Тема урока: Структура ДНК. Принцип комплементарности
жүктеу/скачать 2,31 Mb.
|
ДНҚ, РНК молекуласының құрлысы мен қызметі
- Бұл бет үшін навигация:
- «не туралы айтылып жатыр»
- Суретте не берілген
«не туралы айтылып жатыр?»
«не туралы айтылып жатыр?»
«не туралы айтылып жатыр?»
Сабақтың тақырыбы: Репликация механизмі. ДНҚ. РНҚ молекуласының құрылысы мен қызметтеріНуклеин қышқылдары — тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып, оны келесі ұрпақтарға жеткізетін күрделі құрылысты молекула. 1868 жылы швед биохимигі Ф.Мишер клетка ядросының құрамынан қышқылдық қасиеті бар затты бөліп алған. Оны алғаш рет ядродан тапқандықтан (латынша “нуклеус” — ядро) нуклеин қышқылы деп атады. Фосфор қышқыл қалдығынан Көміртегі Азотты негізден Нуклеотид Нуклеотид:
А– аденин, Т-тимин (ДНҚ) Ц-цитозин,Г-гуанин. У-урацил (РНҚ) , 2) көмірсу-пентоза: ДНҚ-да- дезоксирибоза, РНҚ-да-рибоза. 3) Фосфор қышқылының қалдығы Нуклеин қышқылдарының қызметі Генетикалық ақпаратты тасымалдайды(сақтайды) Белок синтезіне қатысады Организмдер көбейген кезде немесе клеткалар бөлінген уақытта генетикалық ақпараатты тасымалдайды. Нуклеин қышқылдары ДНК – дезоксирибонуклеин қышқылы РНК Рибонуклеин қышқылы Тұқымқуалау ақпаратын сақтап, ұрпақтан ұрпаққа жеткізетін және тірі организмдердің дамуына қатысатын нуклеин қышқылының бір. Бұл нуклеотидтердің полимері болып табылады. Құрамын ортофосфор қышқылының қалдығы, рибоза және азотты негізден тұрады. Суретте не берілген?антипараллель, бiр тiзбектегi нуклеотидтер арасындағы байланыс 3‘ 5'-бағыттағы қалдықтардан түзiледi, екiншi тiзбектегi нуклеотидтер арасындағы байланыс 5‘ 3' бағыттағы қалдықтардан түзiледi. Екi полинуклеотидтi тiзбек өзара бұранда сияқты жалғасып, азоттық негiз арқылы байланысады. Суретте не берілген?ДНҚ молекуласы қос тізбектен құрылған. Қос тізбек бір-бірімен азотты негіздер арасында пайда болатын сутекті байланыстар арқылы жалғасады. Бұл қос тізбекті негіздерге комплементарлық (ұқсас) принцип тән, яғни аденинге әдетте тимин, ал гуанинге цитозин сәйкес келеді. ДНК моделі 1853 жылы – ДНК моделі ұсынылды. Комплементарлық немесе сәйкестік – үйлесімдік – Кеңістікте молекулалардың немесе бөлшектердің өзара сутектік байланыс түзу арқылы бір - бірімен байланысуы. Қос қабатты спиральдағы азотты негіздердің қабысуы: бір тізбектегі аденинге екінші тізбектегі тимин, ал гуанинге цитозиннің қарсы тұруы. (А+Т)+(Г+Ц)=100% Э.Чаргафф ережесі бойынша: ДНК репликациясы Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) — жоғары молекулалық байланыс; нуклеин қышқылдарының типі. Табиғатта кеңінен таралған. РНҚ-ның көмірсу бөлігінде рибоза қанты, ал азотты негіздері ретінде аденин, гуанин, цитозин және урацил болады. ДНҚ-ға қарағанда РНҚ бір тізбекті болып келеді. Жасушадағы қызметтеріне қарай 1) ақпараттық аРНҚ; 2) тасымалдаушы — тРНҚ; 3) рибосомалық -рРНҚ. РНҚ жасушаның ядросында да, протоплазмасында да кездеседі. Ақпараттық РНҚ немесе матрицалық РНҚ – ДНҚ-дағы нәруыздар туралы генетикалық ақпаратты көшіру және нәруыз синтезі жайлы ақпаратты цитоплазмаға жеткізу. Тасымалдаушы РНҚ (тРНҚ) – амин қышқылдарын рибосомаға тасымалдайды. Рибосомалық РНҚ – рибосоманың құрылымдық деңгейін түзеді, осында нәруыз биосинтезі жүреді. РНҚ нәруыз биосинтезіне қатысады. РНК аРНК (мРНК) тРНК рРНК Генетикалық ақпаратты ДНК – дан рибосомаға қарай тасымалдайды Белоктық тізбектің синтезі жүретін жерге аминқышқылдарды тасымалдау, аРНК – дағы кодонды тану. Құрылымдық (рибосома түзуге қатысады), белок тізбегінің синтезіне қатысады. Цитоплазмада Цитоплазмада Рибосомада жүктеу/скачать 2,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|