Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е
жүктеу/скачать 2,48 Mb. Pdf көрінісі
|
Таубаева Ш.Т., Иманбаева С.Т.,Берикханова А.Е.Педагогика Оқулық. 2018 (1) (1) (1) (2)
| Диалект сөздер
әр аймақтың адамына түсінікті болғанымен, қазақ тілінде сөйлеушілердің барлығына бірдей ұғынық-ты болмауы да мүмкін. Мысалы, көршілес елдермен шекаралас жер-лерде (Өзбекстан, Қырғызстан, Қытай, Ресей, т.с.с.) тұратын адамдар-дың да сөйлеу ерекшеліктері көп байқалады. Мысалы, «қай жақта» - «қай йақта», «келсеңші» - «келсей» деген сөздерді естігенде өзіміздің ұлттық тіліміздің біртіндеп бұрмаланып бара жатқанын және тіл мә-дениеті деңгейін көтеру қажеттілігінің сеземіз. 6) айтылған сөздің мазмұндылығы ондағы берілген ойдың те- реңдігімен, сезімге әсерлілігімен, мағыналылығымен, өзектілігімен, шынайылыққа сай болуымен анықталады. Әр сөзге көп мағына сый-ғызып, әр сөзді оқушының санасына сіңетіндей жеткізуге тырысу мұ-ғалім үшін міндетке айналуы керек. 7) сөздердің қажет болғанда бейнелі, көркем, эмоциялы болуы. Мұғалімнің сөйлеу интонациясының, дауыс ырғағы мен оның қойылымының өзін дұрыс ойластыру қажет, себебі сөздің қандай кө-ңіл-күймен айтылып тұрғандығы өте маңызды. Сөйлемдер арасында пауза жасау арқылы адам тынысын түзейді. Интонация арқылы мұ-ғалім өз пікірін мәнерлі, жағымды, көркем етіп жеткізуіне болады. Өте қатты дауыс – адамның жүйкесіне әсер етеді, өте ақырын дауыс – жалықтырып, қалғытып, тез шаршатады. Сөйлеу мәдениетін қалыптастыру үшін адам арнайы жаттығуы қажет. 57 Сөйлеу әдебінің жағымды жақтары ретінде сыпайылықты біл-діретін « кешіріңіз », « рұқсат етсеңіз », т.б сөздер қандай адамға болмасын жарасымды. Мұғалімдердің сөйлеу әдебінде тек сөйлеу шеберлігі емес, со-нымен қатар оқушыны мұқият тыңдай білу мәдениеті де маңызды рөл атқарады. Тыңдау және есту: қайсысы дұрыс? жүктеу/скачать 2,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|