аудандарымен байланыстырылды 251. Әбілқайыр ханнын жаулаушылық соғыстарының бағытын анықтаңыз. «... ол алдымен өзінің қарсыластары Махмұд-Қожа ханды, маңғыт әмірі Уақас биді жеңіп, өзіне каратады: Батыс Сібірден оңтүстікке қарай 252. 1917 жылы Қазан төңкерісінен кейін елде билік басына келген үкімет: Кеңестер 253. Көрнекті әнші, белгілі сазгер Жаяу Мұса Байжанұлының туған жері: Баянауыл 254. Е.Бекмахановтың 1943 жылы жарық көрген еңбегі: «Қазақ КСР тарихы» 255. Алтын Ордада (1396-1411 жж) он бес жылға жуық өз қолында нақты билік ұстаған ірі мемлекет қайраткері: Едіге 256. Тәуекел ханның елшілігі Мәскеуге барған жыл: 1594 жылы 257. ХІХ ғасырдың екінші жартысында Қазақстанның Ресей мен Қытай мемлекеттері арасындағы стратегиялық орналасу ерекшелігі мүмкіндік жасады: керуен саудасының дамуына 258.«Басында әскерлер садақпен атысады. Садақ оғы біткеннен кейін жекпе-жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады. Геродот 259. 1918 жылы (30) сәуірде Қазақстанның оңтүстік аймағында кұрылды: Түркістан АКСР 260. Арабтар мен түргештер қытайларды Жетісудан біржола қуған кезең: VIII ғ. ортасы 261. Тарихшы М.Х. Дулатидің «Тарихи-и-Рашиди» еңбегінде айтылғандай «XVI ғ.басына қарай бұл сұлтан әлі хан лауазымын қабылдаған жоқ, бірақ оның билігі соншалықты үлкен болғандықтан ешкім Бұрындық ханды есіне алмады». Қасым 262. «Басында әскерлер садақпен атысады. Садақ оғы біткеннен кейін жекпе-жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады: Геродот 263. Ежелгі сақ тайпасы аргиппейлер жөнінде жазған: Геродот 264.«Диуани-Хикмет» еңбегінің авторы: Қожа Ахмет Йасауи 265. XVI ғасырдың бас кезіндегі Қасым ханның сыртқы саясатындағы басты бағыт: Сырдария бойындағы қалаларды қарату 266. XIX ғасырда Жетісу (Верный) уезінде орналасқан жәрмеңке: Қарқара 267. Қазақ жерінде 1928 жылы ашылған оқу орны: Қазақ педагогикалық институты 268. 1950 жылдары ұлттық прозаның жетістігі болған «Оянған өлке» романының авторы: Ғ.Мүсірепов 269. 1993 жылдың соңына қарай Қазақстандағы қоғамдық қозғалыстардың ел
арасындағы беделді, танымалы: «Азат» 270. Қабірхана ішінен буғының суреттері салынған тақтайлар табылған сақ обасы: Шілікті 271. Ресейдің орталық аудандарынан орыс шаруаларьгаың қоныс аударудың
басталған кезеңі: XIX ғ. 60 - жылдары 272.«Қазақ ұлтшылдығының көрінісі» деп айып тағылған оқиға өткен қала: Алматы 273.«Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңның мақсаты: Жинақтаушы зейнетақы жүйесі мен қорын құру 274. Саманилер жаулап алған Қарлұқ қағанатының қалалары: Испиджаб, Тараз 275. Түрік қағанатының батыс шекарасы(-лары): Каспий теңізі 276. Англиядағы Уот Тайлер бастаған көтеріліс болды: 1831 жылы 277. Эфталиттердің ежелгі мәдениет ескерткіштерінің бірі болған қала: Герат 278. 1849 ж герман монархияларының императоры тәжінен бас тартқан: IV Фридрих Вильгельм 279. 17-18 ғ қоршаған әлемді тәжірбие арқылы тану идеясы: ағартушылық 280. Франция-Пруссия соғысының нәтижесі бойынша 1871ж жасалған: Франкфурт бітімі 281. «Мен америкалықтарға жаңа бағыт беремін» деп айтқан қайраткер: Ф.Рузвельт 282. Демократ Рузвельт билікте болды: 1932-1945 жж 283. ҰОС басталды: жазда 284. Англияда үкімет басшысы С.Болдуиннің ереуілдерге қарсы бағытталған заңы шықты: 1927 жылы 285. VІІІ ғасыр басында Араб халифаты жаулап алған мемлекет (-тер): Испания 286. Шекспирдің трагедиясы: Король Лир 287. Ағылшын саудагерлері Қытайға қарақшылық жолмен апиын сатқан портты қала: Гуанчжоу 288. Француз-орыс пактісі жасалды: 1891 жылы 289. Рим империясы бөлінген соң Шығыс империяға қараған жер(-лер): Балқан түбегі, Египет, Азиядағы иеліктер 290. Уайтхолл алдындағы алаң бұл кезде халыққа толы едi. Балкондарға адам толып, шатырлар көрермен көптiгiнен майысып тұрды: 1649 жылы 291. Англия республика болып жарияланды: 1649 ж мамыр 292. 1919 жылы Ватиканның қолдауымен Италияда құрылған партия (-лар): Халықтық 293. Абстракционизмнің негізін салушы (-лар): П. Мондриан, В.Кандинский 294. Абстракционизм: модернизмнің ерекше формасы, қоғамға қарсы шығу және дүниеніқарапайым құралдар- мен бейнелейтін шынайы бейнені дәйекті қирату ретінде пайда болды 295. Әзірбайжан мен Армения арасындағы қақтығыстардың себебі: Таулы Қарабақ үшін 296. Ұлыбритания тарихында алғаш рет лейбористер үкіметін құрған тұлға(-лар): Р. Макдональд 297. 1717 жылы Ертiстiң оң жағалауында салынған бекініс (-тер): ҰТО жауабы бойынша тек Железинская 298. Жоңғар шапқыншылығына қарсы шайқасқа белсене қатысқан хан (-дар): ҰТО жауабы бойынша тек Әбілқайыр 299. Мао Цзэдун сөзі «Бұл қозғалыс дүниеж үзiлiк революцияның, орыс
революциясының, Лениннiң үндеулерiне жауап ретiнде дүниеге келдi. Жауабы Қазан емес мамыр төңкерісі туралы: 1919 жылы 300.«Русская правда» заңына қатысты дерек (-тер): ҰТО жауабы бойыншакінәз мүддесін қорғауға жасалды, 1072 жылы жасады 301. Ежелгі Римдегі Спартак бастаған көтеріліс болған ғасыр: Б.з.б. І ғ 302. Дүние жүзіндегі ең ежелгі жазу жүйесін қалыптастырған халық (-тар): шумерліктер, финикиялықтар, вроде египеттіктер бар тағы 303. 2008 жылы Косовоның тәуелсіздігін қолдамаған мемлекет (-тер): Ресей, Қытай, Үндістан 304. «Эдуардтың өлімінен кейін Англиядағы король тұқымының тамыры кесілді... Гарольд ... таққа отырып, тәжді шіркеудің рұқсатынсыз киді. Нормандия герцогі Вильгельм.. ХІ ғасыр 305. 1950-жж.Теміртау оқиғасының себебі(-тері): ҰТО бойынша Тұрғын үй, ауызсу және азық-түлік мәселесінің туындады 306. Ежелгі Грекияда биік жерге салынған храмдардың бірі: Парфенон 307. Өндірісте, сауда және еркін мамандықтарда, үй қызметінде және ауыл
шаруашылығында жыл сайынғы ақылы демалыс белгілейтін заң. Осының
арасынан қатені табыңыз: демалыс күндері үшін сыйақы белгілегенде көп балалы отбасылар үшін қосымша тб заттай төлемдер қосылуы қажет 308. І Наполеон армиясының жаулап алған мемлекет(-тері): Италия, Германия, Испания 309. 1954 жылы Иранда компаниялары халықаралық мұнай консорциумын
ұйымдастырған мемлекет(-тер): АҚШ, Голландия, Франция 310. «Халық ағарту саласында ... басталған iстi соңына дейiн жеткiзудi өзiнiң мiндетi деп санай отырып, яғни мектептердi буржуазиялық таптық үстемдiк құралынан босатып, қоғамды таптарға бөлудi толығымен жою құралынан коммунистiк қайта өзгерту құралына айналдыру... социалистік 311. Сарматтардың шығыс елдерінен алғызған зат(-ы, -тары): шыны ыдыстар 312. “Монғолдардың құпия шежіресіндегі” деректерде меркіт, таңғұт, монғол
тайпаларымен көрші жатқан тайпа (-лар): жалайырлар, наймандар, керейіттер 313. Таяуда Жапония бітім конференциясында Циндаоны бөліп алу құқығын талап етті және дегеніне қол жеткізді: Жапония Шаньдун түбегін өзіне бекітті 314. Моңғол шапқыншылығы негінде Қазақстан жеріне ығыстырылған тайпалар: керейлер мен наймандар 315. Қырғыз-қайсақтардың Орта жүзінің старшыны Құлыбек батырдан тартып алған қағаздан және басқа жағдайларды салыстыра келіп мынаны аңғардық. Абылайдың көмек сұрағаны туралы: 18ғасыр 316. Мәтін бойынша КСРО құрылғаннан кейінгі жергілікті халықтың мүддесіне сәйкес келетін анықтаңыз: дербес мемлекет құру талаптары орындалды 317. М.И.Калинин бірдене жазған мәтін. БОАК-нің шыққан уақыты: 1919 жылы 318. Әбілқайыр ханның Ресей бодандығын қабылдауы туралы жазылған
соттарға әлемдік сот институтында кһрсетілген құқықтар берілмей, төменнен
ғана бостандық берілді: грамота 319: Ақмола және Семей облыстарын басқару туралы ережеге сәкес
келмейтіні: Закавказье өлкесінде судья меня тергеуші міндеттері бір адамның қолына шоғырланған 320. Әзірше мен қызметпен айналысып, жаттығуларға барып жүрмін және өткенді еске аламын. Хат авторы: Достоевский 321. Өкінішке қарай, қолжазбада, журналды шығарушының қолындағы санында кемістіктер болып шықты. Бектер мен батырлар, сіздерге өз тілінде жазылған.... Орынбор тарихы 322. Көшпелілердің киіз үйінің ағаш қаңқа бөліктері кереге, шаңырақ, уық 323. Атлах шайқасының мерзімі: 751 жылы 324. Қазақ қоғамындағы ұлыс билеушісі: Сұлтан 325. Моңғол шапқыншылығынан кейінгі кезеңнің тарихи тұлғалары: Жалайыри, Доспамбет, Жиембет 326. XIX ғ екінші жартысында Қазақстанға қоныстанған ұйғырлардың айналысқан негізгі кәсібі: Егіншілік 327. Қазақстан-2050 стартегиясының жолдауы жарияланды: 2012ж желтоқсан 328. Пір Мұхаммедпен шайқастан кейін жараланып, қаза болған хан: Тәуекел 329. Тараз қаласы осы әулеттің тұсында өркендейді (X-XII). Айша бибі мен Бабаджа қатын салынады: Қарахан әулеті 330. Дарий І сақтарға қарсы жорығын бастады: Б.з.б. 518 жылы 331. 1517ж 31 қазанда 95 тезисін қойды, протестантизм негізін қалады, жалпы немістік әдебиет тілдің негізін құрды: Мартин Лютер 332. Германияда католик шіркеуінің озбырлығына қарсы шыққан қозғалыс болды: XVI 333. Ұлы Моғол мемлекетінің билеушілерінің бірі: Аурангзеб 334. XVIIIғ бірінші жартысындағы аса ірі неміс сазгері: С.Бах 335. XVII-XVIII ғ Ресейдің аумағын 2 есе дерлік ұлғайтқан жағдай:Сібірді отарлауы
336. 1984 ж. лаңкестердің қолынан қайтыс болған Үндістанның саяси қайраткері: Индира Ганди
337. Моңғолияның сыртқы саясатта ұстанған бағыты (ЕДЖ КСРО-ға көмегі туралы мәтін): антифашистік 338. Сейм Юзеф Пилсудскийдің (1918-1922) кезінде Польша мемлекетінің басқару нысаны: Парламенттік 339. Министрлере төленетін фунт стерлинг туралы мәтін: Ұлыбритания 340. 1917ж Қазан революциясына дейін шығармалары жарық көрген жазушылар: М.Дулатов, А.Байтұрсынов, М.Жұмабаев, Сейфуллин 341. 1950ж Қазақстанда тері илейтін зауыттар орналасқан қалалар Жамбыл, Павлодар 342. Урарту патшалығына қатысты есімдер мен атаулар Тушпа, Армения жері, Ван көлі 343. Бірінші крест жорығы: 1096 жылы Екінші крест жорығы: 1147-1149 жж Үшінші крест жорығы: 1189-1192 жж 344. Цинь империясының өмір сұрген жылдары: 1683-1912 жж 345. Кэмп-Дэвид келісімі қай елдер арасында болды: АҚШ, Египет, Израиль 346. Египет пен Израиль арасындағы соғысты тоқтатқан Кэмп-Дэвид келісімдеріне қол қойылған жыл: 1977-1979 жж 347. 1921ж құлдықты жою туралы заң жариялаған ел: Ауғанстан 348. 13ғ басында өмір сұруін тоқтатқан мемлекеттер: Қарахан, Қарақытай, Қыпшақ 349. XVIII ғасырдың 40-50 жылдары патша үкіметінің солтүстік-шығыс Қазақстан жерінде орнатқан бекініс шебі: Ертіс шебі 350. Көкшетау округі құрылған жыл: 1824 жылы 351. 1125 (1128) ж. кидандар басып алған қала: Баласағұн 352. Питекантроптың қаңқасы алғаш рет табылды: Ява аралында 353. Ерте орта ғасырларда Жетісу жерінде орналасқан мемлекет: Түргеш қағанаты 354. Қазақ хандығын басқарған Шығай ханның ұлдары: Тәуекел мен Есім хандар 355. Қазақ хандығының әкімшілік жүйесінде әрбір жүздің басында тұрғандар: Билер 356. Г.А. Колпаковский ұсынысымен «Жетісуға шаруаларды қоныстандыру туралы» Уақытша Ереже қабылданған жыл: 1868 жылы 357. Нұралы Кіші жүздің ханы болып сайланған жыл: 1748 жылы 358. Өскемен қорғасын-мырыш комбинаты алғаш өнімін берді: 1947 жылы 359. Қазақстанда Еуропа қауіпсіздігі және ынтымақтастық ұйымының саммиті өткен жыл: 2010 жылы 360. Қарлұқ қағанаты өмір сүрген ғасырлар: VІІІ-Х ғғ. аралығы (756-940) 361. «Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған уақыт: XIV ғасыр 362. Қазақ хандығында бірнеше ұлысты құрған басқару құрылымы: Жүз 363. 1886 жылғы Ереже бойынша уезд орталықтарында пайда болды: Полиция приставтары 364. «Дешті қыпшақ халқының мал өсіруге байланысты көші-қон мәселесіне
байланысты ерекше назар аударылған. Онда қыстау, жайлауға көшу, оның
малдың басын көбейтуге, қоңын көтеруге пайдалы екендігін жазған. Ал жазда
жылқы малының семіріп, қымыз ішкен қазақтардың сән-салтанат құрып қуанышқа бөленетіндігін жазады. Еңбектегі бұл көріністер қазақ халқының өмірін суреттеп тұрғандай.» Өтеміс қажы еңбегі 365. Қола дәуіріне жататын Батыс Қазақстандағы тұрақ: Алексеев 366. VI-IX ғасырларда қалалық мәдениет ерекше дамыған өңір: Оңтүстік Қазақстан 367. Орта ғасырларда Шығыс Дешті Қыпшақ аумағында өмір сүрген мемлекеттер: Ақ Орда, Әбілқайыр хандығы 368. Ресейдің орталық аудандарынан шаруаларды қоныс аудартудың басталуы: XIX ғ. 60 жылдарының ортасында 369. С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті ашылған жыл: 1934 370. 1996 жылы сәуір Шанхайда кездескен мемлекттер: Қазақстан, Ресей, Қытай, Қырғызстан, Тәжікстан 371. Археологиялық қазба жұмыстары кезінде қаңлылардың көшпелі ғана емес, егіншіліктің де болғанын дәлелейтін мәдениет: Отырар-Қаратау 372. Найман мемлекетінің ханы болып табылмайтыны: Елюй Даши 373. Найман мемлекетінің хандары: Бұйрық, Күшлік , Инанч-Білге, Наркеш-Дайын 374. ХІV ғасырдағы Қазақ хандары мен Өзбек хандарының арасындағы ұзаққа
созылған шайқас нәтижесінде Қазақ хандығына қосылған қала: Ташкент 375. Ортағасырларда егіншілік өркендеген өңір: Шу 376. XIX ғ. 70 - 80 ж.ж. кедейленген қазақ шаруалары мәжбүр болған жағдай: тау - кен орындарына, қалаға, кәсіпорындарға жұмысқа баруға 377. 1960-жылдары трансформатор зауыты салынған қала: Кентау 378. Н.Ә. Назарбаевтың «Қазақстан 2050» стратегиясы аталады»: Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» 379. Қызылордадан 300 шақырым жерде орналасқан сақ қаласының орны: Шірік-Рабат 380. Моғолстанды құруда белді рөл атқарған дулат ақсүйегі: Әмір Поладшы 381. Орта ғасырдағы Жетісу жеріндегі қалалар: Талғар, Баласағүн, Алмалық 382. Спартак бастаған көтеріліс болған ғасыр: Б.з.б 1ғ 383. Нормандия герцогі Вильгельм бір мемлекетті жаулап алады, барондар Гастингс жағасына жетеді. мәтінде қай мемлекет: Англия 384. Германияда Аусбург бітімі жасалған жыл: 1555 жылы 385. 1861-1865ж АҚШ-та билік еткен партия: Республикалық 386. Ф.Энгелься Заманауи химияның атасы деп атаған ағылшын ғалымы: Джон Дальтон 387. 1784ж алғашқы орыс елді мекендері пайда болды: Альяскада 388. 1918ж 1 желтоқсанда қаулы негізінде сербтер, ховаттар, словендер корольдігі құрылды: Югославия 389. 4 мамыр қозғалысы қашан болды: 1919 жылы 390. Варна мен Каста туралы деп басталатын сұрақтағы Кшатрийдің міндеті: Семсер мен садақ асынып жұру 391. 1526 ж. Дели қаласын жаулап алушы: Бабыр шах 392. КСРОмен қатынастарды реттеуге ыңғай білдірген апония басшысы: И.Хатояма 393. Еңбекке жарамды адамдар табысынан алынатын салық: Үшір 394. 1920ж Франция коммунистік партиясы құрылған қала: Рур 395. 1884-1885 пайда болған герман отарлары: Шығыс Африка, Оңт.батыс Африка 396. Солтүстік соғысқа қатысқан елдер: Швеция, Ресей, Дания 397. Батыс славяндардың құрамына кіретін тайпалар: Поляктар, чехтар, словактар 398. 1918ж 27 қыркүйекте Болгарияда арияланған мемлекеттік басқару: Республика 399. Хақназардан кейін таққа отырған хан: Шығай хан 400. XIXғ 2жартысында Қазақстанға қоныс аударғандар: Ұйғырлар мен дүнгендер 401. 1991 жылы 7 қыркүйекте қабылданған шешім: Қазақстан Компартиясын тарату 402. 1654 жыл Федор Байков саяхаты туралы сипатталатын мәтін: Жеті сарай туралы 403. Балқан түбегінің оңтүстік Пелопеннес аймағында орналасқан мемлекет: Спарта 404. Ежелгі Грекияда мүсін өнері ерекше дамыған кезең: Б.з.б. Үғ 405. XVII Моңғолия жерінде болған хандықтардың бірі: Жоңғар хандығы 406. 1950-1960ж Түркияның саяси билік басында б олған Демократиялық партияның басшыларының бірі: Джемал Баяр 407. Бұл соғыстың бізге еріксіз әкеп таңылғаны жұрттың бәріне мәлім деп азамат соғысының шығу себептері туралы айтқан тарихи түлға: В.Ленин 408. Әйелдер билік жүргізген ортағасырлық ел: Қарақытай 409. Батыс Рим империясы құлады: б.з.б. 476 жылы 410. Париж коммунасының қайраткерлері: Л.Франкель, Л.Варлен, Л.Мишель, Я.Домбровский 411. Мұртты обалардың ерекшелігі: Адам мен жылқы қатар жерленген 412. 1886ж Ереже бойынша болыс басқармаларын бекіткен: Әскери губернатор 413. Қырғыздар.....бұрынғы тәртіпті қолдарына қару алып ақырына дейін қорғауға әзір екендігін мәлімдеп тұрып алды: 1868-1869ж көтеріліс 414. КСРО Үлттар Лигасына мүше болды1934 жылы 18 қыркүйек 415. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Германияның шығыстағы жерлері берілді XIX ғ. ортасында «шығыс мәселесі» төнірегінде «Осман мұрасын» бөлісу үшін саяси бақталастықты жандандырған ел(-дер): КСРО мен Польшаға 416. Ортағасырлық Африка мемлекеттері: Сонгай, Аксум, Гана 417. Египет перғауындары жаулап алған елдер: Палестина, Нубия, Сирия 418. Моғолстанда түрік тайпаларының басшылары аталды: Әмір 419. Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан соң көше бастаған экономикалық басқару
жүйесінің түрі: нарықтық экономика 420. Ол жырау Есім ханның жорық жырауы болған.Есім ханның өмірі мен ерлік істері суреттелетін Еңсегей бойлы ер есім атты тарихи жырды алғаш жырлаушы деп шамаланады: Жиембет 421. Қазақстан аумағында алғашқы адамдар шамамен пайда болды: 1 миллион жылдай бұрын 422. Қимақ қағанатының құрамына кірген тайпалардың ең ірісі: Қыпшақтар 423. Отырарды кең ауқымды қазу жұмысы 1971 жылы басталды. Қазу барысында iрi археологиялық объектiнi iрi горизонтальдық алаңдар арқылы зерттеу әдiсi қолданылып келедi... ... ХVI–ХVIII ғасырлардағы Отырар – дамыған қала. Онда iшкi және сыртқы рыноктарды да тауармен қамтамасыз етуi мүмкiн қышшылар кварталы, жолаушы-жүргiншiлердi дәмнен тарықтырмайтын нан пiсiрушiлер мен әр түрлi шеберханалар жұмыс iстейдi. Қолдағы осы мәлiметтер орта ғасырдың аяқ тұсындағы қала өмiрiн едәуiр толық сипаттайды. Мәтіндегі Отырар қаласы туралы зерттеу жұмысының авторы: К.Ақышев 424. Жиембет жырау Бiртоғашұлы ХVI ғасырдың соңғы ширегi, ХVII ғасырдың алғашқы жартысында өмiр сүредi. Алшын руын ежелден билеген iрi феодалдар тұқымынан шыққан Жиембет Кiшi жүздегi ел басқарушы биi, әскербасы батыры қызметiн атқарады, ерлiгiмен, iскерлiгiмен танылады. Жиембет 1620 жылы ойраттармен арада шыққан соғыста қазақтардың жауды ойсырата жеңуiне мұрындық болады. 1627 жылы Қазақ Ордасы құрамынан бөлiнiп, өз алдына тәуелсiз хандық құрғысы келген Ташкент ханы Тұрсынның көтерiлiсiн басу кезiнде де Жиембет елеулi рөл атқарады. Алайда ол көп ұзамай-ақ орталық үкiметке сөз жүзiнде ғана бағынып Кiшi жүзде дербес билiк құра бастаған Жиембеттiң өзi де ханның қањарына шалынады.. Жырау ойраттармен шекара шығыс бетке айдалады. Бiр деректерге қарағанда, Жиембет сол айдауда өледi, ендi бiр деректердiң айтуынша, жырау, 1643 жылы туған жерiне қайтып оралады. Мәтіндегі деректен Жиембет жыраудың қай ханға қызмет еткенін анықта:Есім хан 425. 1924 жылы республика болып жарияланған Азиядағы мемлекет: Монғолия 426. Қаржылай көмек көрсетуден басқа мен Конгрестен Грекия мен Түркияға
Американың азаматтық және әскери адамдарын жiберуге рұқсат сұраймын». қаражат және экономикалық 427. Сақ тайпалары туралы деректер кездесетін ел(-дер): Грек, ПАрсы, РИм 428. Түргештердің орталығы болған қала(-лар): Тараз , Суяб, Күнгіт 429. Жоңғар шапқыншылығына қарсы шайқасқа белсене қатысқан батыр (-лар): Бөгенбай, Баян, Қабанбай 430. 1940-1950 жж саяси айыптауға ұшырап, Қазақстанды тастап кетуге мәжбүр болды: М.Әуезов, Ю.Домбровский , Қ.Сәтбаев 431. Ежелгі Грекиядағы төменгі еркін халық деп атаған: демос 452. О.Кромвельдің өмірлік лорд-протекторы болып тағайындалған ел(-і, -дері): Шотландия, Ирландия, Англия 453. Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы мен Монғол Халық Республикасының үкіметтері осы хаттамаға қол қойды 1-бап. КСРО немесе Монғол Халық Республикасының аумағына үшінші бір мемлекеттің тарапынан шабуыл жасау қаупі төнсе, КСРО мен МХР үкіметтері қалыптасқан жағдайды тез арада бірігіп талқылауға және өз аумағын қауіпсіздендіруге қажетті шаралардың барлығынқолдануға міндеттенеді. 2-бап. КСРО және МХР үкіметтері келісуші жақтардың біреуіне әскери шабуыл жасалған жағдайда бір-біріне кез келген,соның ішінде әскери көмек көрсетуге міндеттенеді. Мәтінде көрсетілген келісімге байланысты жағдайды көрсетіңіз: Жапония тарапынан қауіп 454. 1878 жылы қабылданған Берлин трактаты негізінде тәуелсіздігі бекітілген елдер: Румыния, Сербия 455. Шығыс Түрік қағанатының билеушісі: Қапаған 456. Моғолстанның өмір сүрген мерзімі: XIV ғ.ортасы- XVІ ғ.басы 457. ТЖМК әрекетіне қатысты Қазақстан президенті Н.Ә.Назарбаевтың пікірі: заңсыз деп жариялады 458. Бұл қаланың тұрғындары Жошы жіберген елшіні өлтіріп, монғол шабуылына ерлікпен қарсы тұрды. Шыңғысханның таңдаулы түмендері қаланы қоршап алып қорғаушылармен жеті күн бойы соғысты. Жеті күннен соң қалаға кірген жендеттер шаһар халқын түгелдей қырып жіберді. Аспанмен тілдескен әсем ғимараттары бар үлкен қала халқын түгелдей айуандықпен қырғанын сол замандағы мәліметтер дәлелдейді. Алайда қанша қирағанмен бұл қала өмір сүруін тоқтатпады. Көп ұзамай қалпына келе бастады. Бату хан тұсында Дешті Қыпшақтың, яғни Алтын Орданың негізгі ірі әкімшілік орталықтарының бірі болды. Өзбек хан тұсында (1312-1342) және оның баласы Жәнібек хан
заманында Алтын Орда керемет күшейді. Сол кезде Өзбек ханның ұлы Тыныбек осы қалада хан болды. Деректе айтылған қала: Сығанақ 459. Стамбулдағы 1730 ж. көтерілістің негізгі себебі: әскери салықтың енгізілуі 460. 1.Империя президентінің қызметі рейхсканцлердің қызметімен біріктіріледі. Сол себепті осы уақытқа дейін белгіленген империя президентінің заң күші көсеміміз (фюрер) әрі рейхсканцлер Адольф Гитлердің қолына көшеді. Ол өз орынбасарын тағайындайды. 2. Бұл заң империя президенті фон Гиденбургтің қайтыс болған күнінен бастап өз күшіне енеді. Германияда президенттің қызметі рейхсканцлердің қызметімен біріктіру туралы заң қабылданған уақытты анықтаңыз: 1934 жыл 1 тамыз 461. Сақтар туралы дерек қалдырған грек ғұлама(-сы,-лары): Геродот, Страбон, Ктесий 462. Керейіттердің қоныстанған жер(-і,-лері): Селенгі, Керулен, Орхон 463. 1716-1720 жж. салынған әскери бекініс(тер): Өскемен, Железинск, Омбы 464. Иранда сефевид билігі тұсындағы жер иеліктері: дивани, сойыргал, арбаби 465. Ұлттар Лигасы Кеңесінің тұрақты мүшелігін иемденген ел (-дер): Италия, Жапония 466. 1362 жылдың тамыз айы. Италияның оңтүстігіндегі әсем қала Венециядағы
қасиетті храмдардың бірі Әулие Марк ғибадатханасына Қайта өрлеу дәуірінің
атақты ақыны Петрарка Франческо көптеген кітаптармен бірге өзі оқып түсіне
алмаған, сыртқы мұқабасында ____ деп латынша жазылған қолжазбаны сыйға
тартты. Онда автор ретінде белгілі бір адамның аты-жөні көрсетілмеген. Қолжазба готикалық көне жазумен ХІV ғасырдың басында, дәлірек айтқанда, 1303 жылы Қара теңіз бойын жайлаған қыпшақтар арасында жазылған еді. Көлемі 82 парақ. «...Оның бірінші беті мен соңғы беттеріне Венеция мен Франциядағы ұлттық кітапханаларының мөрлері басылған (алғашқы бетте үш рет, соңғы бетте екі рет). Қолжазбаның сырты терімен қапталып, ол астыңғы жағына Венеция республикасының мөрі ойып басылған. Венеция Наполеон жаулап алғанда ең алдымен осы ғибадатхананың жазулы мүлкін Париж қаласына көшіруге әмір еткен. Бірақ олар бірнеше жылдан соң Венецияға қайтып оралған. Соның салдарынан ____ те Венециядан Парижге барып қайтқан ». Мәтінде жазылған қолжазбаның атауы: Кодекс Куманикус 467. Түргеш қағанатына жататын қала(-лар): Тараз, Суяб 468.«1992 жылы 29 қыркүйек пен 3 қазан аралығында Алматыда құрылтай болып өтті. Оған Министрлер Кабинетінің «Қазақтардың бүкілдүниежүзілік конгресін дайындау және өткізу туралы» қаулысы себеп болды. Осындай конгресті өткізу туралы идеяның өзі Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Түркияға сапары кезінде туған. Атаулы қаулыдан кейін ұйымдастыру комитеті мен штаб құрылды. Әлеуметтік орта, қоғамдық ұйымдар, коммерциялық құрылымдар ат салысты. Әлемнің әр түкпірінен келген қонақтар үшін кеңейтілген мәдени бағдарлама даярланды. Құрылтайға Түркия, Иран, Монғолия, АҚШ, Қытай, Австралия, Германия, Англиядан -30-дан астам елден барлығы 700-ден аса делегаттар келді». Құжатта сипатталған тарихи оқиға: Дүниежүзі қазақтарының І құрылтайы 469. Арал теңізінің солтүстік-шығысын мекендеген сақ тайпа(-лары): дай, агриппей, Исседон 470.«Қазақ Тәуекел хан Әбдi-Момын ханның өлтiрiлiп, Пiр-Мұхаммед ханның билiк құра бастағаны туралы хабар алған кезде ол Ташкент пен Мауараннахрды
бағындыру үшiн жолға шықты. Ол әуелi Ташкенттi қаратты, ал сонан соң
Самарқанды басып алды және осы қалаға қарай бет бұрды. Пiр-Мұхаммед хан
ашық шайқаста қарсыласу мүмкiн деп таппай, сондықтан қамалға бекiндi.
Шамамен жиырма күн бойы Тәуекел хан мен оның қазақтары осы қаланың
маңайын тонады, күн шығып, батқанға дейiнгi уақыт аралығында екi жақтың
арасында үнемi қақтығыстар болып тұрды. Ақыр аяғында қазақтар жеңiлiс тапты. Тәуекел хан Самарқанға шегiндi. Бауыры Әшiм ханмен одақтасып, ол Пiр-Мұхаммед ханға қарсы ұрысып, шайқасуға әзiрлендi. Хан оларды тағы да
шайқаспақ ниетпен қарсы алды. Осы кезде оған Пiр-Мұхаммед ханның iнiсi Баки-Мұхаммед сұлтан келiп қосылды. Хан оның келуiн жақсылықтың нышаны деп жорыды және оған құрмет көрсеттi. Екi жақ әскерлерiнiң арасында бiр айдай уақыт ұрыс-қақтығыс болып тұрды. Бiр жолы Тәуекел хан түн жамылып шабуыл жасады. Кескiлескен шайқас болды. Тәуекел ауыр жараланды. (Ол) еш нәрсеге қол жеткiзе алмағандықтан, ат тiзгiнiн Ташкент жаққа бұрды. Сол жарақаттан Тәуекел хан о дүниеге асығыс аттанып кеттi...» ХV–ХVIII ғасырлардағы қазақ хандықтарының тарихы жөнiндегi материалдар. А., 1969, 394–395, 556-б. (Орыс тiлiнде). «Тарих-и- Қыпшақ» еңбегінен Суреттелген оқиғада Тәуекел хан шабуыл жасаған қала: Бұхара 471. «...Мақта-мата тоқыма өнеркәсiбiнiң барлық кәсiпкерлерi өздерiнде жалданып жұмыс iстеушiлерге, шәкiрттерге олардың алты апталық үйренушi мерзiмiнде, мақта тазалаумен айналысатын және маусымдық жұмысшылардан басқаларына 40 сағат жұмыс күнi үшiн оңтүстiк белдеуде аптасына кем дегенде 12 доллар, солтүстiк белдеуде кем дегенде 13 доллар жалақы төлеуге мiндеттi. ...Мақта-мата тоқыма өндiрiсiнiң кәсiпкерлерi ж өндеу жұмысшылары, механиктер, электриктер, өрт сөндiрушiлер, қызметкерлерден... басқа жалданып жұмыс iстеушiлердiң барлығының жұмыс күндерiн аптасына 40 сағтан аспайтындай етiп жоспарлауға мiндеттi». Мәтінде келтірілген үзіндіден АҚШ-тағы 1929-1933 жылдардағы экономикалық дағдарысқа қарсы қабылданған шараларды анықтаңыз: мемлекеттің өнім өндіру үрдісіне тікелей араласуымен бәсекелестікті дамыту 472. «I. Сейм Юзеф Пилсудскийдiң Сейм алдында мемлекеттiң басшысы мiндеттерiн тапсыратындығы туралы мәлiмдемесiн қабылдайды және оған Отанға қызмет ету жөнiндегi мiндеттерiн орындағаны үшiн алғыс айтады.
II. Поляк мемлекетiндегi жоғарғы билiктi џйымдастыру ережелерiн түпкiлiктi анықтайтын конституцияның мәтiнi заң жүзiнде қабылданғанша, Сейм Юзеф Пилсудскийге қызметiн төменгi принциптерге сәйкес атқара берудi тапсырады. ... 2. Мемлекет басшысы мемлекет өкiлi және Сеймнiң азаматтық, әскери шешiмдерiн жоғары орындаушы болып табылады. 3. Мемлекет басшысы Сейммен келiсiм негiзiнде толық құрамда үкiмет құрады. 4. Мемлекет басшысы мен үкiмет өз қызметтерi үшiн Сейм алдында жауапты. Мәтінде сипатталған баптар негізінде сол уақыттағы польша мемлекетінің басқару нысанын көрсетіңіз: Парламенттік 473. 1931 жылы Ұлыбританияда «ұлттық» коалициялық үкімет құрған тұлға (-лар): Р.Макдональд 474. Тасмола мәдениетін қалдырған тайпа: Исседондар 475. Түргеш қағанатын құлатып, билікті өз қолына алды: Қарлұқтар 476. 1897 жылғы халық санағы бойынша Қазақстандағы саны 55999 (56 мың) адамға жеткен халық: Ұйғырлар 477. Гелиоцентрлік жүйені қуаттап дәлелдеген ғалымдардың бірі: Джордано Бруно 478. Қаңлылардың жақсы дамыған өнер сала (-сы, -лары): би, музыка, ән-күй 479. Батыс Түрік қағанатының астана (-сы, -лары): Мыңбұлақ, Суяб 480. ХХ ғасырдың басында Мемлекеттік Думаға сайланған қазақ депутат (-ы, -тары): Ш.Қосшығұлов, М.Тынышпайұлы 481. Батыс славян тайпа (-сы,-лары): чех, словак, поляк 482. Керейіттер мемлекетінің билеушісі: Тоғырыл (Тоғрұл) хан 483. 1923-1930 жж. Испаниядағы кезең атауы: Диктаторлық 484. Ноғай Ордасының орталығы: Сарайшық 485. Қалан cалығының мағынасы: жер көлеміне байланысты егіншілерге салынады 486. ХІV ғ. басында Францияда құрылған өкілетті биліктің ресми атауы: Бас Штаттар 487. XV ғ. Еуропада құрылған белгілі университет: Оксфорд 488. 1882 ж. Үштік одақ шартына қол қойған елдердің бірі: Австро-Венгрия 489. Физиктердің арасынан тұңғыш рет Нобель сыйлығын иеленген В.К.Рентгеннің ашқан жаңалығы: Х-сәулелері 490. 1920 ж. РКФСР үкіметі дербестігін мойындаған ел: Латвия 491. ...1675 жылы Оңтүстiк Қазақстан да, Қаратау бойында ауқатты отбасында дүниеге келедi. Болашақ жырау жамағайын туысы Бердiке деген батырдың қолында өседi. Ақындық талантын тым ерте, 10–11 жасында танытқан. Ол 17 жасынан бастап қазақтардың Орта Азия хандықтарымен арадағы соғыстарына қатынасады. ...Жыраудың жартылай құлаған күмбезi қазiр Шығыс Қазақстан (бұрынғы Семей) облысы, Абай ауданы өңiрiндегi Жүрек Жота деген төбенiң басында тұр. Мәтінде сипатталған жырауды анықтаңыз: Ақтамбердi 492....Біздің мемлекетіміз бен халқымыздың көптеген ашық және жасырын жаулары коммунистік қозғалысқа арсыздықпен қосылып алды. Соғыста жеңіліс тапқан олар, біздің мемлекетімізден соғыстан кейін кек алуды аңсап, біздің мемлекетімізде бүліктер ұйымдастырып, оларға іштей және сырттай көмек көрсетуде. Біреулері соғыста байығанына қарамастан, коммунистік партияға енуде; екінші біреулері өтірік пен жалаларды жариялап, халық арасында наразылық тудырушы газеттерді қаржыландыруда; үшіншілері шетелдермен байланыс жасап, шетелдік ақшаға қару-жарақтар сатып алуда; төртіншілері әртүрлі жолдармен елдегі жұмыстарға кедергі жасап, барлық қызметкерлер мен олардың қызметін дәлелсіз қаралауда. Барлығының мақсаты-елде бүлік шығару, мемлекетке немқұрайдылық пен өшпенділік туғызу... Мәтін бойынша Кеңес еліндегі сипатталып тұрған кезеңді анықтаңыз: Азамат соғысынан кейінгі 493. Моңғолия 1 қараша, 1921 жыл. 1.Монғол мемлекетінің ханы-Чжебцзун-Дамба- хутухта-қасиетті сары діннің басшысы-мемлекеттік жұмыстарға араласпайды, ал діни мәселелерде шексіз құқықтарға ие. 2. Чжебцзун-Дамба-хутухта конституциялық монархия түріндегі басқару жүйесі бар Монғол халық мемлекетінің ханы бола тұра, барлық мемлекеттік істерді халық үкіметінің төрағасы арқылы жүргізеді. 3.Үкімет бастамасы бойынша Монғол халық мемлекетінің негізін жақсарту мен нығайтуға бағытталған және халық игілігіне арналған заң актілері Боғды ханға баяндалғаннан соң ғана іске асырылады,Боғдыхан ондай заңдарды қабылдаусыз тастай алмайды. Басқа сипаттағы ұсынылған заң актілерін Боғды хан өзіне баяндалған кезде екінші рет талқылау үшін қайтарып бере алады, алайда тек бір-ақ рет. 4.Мемлекеттік төңкеріс немесе басқа да іштей тәртіпсіздіктер басталса, үкімет Боғды ханға баяндамай-ақ, маңызды шаралар қолданып, заң шығара алады. Халықтық-революциялық үкімет пен Боғдыхан келісімге қол қоя отырып,оны мүлтіксіз сақтауға серт береді. Мәтінде берілген құжат бойынша монғол тарихының кезеңін анықтаңыз: Республикалық басқаруға өту 494. Ауыл шаруашылығында И.Худенко енгізуге тырысқан басқарудың жаңа түрі(-лері): еркін еңбек етуге жағдай туғызу, фермерлік шаруашылықты құру, қағазбастылыққа шектеу қою 495. Ресейдің діни дербестігін нығайтып, патриархтың ролін арттырған орыс патшасы (-лары): Борис Годунов 496. 1598 ж. таққа отырған, Ресейдің саяси-экономикалық, әлеуметтік-мәдени жағынан өрлеуіне көп ықпал еткен орыс патшасы: Борис Годунов 497. ІІІ Тутмос перғауын жаулап алған аймақ(-тар): Нубия, Сирия 498. XIX ғ. ортасында «шығыс мәселесі» төнірегінде «Осман мұрасын» бөлісу үшін саяси бақталастықты жандандырған ел(-дер): Франция, Ресей, Англия 499. АҚШ-Египет-Израиль елдері Кэмп –Дэвид келісіміне қол қойған жыл(-дар): 1977-1979 жж 500. 1921 жылы құлдықты жою туралы заң жариялаған ел (-дер): Ауғанстан 501. Қазақ хандығының әкімшілік жүйесінде әрбір жүздің басында тұрғандар: Билер 502. Ұлы Отан соғысынан кейін Қазақстандағы саяси қудалау шараларының бірі: «Бекмаханов ісі» 503. Н.Ә. Назарбаев Қазақ КСР-нің Президенті болып сайланды: 1990 жылы сәуірде 504. Қасым хан дипломатиялық байланыс жасаған ел: Ресей 505. Ерте темір дәуірінің Берел кезеңінің хронологиясы: Б.з.б. 5-4 ғасырлар 506. Қазақ хандығын Тәуке хан басқарған жылдары: 1680-1715 (1718) 507. Тәуекел хан Мауараннарға соңғы жорық жасаған жыл: 1598 жылы 508.«Қаған арабтарға қарсы Орта Азияжағы халықтардың күресін пайдаланып,оларды қолдап, жәрдем беруге тырысты... Қаған.... арабтарды біржола талқандау үшін 737 жылы ондағы қарлұқтармен бірлесе отырып, арабтарға ойсырата соққы береді. Алайда жеңіске қуанған тоқарлықтар мен түргеш әскерлері ертерек тарап кеткен еді. Мұны пайдаланған арабтар шағын әскерімен қалған Сұлу қағанға күтпеген жерден шабуыл жасап, жеңіліске ұшыратады »: Тоқарстандағы шайқас 509. «...Қалмақтар Жайық өзенiне таяп қалғанда Орынбор губернаторы Неплюев Нұралы ханға, қалмақтар сендерді, қазақтарды шапқалы келе жатыр деп хабар бердi. Сондықтан да ол үкіметтің атынан қалмақтарға қарсы соққы беруді ұсынды» Қалмақтардың Қытай шебіне көшіп кету әрекеті 510. Қарақытай мемлекеті құлағаннан кейін билікті қолына алған: Найман ханы Күшлік 511. 1999-2000 жж тағдыры дүние жүзін назар аудартқан Косоводағы ұлт: албан 512. 1965 жылы КСРО-да басталған реформаның қамтылған саласы: өнеркәсіп 513. Ұлы Отан соғысына қатысқан ақын-жазушы (-лар): Қ.Қайсенов, Ж.Саин 514. Қазақстан ЕҚЫҰ-на мүше болып қабылданды: 1992 жылы 515. 1940-1950 жж. қудалауға ұшыраған мәдениет қайраткерлері: А.Жұбанов, Б. Сүлейменов, Қ.Жұмалиев 516. 1950 жылдары Қазақстанда жарыққа шыққан әдеби шығармалардың автор(-ы, -лары ) С.Мұқанов, Ә.Тәжібаев, Ғ.