Тасыма л сөздің жолға сыймаған бір немесе бірнеше буынның келесі жолға бөлініп жазылуы тасымал



бет2/5
Дата07.01.2022
өлшемі411 Kb.
#19023
1   2   3   4   5
Байланысты:
ереже қазақ тілі

Жуан буын

Жіңішке буын

Сөздің алғашқы буыны жуан болса, келесі буын да жуан болады.

Оқу – шы, қа – ла, ор – ман.



Сөздің алғашқы буыны жіңішке болса, келесі буыны да жіңішке болады.

Ән – ші, үй – де, өн – ер.




Сөздің соңғы буыны жуан болса, қосымша да жуан болады. Оқу – шы – лар, қалада – ғы – лар, орман – да.

Сөздің соңғы буыны жіңішке болса, қосымша да жіңішке болады. Әнші – лер, үйде – гі – лер, өнер – де – гі – лер.


Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар

1. Көмектес септік жалғауы

Баламен, қонақпен, сәнімен, т.б.

2. –нікі, (-дікі, -тікі), - тай, -тал, -дар, -еке, -тар.

Даланікі, әкетай, діндар, ағаеке, өсімтал.

3. –бей, -би, -кер, -гер, -қор, -паз, -қой, -кеш, хана, -кес.

Бейшара, балгер, жемқор, әсемпаз, сәнқой, емхана, жұмыскер, зиянкес.

4. -ов, -ова, -ев, -ева, -ин, -ина.

Әуезов, Жұмабаев, Сейфуллин, Жұмғазина, т.б.

Д Ы Б Ы С Ү Н Д Е С Т І Г І


Сөз бен қосымшаның жігінде немесе сөз бен сөздің аралығында дауыссыз дыбыстардың бірін – бірі өзіне ұқсата әсер етуі дыбыс үндестігі деп аталады.


Ілгерінді ықпал

Кейінді ықпал

Тоғыспалы ықпал


Түбір мен қосымшаның немесе сөздердің аралығындағы көршілес дыбыстардың алдыңғысының кейінгі дыбысқа әсер етіп, өзіне ұқсатуы


Түбір мен қосымшаның немесе сөздердің аралығындағы көршілес дыбыстардың соңғысының алдыңғы дыбысқа әсер етіп, өзіне ұқсатуы

Сөз бен сөз аралығында қатар келген дыбыстардың бір – біріне ілгерінді – кейінді ықпал етуінің нәтижесінде екеуінің де өзгеріске ұшырауы



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет