Тіркеу нөмірі 204-ж Регистрационный №204-ж
жүктеу/скачать 13,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Шығыстың аймақтық хабаршысы
- Региональный вестник Востока
- Научный потенциал.
Ключевые слова: лизинг, сельскохозяйственный лизинг, договор лизинга, лизин- говые отношения, лизинговые компании. THE LEASING RELATIONS IN THE AGRICULTURAL SECTOR OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN The development of the leasing relations due to the technical and moral obsolescence of the agricultural sector of the Republic of Kazakhstan. Keywords: lease, agricultural leasing, leasing agreement, leasing relations, leasing companies. Қазақстан экономикасы өзінің ішкі ресурстары негізінде өсіп-дамуы, ғы- лыми жетістіктерді зерттеуі, экономикалық зақымсыздықпен және экологиялық қауіпсіздікпен қамтамасыз ете отырып, дүниежүзілік шаруашылық байланыстар- ға қосылуы тиіс. Қазақстан өнеркәсібін осылай қайта құру үшін қазіргі таңда жетіспей отыр- ған инвестициялар қажет-ақ. Сондықтан инвестициялардың қалыптасқан түрі- мен қатар, оның басқа ерекше түрі де өзіне көңіл аудартып отыр. Инвестицияның бұл түрі лизинг деп аталады. Лизинг өзінің мүмкіншіліктерінің арқасында тех- никаны қайта жабдықтауда итермелеуші күшке айналады, өндірістік кәсіп- орындардың қажетті күшін құрай алады, сонымен қатар экономиканы толығымен қайта құруға септігін тигізеді. Президентіміз Н.Ә. Назарбаев халқына Жолдауында атап өткендей: «Әлемнің бәсекеге қабілетті 50 елінің қатарынан нық орын алу мен 30 Д.Б. ХАЙДАРОВА, А.А. САБИТОВА. 2 (66) 2015. Б. 443-449
444 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы корпоративтік көшбасшыларын қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек» [1]. Яғни еліміздегі барлық аумақтарда әрбір шаруашылықты дамыту міндеті қойылды. Соның ішінде лизингтік қатынастарды дамытудағы ауыл шаруашылығы да жа- тады.
Лизинг термині ағылшын етістігі «to lease», «арендалау» немесе «арендаға алу» деген сөзден шыққан [2]. Бірақ, қалай десек те, лизинггің қандай болма- сын анықтамасы шектелген және бұл несиелік құралдың барлық нысандарының ерекшелігін қамти алмайды. Қазақстан Республикасының 2000 жылы 5 шілдедегі «Қаржы лизингі ту- ралы» Заңының 2-бабына сәйкес, қаржы лизингі (бұдан әрi – лизинг) – лизинг беруші сатушыдан өз меншiгіне сатып алған және лизинг шартымен келiсiлген лизинг нысанасын лизинг алушыға белгiлi бiр төлемақысына және белгiлi бiр талаптармен уақытша иеленуге және кәсiпкерлiк мақсаттар үшiн кемiнде үш жыл мерзiмге пайдалануға беруге мiндеттенетiн инвестициялық қызметтiң түрi [3]. Кәсіпкерлік қызметті инвестициялаудың ерекше түрі ретінде саналатын осы механизмнің маңызына сүйене отырып, Қазақстан Үкіметі лизинг қызметін жүзеге асыруға мүмкіндік туғызатын бірқатар қаулылар қабылдады. Қазақстан Республикасы Үкіметі мен Парламентінің және жергілікті атқарушы органдардың лизингті дамыту жөніндегі қолданған шаралары оны қолдану мүмкіншіліктерін анағұрлым кеңейтуге септігін тигізеді. Лизинг қызметі нарқында көптеген лизингтік компаниялар жұмыс істейді. Олар көптеген кәсіпорындардың өндіріс техникасын жаңалай отырып, қаржы ресурстарының тапшылығы кезінде көмек береді. Яғни дағдарыстан шығудың және болашақта экономиканың көтерілуі негізін қалайды. Қазіргі таңда лизинг өндірістік кәсіпорындарға инвестицияларды жұмыл- дырудың жалғыз ғана перспективалық түрі болып саналуда. Шаруашылықта қолданудың нәтижесінде жетістіктерге жеткен лизинг шартының тиімділігі инвестициялық процестерді активтендіруден, лизинг алушы кәсіпорындардың қаржылық жағдайын жақсартудан, кіші және орта бизнестің бәсекелестік қабі- летін арттырудан байқалады. Лизинг қатынастарының экономикалық-құқықтық қамсыздандырудың жоғарғы деңгейі жағдайында ғана табысты болатындығын лизингті ендірудің алғашқы кезеңі көрсетіп отыр. Осы жоғарыда айтылғандардың жарығында ли- зинг қатынасының практикалық тұрғыдан реттелуі және құқықтық тұрғыдан дамуының маңызы өте зор. Осының өзі лизинг шартының күніміздегі өзекті мәселелердің бірі екендігінің дәлелі. Қазақстанда осы тақырып пен жалпы лизинг дамуының маңыздылығы, ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
445 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально біріншіден, техникалық құралдар жағдайының қолайсыздығына (моральдық ескірген жабдықтардың едәуір үлес салмағына, оны қолдану тиімділігінің төмендігіне) байланысты. Осы мәселелерді шешудегі варианттардың бірі – лизинг. Лизинг аренданың басқа түрлерінен кешендік өзгешеліктерімен, сыртқы сауда, несие және инве- стиция операциялары элементтерін біріктірумен ерекшеленеді. Лизингтің басты артықшылығы несиелік қызмет түрінің кең көлемділігінен тұрады. Көбіне лизинг кеңес беру қызметтерін, көлікпен тасымалдауды ұйымдастыру мен несиелеуді, лизинг объектілеріне техникалық қызмет көрсету мен сақтандыруды, монтаж, қосалқы бөлшектермен қамтамасыз етуді жүзеге асырады. Осының барлығы ли- зинг несиесінің икемділігін арттырады, қажетті құрал-жабдықтарды сатып алу кезіндегі нарықтық конъюнктураның өзгерістеріне жедел түрде үйренуге ықпал жасайды. Сонымен лизинг шаруашылық ұйымдардың өз бетінше жұмыс атқаруға ұмтылуына жауап беретін инвестициялармен несиелеудің демократиялық түрі болып табылады. Қазақстанның шаруашылық субъектілері соңғы кездерге дейін осы несиелік түр жайында қажетті ақпараттың жоқтығына, құқықтық базаның дамымағанына байланысты лизингке аса көңіл аудармаған болатын. Соңғы 10 жылда ауыл шаруашылығы құрылымдары нығайтылды, бірақ өндірілетін ауыл шаруашылығы өнімдерін сату делдалдар арқылы жүзеге асыры- лып келеді. АгромашХолдинг Акционерлік қоғамы Қазақстан Республикасының ең ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың бірі болып табылады. Оларда ауыл- шаруашылық техникасының ассортименті кең, соның ішінде астық тұқымы мен жемшөп жинағыш комбайндар, әмбебап дәнсепкіштер, қозғалқыштар мен өзге де өнімдер бар. Бұл өнеркәсіп бірнеше жыл бойы Қазақстанның барлық облысында дән сепкіш шаруа қожалықтарымен белсенді ынтымақтасады. Сонымен қатар АгромашХолдинг ҚазАгроҚаржы Акционерлік қоғамымен ынтымақтасып, шығарылатын өнімді лизингтік қатынастар арқылы ірі партияларын сатып ала- ды. Бұл дегеніміз өнім өндірушілерге техникалық парктері мен жабдықтарын жаңартуға аз көлемде шығын кетеді. 2011 жылдың нәтижесінде Акционерлік қоғам АгромашХолдинг ком- байн өндіру бойынша Қазақстанның нарығында 48% алып отыр. Қазақстан Республикасының Статистика Агенттігі бойынша 2011 жылдың 1 қаңтарына сәйкес республикада ауылшаруашылық техникасын өндіру бойынша 125,1 мың трактор; 69,6 мың трактор тіркесі; 77,2 мың дәнсепкіш; 30,6 мың астық жинай- тын комбайн; 47,1 мың жүк автокөлігі; 44,5 мың дискті тырнауыш; 17,8 мың қопсытқыш; 23,5 мың соқа; 7,8 мың түсім; 23,0 мың шөп шабатын машина; 14,3 Д.Б. ХАЙДАРОВА, А.А. САБИТОВА. 2 (66) 2015. Б. 443-449
446 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы мың тырнауыш есептелді [4]. Ауылшаруашылық қожалықтары лизингке алған бүкіл тракторлардың бағасы 9 674,4 млн тенгені құрайды. Негізгі бөлігі Ақмола облысына тиесілі – 3 169,8 млн тенге (32,8%), Шығыс Қазақстан облысына – 2 974,4 млн тенге (30,8%) және Қостанай облысына 1 332,7 млн тенге (13,8%) тиесілі. Ауылшаруашылық қожалықтары лизингке алған астық жинайтын ком- байндардың бағасы 18 888,6 млн тенгені құрайды. Лизингке алынған астық жинайтын комбайндардың ең жоғарғы меншікті салмағы Ақмола облысына – (43,2%), Солтүстік Қазақстан облысына – (27,5%), Костанай облысына – (13,6%) белгіленді. Ауыл шаруашылығын дамыту үшін отандық кәсіпкерлерге өте көп көмек керек. Түрлі техника мен құрал-жабдықтар және басқа шараларға жұмсалатын жалпы қаржы түрінде қажетсінеді. Лизинг осыған оңай шешім болып келеді. Жалпы республика бойынша ауылшаруашылық кәсіпорындарда 2011 жылы 2002 жылға қарағанда астық жинайтын комбайындар 22% қысқарды, яғни 17,3 мың дананы құрайды. Оның ішінде осы күнге дейін 1,2 мың дана сатып алынды, 1,4 мың дана істен шықты. Ауылшаруашылық техниканың негізгі санын 2011 жылы 3 мыңнан астам данасы Ақмола, Қостанай және Солтүстік Қазақстан об- лыстарында есептелді. Қазіргі қиын нарық жағдайында әртүрлі ауыл шаруашылық субъектілеріне техника иемдену басты проблема болып тұр. Осы қиыншылықтан шығудың бірден-бір жолы – лизингтік қаржыландыру. Қазақстан жағдайындағы лизинг туралы бірнеше мәселені талдап көрейік. Лизингтік қаржыландырудың банктік несие жүйелерінен айырмашылығы бар ма?, ауыл шаруашылығы техникаларын лизингтік қаржыландырудың, содан кейін лизингтік қаржыландырумен қол жет- кен техникаларды сақтандыру жүйесінің қазіргі пәрмені қандай? деген сияқты бірнеше сұрақ туындайды. Осы секілді бірнеше сұраққа жауап беріп көрейік. Қазір лизинг компаниялары лизингтік жолмен қаржыландырылған тех- никаларды сақтандырудың тәжірибесін қолға ала бастады. Бұл бірқатар ком- панияларда сыннан өтіп үлгерді. Лизинг техникасы ұрланған, өртеніп кеткен немесе уақытша істен шыққан жағдайда оның шығынын сақтандыру жүйесі арқылы жабудың теориялық, тәжірибелік мүмкіндіктері қарастырылып жатыр. Бірақ сақтандырудың бұл түрі әлі сұранысқа ие болған жоқ. Әрине шаруалар үшін лизингтің ең қызықты жағы ол – пайыздық өсім. Алдағы уақытта лизингтік келісімшарттар негізінде лизингтік пайыздың өсімі төмендету мәселесі тағы туындап отыр. Енді осыған тоқталып кететін болсақ: лизингтік келісімшарттар құрылымы жағынан инвестициялық институт болғандықтан, ол қысқа мерзімді болуы мүмкін емес. Кез келген лизингтік компанияның несиелендіру мерзімі 3-5 жыл, әрі кетсе 10 жыл болуы мүмкін. Несиелендіру мерзімі де, оның пайыздық ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
447 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально мөлшері де жобаны қаржыландырып отырған қаржыландыру көзіне, сонан соң жобадағы лизинг мүлігінің өзін-өзі ақтайтын мерзіміне байланысты. Өзіндік құнын 10-12 айда ақтайтын техниканы 3-5 жылға несиелендіру мүлдем ақылға сыймайды. Нарық саласында жүрген кез келген компания нарық динамикасының алдын алып жүруі тиіс. Лизингтік несиенің пайыздық мөлшерін төмендетуге кез келген компания мүдделі. Көптеген компаниялар өзінің несиелендіруші – құрылтайшы банктерімен қатар еуропалық Қайта құру және Даму банкінің не- сие жүйесі арқылы ірі жобаларды қаржыландыруды қолға ала бастады. Тіпті пессимистік болжамның өзі алдағы 2 жылда лизингтік пайыздар мөлшері айтарлықтай төмендейтінін айтады. Ауыл шаруашылығы техникаларын лизинг- тік қаржыландырудың қазіргі мүмкіндіктері туралы тоқталып кетейік. 