Мұстафин 517. Қазақстан Республикасының алғашқы Конституциясындағы бөлім саны: 4 бөлім, 21 тарау 518. 1946 ж. маусымда Қазақ КСР Ғылым академиясының (ҒА) ашылуына көмек көрсеткен орыс ғалым (-ы, -дары): С.И.Вавилов, И.П.Бардин, А.М.Панкратова 519. Ақыртас ғимараты орналасқан қала: Тараз 520. Кашмир аймағы үшін соғыс болды: 1947-1948 жж 521.«Қарлұқ елінде 25 қала мен қоныс бар» деп хабарлайтын деректер кездеседі: Худуд әл-алам 522. Англияда левеллер саяси партиясы қалыптасқан жыл: 1646-1647 жж 523. IV ғ Батыс Римға шабуылын күшейткен герман тайпалары: франктер 524. Вильгельм мен Гаролдь арасындағы шайқас. Гарольд Гастингске аттанады: XI (1066) 525. жаужүрек мың бала режиссері: Ахан Сатаев 526. Араб әмірлігі Кордовада орналасты: Университет, кітапханалар, Альгамбра сарайы 527. Шумерліктер Қосөзенге келіп қоныстанды: Шығыс жағынан 528. Солтүстік-батыс Италиядағы ірі өнеркәсіптік өндіріс орындары орналасқан қалалардың бірі: Милан 529. Тың игерудің мақсаты: Азық-түлік мәселесін шешу 530. ХVІІ ғасырдағы Голланд отарлары орналасқан аймақ(-тар): Индонезия мен Цейлонда 531. Ұлыбритания тарихында алғаш рет лейбористер үкіметін құрған тұлға(-лар): Р. Макдональд 532. Адамзат баласы металдан жасалған құралдарды игере бастады: Энеолитте 533. Әл-Марвазидің айтуы бойынша қарлұқ қағанатының құрамына кірген тайпалар: жікіл, бескіл, бұлақ 534. 1680 жылы билікке келген хан: Тәуке 535. Батыс Сібір хандығының астанасы: Чимги-Тура 536. Аяқ жағына Мен,Үшінші Петр, өз қолымды қойдым». Берілген құжаттағы дұрыс жағдайды табыңыз: Сұлтанға арналған үндеу 537. Бірақ бұрынғы тау қырғыздарына жорық жасау туралы ойын тастаған жоқ,ол үшін Сібір белдеуінен зеңбіректер мен әскери адамдар сұрап мазалауда...» Келтірілген деректің жазылған уақытын анықтаңыз: XVIII ғасырдың аяғы 538. Мәтінде сипатталған Халықтық-революциялық партизан жасақтары бүкіл
Приморье аймағын түгелге жуық ақгвардияшылардан тазартқаннан кейін
жариялады: Кеңес үкіметін 539. Ұлы Отан соғысынан кейінгі жылдары КСРО Мемлекеттік сыйлығын алған қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі(-дері): Ә.Нұрпейісов, Ж.Молдағалиев, М.Әуезов 540. Грек тарихшысы Птоломей еңбектеріндегі славян тайпаларының атау(-ы,-лары): венед, ант, славин 541. 1919 жылы М. Гандидің ұйымдастыруымен жаппай ереуіл (хартал) өткен қала(-лар): Мадрас, Канпур, Ахмадабад, Бомбей 542. Әмір Темір мен Ілияс Қожа арасындағы «Батпақ шайқасы» («Лайсаң шайқасы»)болған жыл: 1365 жылы 543. ХVІІІ ғ. 20-жылдарының екінші жартысында жоңғарлармен шешуші шайқас өткен өзен алқабы (алқаптары): Бұланты 544. Есік обасынан табылған жалпы әшекей бұйымдардың саны: 4000-нан астам 545. 1960 ж.ж. Семейде тұрғызылған зауыт (-тар): кабель 546. Абылайдың қазақ жерлерін біріктіру жолында саяси күрес жүргізген ел(-дер): Цинь 547. Кеңестiк Ресейге қарсы интервенцияны ұйымдастырудағы Антантаның рөлi туралы: Черчилльдiң естелiктерiнен 548. Хаммурапи заңдары дүниеге келген мемлекет: Вавилон 549. Ұлы мәртебелі патша ағзамға Омбыда Генерал Сухотиннің басшылығымен
әртүрлі ведостволардың шінеуніктері бас қосқан Кеңесте қырғыздарды
(қазақтарды –авт) Земство жиналысына (Мемлекеттік думаға - авт) жібермеу
туралы айтылды. Мәтінде сипатталған құжатты анықтаңыз: Петиция 550. 1915 жылғы қазанда Төрттік одаққа мүше болған мемлекет(-тер):
Канада, Аустралия, Жаңа Зеландия және Оңтүстік Африка Одағы
1917 жылы империялық конференцияда автономиялы мемлекет статусын
иеленген елдер: Түркия, Болгария 551. ХVІІІ ғасырдағы француз ағартушысы: Д.Дидро 552. 1797-1799 жылдары француздар Италияның аумағында құрған республика (-лар): Лигурия, Неополитан, Цизальпия 553. Наурыз мейрамы пайда болды: бұдан 3000 жылдай бұрын 554. Ежелгі Египеттегі ең биік пирамида қай перғауынға арнап салынды? Хеопс 555. Белгiлi жерге ие болып, осы куәлiктi алған адам Аспан әулетiнiң заңына сай жыл сайын ақшалай және заттай салықты еш тәртiп бұзбай тлеп тұруға, сондай-ақ жер меншiгiн билiк орындарынан жасырмауға мiндеттi.Мәтінде сипатталған кәуліктің қандай құқық беретінін анықтаңыз: Жерге ие болу 556. «Ол ХVІІ ғасырдың екінші ширегінде француз абсолютизмін нығайтуда басты рөл атқарды: Ришелье 557. Токугава билігі тұсындағы Жапониядағы ең ірі қалалардың бірі: Эдо 558. Алыстағы Омбы қар басқан Сібірде өз мерзімімді өтеудемін. Мерзімнің аяқталуына 23 жылдан астам уақыт қалды. Мәтіндегі сипатталған хаттың авторын анықтаңыз: Е.Бекмаханов 559. КСРО-да «Дәрiгерлер iсi», «Ленинград iсi», «Бекмаханов ісінің» қызу жүріп жатқан уақыты: 1940 жж. аяғы – 1950 жж. басы 560. 2008 жылы Косовоның тәуелсіздігін қолдамаған мемлекет(-тер): Ресей 561. 1944 ж. КСРО құрамына қабылданған республика: Тува 562. Савромат жөнінде дерек қалдырған тарихшы (-лар): Диодор, Үлкен Плиний, Полибий 563. Қыпшақтардың батыс бірлестігінің құрамында болды: дурут, елбөрілі, тоқсоба 564. «танзимат» 1839 жылы қарашада Абдул Меджид сұлтанның жазғы сарайы
Гюльхане алдында “Қасиеттi жарлық” - “Гюльхане хатт-и шериф” халыққа
жарияланды. 1839 жылы 565. Үштік Одақ деп аталатын одақтық шартқа қол қойды: Германия, Австро-Венгрия, Италия 566. 1950-жж.Теміртау оқиғасының себебі(-тері): Жұмысшылардың тыс жерлерден келуі, Тұрғын үй, ауызсу және азық-түлік мәселесінің туындауы 567. Кеңестердің Бүкілресейлік Орталық Атқару Комитеті Халық Комиссарлар Кеңесінің Төрағасы Ленин қаулы шығарды: қорғаныс Кеңесін құруға 568. Ежелгі Грекияда биік жерге салынған храмдардың бірі: Парфенон 569.Түріктер қол астындағы салық төлеуге міндетті отырықшы тұрғын(-дар): қара бұдун 570. 1881-1885 жылдары Африкада пайда болған герман отар(-ы,-лары): Камерунде, Того және Шығыс Африкада 571. 1843 жылы Кенесарыдан жеңіліс тапқан әскербасшы (-лар): Б.Айшуақұлы, Лебедев, А.Жантөреұлы 572. Құрманғазы кұйлерінің ішінен артығын табыңыз: “Желдірме” 573. Парфия патша (-сы, -лары): Тиридат, Арсак, І Митридат 574. Ортағасырларда Қытай жері бөлінген бөлік (-тер): аймақтар, уездер, округтер 575. Жоңғар хандығындағы әкімшілік-территориялық орталық (-тар): аймақ, ұлыс, оток 576. 1882 жылы Үштік Одақ әскери бірлестігіне ұйымдасқан мемлекет (-тер): Германия, Италия 577. Қарахан мемлекетінің этникалық құрамына кірмейтін тайпа: ойрат 578. «Жартастағы жазуда: «...Ахурамазданың еркі бойынша менмынадай мінездемін, шыншылдың досымын, әділетсізге дос емеспін. І Дарий 579. Археолог ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда ақша шығаратын сарайлар болған қала (-лар): Испиджаб, Отырар 580. “..Жаңа патрондарды пайдаланудан бас тарту көтерiлiстiң басталуының
қарапайым сылтауы болды. Ағылшын полковнигi К.Янг жазған Мэрилэнд, НьюөДжерси, Пенсильвания XVII-XVIII ғ.ғ.Солтүстiк Америкадағы жекеменшіктік отар (-лар): Сипайлар көтерілісі 581. Қытайда қағазға жазу қалыптасты: Б.з.д. ІІ ғ 582. Мәтінде XVIII ғ. Қазақстан мен Ресей арасындағы экономикалық
байланыстарының дамуынан үзінді келтірілген. Қазақ-Ресей саудасының
