің географиялық кескінін үқсас бейнелермен салыстыру тиімді. Шындығында, Апенин түбегі — етікті, Скандинавия — созылып жатқан арыстанды, Пириней — күлпәрә киген бастың кескіні, Сицилия — үш бүрыш, Қара теңіз -бүршақты, ал Қазақстан шекарасының кескіні — алтын балықты еске түсіреді. Картографиялық білім және дағды. Негізгі мектепте мүғалім оқушылардың масштаб туралы білімін кеңітеді. Масштаб — картадағы өлшем мен болмыстың арақатынасы. Ол бөлшектүрінде беріледі, есептік өлшем бірге тең, ол бөлгіш өлшемнің қаншалықты кішірейтілуінің деңгейін біддіреді (1 : 100 000). Масштаб туралы оқушылардың білімін терендету үшін мынадай арнайы тапсырма беруге болады. Мысалы, бірнеше қабырғалық картадан бір нысанды көрсету; масштабты пайдаланып, Алматы-Астананың ара қашықтығьш айқындау; Қьггай мен Үндістанның қайсысы үлкен? (Тапсырма бірдей масштабтағы карталармен орындаяатынын ескерту қажет) Өзіндік бақылау сұрақтары: Тарихты көрнекілік құралдармен оқытудың функциясы мен мәні қандай? 2. Тарих сабақтарында оқу картинасымен жұмыс істеу тәсілдерін атаңыздар?. 3. Пәндік көрнекілік және оның танымдық, эстетикалық, шартты-графикалық, қолданбалы құндылықтары кандай? жүктеу/скачать 1,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|