ерекшеліктері арасында қатесін табыңыз: Сауда жасайтын негізгі орындар округтік приказдар болды 583. Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз. «Бұл күн 1986 жылғы желтоқсан құрбандарын еске алудың 5 жылдығымен тұспа-тұс келді. Қазақстан тәуелсіздігінің жариялануы 584. Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз. «Хан 1368-1369 жж. Өз атынан Сығанақ қаласында теңге соқтырды. Ол 1374-1375жж.Еділ бойына қарай жорық жасап,Алтын Орданың астанасы Сарайды,Қажы-Тарханды алып,Кама бұлғаларын бағындырды.Бірақ Алтын Орданың уақытша билеушісі Мамайды жеңе алмады»: Ақ Орданың Алтын Ордадан мүлдем оқшаулануы. 585. Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаның болған кезеңін анықтаңыз. «Қытай патшасы көп сыйлық талап етті, гуньмо оларға 1000 жылқы жіберді.Бұл оқиға б.з.б 107 ж.болған» Б.з.б 2 ғасырдың аяғы 586. Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаның жағымсыз салдарының ішінде қате
берілгенін анықтаңыз. «Көрсеткішті жоғарлатып көрсету үшін орасан зор аумақ
жыртылды.Экологиялық тепе-теңдіктің бұзылуы ауыр салдарға әкеліп
соқты:топырақ эрозиясы күшейді.Егін үшін жыртылған миллиондаған жер
шабындық жайылымдық алқаптардың көлемін тарылтты.Мыңдаған гектар жерлер елді мекен салуға тартып алынып, олардың инфроқұрылымын жүргізу үшін құнарлы жерлердің елеулі көлемі бөлінді.Нәтижесінде ауыл шаруашылығы орны толмас шығынға ұщырады. Қазақ халқының әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне оның мәдени құндылықтарына «жоғарыдан» менсінбей қараушылық орын алды» Дәнді дақылдар өндірісінің төмендеуі. 587. «Мәдени мұра»мемлекеттік бағдарламасының Қазақстан тарихы үшін
маңыздылығын анықтаңыз. «Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев 2004 жылғы 13 қаңтарда «2004-2006 жылдарға арналған «Мәдени мұра» мемлекеттік бағдарламасы туралы» жарлыққа қол қойды: Тың деректер зерттеліп, ғылыми айналымға енгізілді 588. Мәтінде сипатталған тарихи үрдісті анықтаңыз. «Алғашында ұжымдағы барлық жұмыстарды аналар атқарды. Үңгірлерді тазалап күтті, тамақ дайындады, жеуге қажетті жеміс-жидекті терді. Рулық қауымның шығуы. 589. Мәтінде сипатталған тарихи үрдіске тән емес белгі. «Алғашында ұжымдағы барлық жұмыстарды аналар атқарды. Үңгірлерді тазалап күтті, тамақ дайындады, жеуге қажетті жеміс-жидекті терді. Бұл ұжымдағы аналардың беделін арттырды... Жеке меншіктің үстемдігі. 590. Мәтінде сипатталған тарихи үрдістің орын алған кезеңі. «...адамзат қоғамының даму қарқыны артты. Адамдар жер өңдеудің қарапайым түрімен айналысты, жабайы жануарларды қолға үйретті. Кен кәсібі және тоқымашылықпен айналыса бастады.» Неолитте 591. Мәтінде сипатталған тарихи үрдісті жүзеге асыру үшін қажет еткен жағдай. «...адамзат қоғамының даму қарқыны артты. Адамдар жер өңдеудің қарапайым түрімен айналысты, жабайы жануарларды қолға үйретті. Кен кәсібі және тоқымашылықпен айналыса бастады» Еңбек құралдарын едәуір жетілдіруді. 592. Мәтінде сипатталған тарихи үрдісті анықтаңыз. «...адамдар табиғат сыйына тәуелділіктен құтылды. Олар өмір сүруге қажетті азық-түлікті өздері өндірді» Өндіргіш шаруашылықтың қалыптасуы. 593. Мәтінде сипатталған жағдайдың себебінен дала тұрғындарының шаруашылығына енген өзгеріс. «Табиғатта құрғақшылық бет алып, жауын-шашын азайды. Егіншілікпен шұғылдану қиындады. Бұлақтар суалып , өзендер тартылып қалды. Бұл малмен күн көріп отырған тайпалардың жаңа өріс іздеуіне ықпал етті: Көшпелі мал шаруашылығына өтті. 594. Мәтінде сипатталған Моғол хандығындағы жоғары лауазымды атаңыз. «Моғол хандығының тағына дұғлат Хұдайдат... өзінің айтқанын істейтін хан тұқымынан алты рет өз адамдарын отырғызған. Хан билігі де рулық-тайпалық бай-феодалдар еркіне байланысты болған. Биліктің мұндай жағдайда жүргізілуінің өз ханның бай-шонжарларға экономикалық жағынан тәуелділігін де көрсетті» Ұлысбегі 595. Мәтінде қай тарихи оқиға сипатталғанын анықта. «Асан Қайғы Жерұйықты іздеп, Жетісуда болған кезінде «жетісудың ағашының басы жеміс екен» екі сұлтан келіп ораналасқан жер Шу тарылы «Ей, Шу атында теріс қойыпты, мынау ну қамысың еліңді ешбір жұтқа бере қоймас» Керей мен Жәнібектің Моғолстанның батыс аймағына көшіп келуі 596. Қай тарихи оқиғаның зардаптары туралы айтылғанын белгілеңіз. «Бұл
жорықтардың Қазақстан үшін ондағы өмір сүрген ру-тайпалар үшін адам айтқысыз ауыр зардаптары болды. Біріншіден, бұл аймақтарда өмір сүріп жатқан халықтардың шаруашылығы мүлдем күйреді. Әмір Темір шапқыншылығы 597. Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаны анықтаңыз. «Бетпақты жеңісінен кейін Моғол ханы Самарқанға қарай аттанып, оны қоршауға алды. Бірақ халық қаланы жан аямай қорғайды. Қаланы ұзақ уақыт қоршаудан қалжыраған моғол әскерлерінің мініс аттары жамандат індетінен қырыла бастайды. Қаланы алудың мүмкін еместігіне көзі жеткен хан Моғолстанға қайтуға мәжбүр болған. Сөйтіп Шағатай ұлыс кезіндегі билікті қайта қалпына келтіру ісінің алғашқы қадамы сәтсіздікпен аяқталады» Әмір Темір мен Ильяс Қожа арасындағы күрес 598. Мәтінге қарап, Әбілқайыр ханның жаулаушылық соғыстарының бағытын
анықтаңыз. «... ол алдымен өзінің қарсыластары Махмуд-қожа ханды, маңғыт әмірі Уақас биді жеңіп, өзіне қаратады. XV ғ 40-жылдарында Балқаш өңірінің терістік батыс жағын өз иелігіне қосады. Әбілқайыр хан көп уақыты мен күш жігерін жұмсаған жер ақ орда жерінің оңтүстік аудандары- Сыр өңірі мен Қаратау аймақтары болған» Батыс Сібірден Оңтүстікке қарай 599. Мәтінде сипатталған «інжу» терминінің мағынасын анықтаңыз. «Осы жерлер«інжу» деп аталған. Ол «жасау» деген мағынаны берген. Ханның иелігіндегі жер 600. Мәтінде қай саясат туралы айтылғандығын анықтаңыз. «...халық шаруашылығына әкімшіл-әміршілдікті сақтай отырып, белгілі дәрежеде капитализмге уақытша ерік беруге есептелген пролетариат мемлекеттің ерекше саясаты: ЖЭС 601. Мәтінде берілген үндеудің қай үкімет жариялағанын анықтаңыз. «Ресей мұсылмандары... бұдан былай сіздердің діндеріңіз бен әдет-
ғұрыптарыңыз,сіздердің ұлттық және мәдени мекемелеріңіз еркін деп,оларға ешкім қол сұқпайды деп жарияланады: Кеңес үкіметі 602. Мәтінде кездесетін сойырғал терминіне мағынасы жағынан ең жақын сөзді
анықтаңыз. «Ұрыс ханның әскербасыларының бірі Ұрық-Темір 1377-1378 жылдары Тоқтамыспен бірге Самарқандағы Әмір Темірге қашып кеткенде оған сойырғалға берілген жер қайтарылып алынып, Тойшы деген әскербасыға берілген. Жерді бөлу және оны біреуге беру тек ханның билігінде болды» Иқта 603. Мәтіндегі қазақтардың үш жүзі туралы сипаттаманы оқып, дұрыс емес жауапты анықтаңыз. «Жүз бірнеше ұлыстан құралады.Сондықтан жүздің басшысы, қызметі би атағының ең биік деңгейі. Қазақ жүздері шамамен алғанда XV-XVI ғасырда тайпалардың одағы негізінде жер жағдайына байланысты қалыптасты. Жүздерді тек ақсүйек өкілдері ғана басқаруга құқылы болған 604. Мәтінде қай екі батыр туралы сипатталғанын анықтаңыз. «Бұл екі батыр да Арал теңізінің төңірегіндегі орасан зор кеңістікке көшіп-қонып жүретін үлкен ру-шектіден шыққан.. Жанқожа Нұрмұхамедұлы мен Есет Көтібарұлы 605. Мәтінде сипатталған тайпаларды анықтаңыз. «Олар 1141 жылы Самарқан
қаласына жақын жатқан Қатуан даласында болған шайқаста салжұқтар мен
қарахан әскерлерін ойсырата жеңеді. Қарақытайлар 606. Мәтінге қарап, мұрагерлік жолмен сайланған ханды анықтаңыз.
Үйсін Мәтінге қарап, Қытай елімен дипломатиялық әрі туыстық қарым-қатынас орнатқан елді анықтаңыз. Шығайдан Тәуекелге 607. Мәтінде берілген қаулының қабылданған жылын анықтаңыз. «Қырғыз АКСР-і Кеңестерінің V сьезінде білдірілген Қырғыз АКСР-і еңбекшілерінің еркіне сәйкес. Бүкілодақтық Орталық Атқару Комитетінің Төрағасы қаулы етеді: 1925 жылы 608. Мәтінде сипатталған екі елді анықтаңыз. «...Олардың арасындағы жаулаушылық мұнымен бітпейді. Отырар,Сығанақ,Арал теңізінің аумағы бұл екі ел үшін ұзақ жылдар бойына қақтығыс көзіне айналады. Билік үшін бәсеке тек монғолдар екі елді жаулап алғаннан кейін ғана біржола тынады» Хорезм, Қыпшақ 609. Мәтінде сипатталған жағдай қандай тарихи оқиғаға ұласқанын анықтаңыз.
«...тобыр комиссияға өз талаптарын қойды... Ол жаңа ережені қабылдағысы
келмейтінін айтты... басқарудың сұлтандар арқылы жүзеге асырылатын бұрынғы жүйесі мен алым-салық түрлерін өзгеріссіз қалдыруды сұрады. 1868-1869 жж оқиға 610, Мәтінде сипатталған тарихи тұлғаны анықтаңыз. «Халықты өз төңірегіне
топтастыра бірген ол елді өнерге, күнкөріс тіршілікке баулып, бейбіт өмір салтына тартады.Сондықтан оған Білге хан деген атақ береді. Инанч 611. Мәтіндегі қаулының нәтижесінде жарияланған салдарының ішінде қатесін
табыңыз. «Ол күшіне енген сәттен бастап шаруа қожалықтарына өзіндік ауыл
шаруашылық өнімдерінің артығын қалауы бойынша иелену құқығына кепілдік
беретін. Жаңа экономикалық саясаттың принциптерінен бас тартылды: Ауқатты шаруалардың жағдайы жақсарды. 612. Мәтінде сипатталған тарихи оқиға қай кезеңге жататындығын анықтаңыз. «Тек аңыздардың айтуы бойынша қырғыз-қазақтардың арасында... (Тәуке) қалпына келтірілген тыныш та бейбіт өмір ұзаққа созылмады. Көп ұзамай-ақ олардың арасындағы алтыбақан алауыздық қайтадан басталды да, көрші халықтар бұл жағдайды өз мақсаттарына пайдалана қойды: XVIII ғ.басы 613. Мәтінде қай тарихи дерек туралы айтылғанын анықтаңыз. «Автор Сібір шекаралық шебінде ұзақ уақыт қызмет етіп қазақ халқының өмірі мен тұрмысын жақсы зерттеген еді. Ол өзінің кітабында Орта Жүздің тарихы мен шекарасы туралы егжей-тегжейлі мәлімет қалдырды: Орта Жүз қырғыз-қайсақтарының сипаттамасы 614. Мәтінде қай тарихи кезеңнің жарқын оқиғалары сипатталғанын анықтаңыз.
«Интелегенция өкілдерінің кейбіреулері ғана ақталған. Қазақтың айтулы
азаматтары Ілияс Жансүгіров, Сәкен Сейфуллин,Бейімбет Майлин.... ақталып,
оларған жалған айыптаулар алынып тасталды. «Жылымылық» 615. Мәтінде қай тарихи оқиға сипатталғанын анықтаңыз. «... келген шенеуніктердің өздеріне жүктелген қызметіне сай жылы қарсы алынбағаны былай тұрсын, олар тіпті келген бойда-ақ өз өмірлерінен айырылып қала жаздады. Кіші жүз қазақтарының ресейдің қол астына өтуі. 616. Мәтінде сипатталған тарихи оқиғаның республика еңбекшілерінің алдына қойған міндетін анықтаңыз. «Көрсеткішті жоғарлатып көрсету үшін орасан зор аумақ жыртылды.Экологиялық тепе-теңдіктің бұзылуы ауыр салдарға әкеліп
соқты:топырақ эрозиясы күшейді: Азық-түлік мәселесін шешу. 617. Мәтінде сипатталған салықтың түрін анықтаңыз. «Қарапайым халық феодалдарға, мемлекет қажетіне міндеткерлік жұмыстар атқарды. Салықтың бұл түрі Ұлықбек тұсында Сауран, Сайрам,Отырар тағы басқа оның әскерлері тұрған жерлерденалынған. Моғол хандары да Тараз қаласының аймағындағы қалалардан және Қашқария жерінен... жинаған: «Тағар» 618. Мәтінде сипатталған ТЖМК-ның мақсатын анықтаңыз. КСРО кезіндегі жағдайды қалпына келтіру 619. Мәтінде сипатталған тарихи дастандардың түріктерде ненің дамығандығын көрсететіндігін анықтаңыз: Жазу өнері пайда болғанға дейін ауызша әдеби тілдің дамығандығын 620. Мәтінде сипатталған тарихи деректің авторын анықтаңыз. «Автор Сібір шекаралық шебінде ұзақ уақыт қызмет етіп қазақ халқының өмірі мен тұрмысын жақсы зерттеген еді. Ол өзінің кітабында Орта Жүздің тарихы мен шекарасы туралы егжей-тегжейлі мәлімет қалдырды. И.Г.Андреев 621. Мәтінде сипатталған тарихи жағдайдың болған жылын анықтаңыз.
«Кәсіпорындарға дербестік берілді, оларға шаруашылық есеп әдісі кеңінен
енгізілді. Қызметкерлерді экономикалық жағынан ынталандыру мен материалдық жағынан марапаттау шаралары неғұрлым ойластырылған түрде қолданыла бастады. Қабылданған шешімдерге сай Қазақ КСР Халық шаруашылық кеңесі таратылды» 1965 жылы 622. Тарихи деректе қазақтың қай біртуар азаматы туралы айтылғанын анықтаңыз. «Өткен күзде Іле сыртқы өлкесіне қырғыз(қазақ) сұлтаны... қайтыс болды. Оның есімі Қытайдың батысындағы Қашғар қаласына көзсіз ерлікпен жасаған батыл саяхаты арқылы кеңінен танылды... Ш.Уәлиханов 623. Ресей мен Қытай арасында жасалынған бейбіт келісімшартынан келтірілген үзінді қай тарихи оқиғаға қатысты екенін анықтаңыз. «Іле өлкесінің тұрғындарына олардың қазіргі тұрып жатқан жерлерінде Қытайдың қол астында қала беруіне де, Ресейдің жеріне өтіп , оның қарамағына өтуіне де ерік беріледі: Дүнгендер мен ұйғырлардың Жетісуға қоныс аударуы 624.Мәтіндегі қатені табыңыз. Шын мәнінде XIX ғ.60-жылдарынан бастап су жолы қалыптасқан өзен бойы. «Іледе су жолы қалыптасты. Ертіс 625. Дерек тарихи құжаттың қай түріне жататындығын анықтаңыз. «Біз кеніштегі өмірдің қазіргі ауыр жағдайында өзімізге жүктелген міндеттерді орындай алмаймыз, ол кеніштегі қазіргі жағдай түзеліп, жақсарған кезде ғана мүмкім болады деп санаймыз және сол үшін мына мәселелердің шешілуін талап етіп, қаулы қабылдадық: Петиция 626. Мәтінде сипатталған шаруашылық реформасының нәтижесінде болған
өзгерістердің ішінде қате берілгенін анықтаңыз. «Кәсіпорындарға дербестік
берілді, оларға шаруашылық есеп әдісі кеңінен енгізілді. Қызметкерлерді
экономикалық жағынан ынталандыру мен материалдық жағынан марапаттау
шаралары неғұрлым ойластырылған түрде қолданыла бастады: Басшылық етудің аумақтық жүйесі енгізілді. 627. Мәтінде келтірілген тарихи географиялық аймақтарды анықта. «Бұл аймақтардың тұрғындар жаз айларында солтүстікке, ал қыста оңтүстікке қарай көшіп, Сырдария, Сарысу өзендері мен Арал теңізінің жағалауындағы тоғайлы жерлерге қыстаған. Бұлардың көшу бағыттарының қашықтығы 800-1000 км-ге дейін барған. Сондықтан олар өздерінің тұрақты қыстауларында 3-4 айдан ұзақ отырмаған» деп айталады» Шығыс Дешті Қыпшақ пен Батыс Қазақстан 628. Мәтіннен қате жауапты тап. «1.Әр хандықтың билігінде ел болуды аңсап жүрген ру-тайпалардың қазақ ұлты болып қалыптасуы аяқталды. Қазақ хандығының этникалық құрамы оның алдындағы этносаяси