2004 жылы елге лизингтік қаржыландыру арқылы жеткізілетін бірқатар техникалар Үкімет қаулысымен қосымша құн салығынан босатылған. Кейбір лизинг компа- ниялары ауылда, жеке меншігінде 5 гектардан 500 гектарға дейін жері бар кәсіп- кер-шаруаларды құны 5-50 мың АҚШ доллары тұратын ауыл шаруашылығы тех- никасымен лизинг арқылы несиелендіруді бастады. Енді ауылдағы кәсіпкерлер лизингтік жобамен қаржыландырылған лизинг мүлігін кепілге қойып, оның бастапқы жарнасын төлеп, қажетті техникаға ие бола алады. Ресей, Өзбекстандағыдай өнім арқылы лизингтік несиемен есеп айыры- су үрдісі бізге әлі енгізіле қойған жоқ. Бір айта кетер жайт – лизингтік несиеге қол қойған шаруа банктердегідей ай сайын емес, жылына бір рет, өзіне қолайлы мерзімде есеп айырыса алады. Банктер ауыл шаруашылығы үшін консервативті жүйе болса, лизингтік қаржыландыру құрылымы жағынан ауыл шаруашылығына жақындау. Банктік несие мен лизингтік несие арасындағы бәсеке Қазақстанда ғана емес, барлық елде бар. Біздің ойылызша, ерте ме, кеш пе, банктер лизинг ком- панияларын дербес құрылым ретінде «жеке отау» етіп бөлек шығарады. Өйткені лизинг жүргізуге арнай рұқсаты бар кейбір екінші деңгейдегі банктер әрбір жоба үшін лицензиялап отыруы қажет. Ал бұл міндет лизинг компаниясының тікелей құзырында болғандықтан, лицензияның қажеті жоқ, лизинг алу үшін компания көмегіне жүгінген кәсіпкер қалтасынан қосымша шығын шығармайды. Бұл, екі жақ үшін де уақыт та, қаржы да үнемделеді деген сөз. Салалық лизингтердің ерекшеліктері, ең алдымен, лизинг техникасының өтімділігінде деп айтуға болады. Егер транспорт немесе жылжымалы мүліктің өтімділігі жоғары болса, дефольт жағдайында компания өз өнімін қайтарып алып, қайталама нарықта қайта сата алады. Айта кету керек, лизинг жобасындағы техникалардың өтімділігі жоғары болған сайын оның бастапқы жарнасы да қомақты болады. Бұл – компанияның дефольт жағдайынан өзін-өзі сақтандыруы. Енді мемлекет тарапынан лизингтің дамуына қосып жатқан үлесі жайлы айтып кетуге болады. Мемлекеттің жа- Д.Б. ХАЙДАРОВА, А.А. САБИТОВА. 2 (66) 2015. Б. 443-449
448 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы сап жатқан іс-шаралары өте ауқымды. Бұның дәлелі ретінде «ҚДБ-Лизинг» акционерлік қоғамы «Қазақстанның Даму Банкінің» еншілес ұйымы болып та- былады және «Қазына» Тұрақты даму қоры» АҚ жүйесіне кіретін компанияны айтын кетуге болады. Компания Қазақстан Республикасының индустриалдық- инновациялық даму стратегиясын іске асыру шеңберінде «Қазақстанның Даму Банкі» ұсынған инвестициялық жобаларды қаржыландыру құралдарын кеңейту мақсатында 2005 жылдың 6 қыркүйегінде құрылды. Өкімет басшылығымен құрылған компания қызметі – Қазақстан Респу- бликасы кәсіпорындарының негізгі қорларын жаңарту үшін қажетті жағдайлар туғызу, жаңа өндіріс орындарын құру үшін инвестициялау саясатын қарқынды дамыту.
Мақсаттары: – лизинг саласындағы мемлекеттік инвестициялық саясатты жетілдіру және оның тиімділігін арттыру; – өңдеуші өнеркәсіпті, өндіруші және көлік инфрақұрылымын дамыту; – ел экономикасына сыртқы және ішкі инвестицияларды тарту мен орнала- стыру кезінде даму институттарымен өзара бірлесіп жұмыс істеу. Міндеттері: – инвестициялық жобаларды орташа және ұзақ мерзімді лизингілік қаржыландыру; – Қазақстан Республикасы экономикасының өндіруші секторын басқа қар- жы институттарымен бірлесіп қаржыландыру жолымен лизингілік қаржы- ландыруды ынталандыру; – ірі инвестициялық жобаларды іске асыру үшін лизингілік қаржыландыру механизмін қолдану. – жабдықтардың жекелеген түрлерінің импортын қосылған құн салығынан босату.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗМІ 1. http://www.parlam.kz/a/presidend-speech/20 Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы, 2008 жылғы ақпан. 2. Насырова М.Р. Орысша - қазақша заңдық түсіндірмесөздік-анықтамалық / М.Р. Насырова, С.П. Гуляева. – Алматы: Жеті жарғы, 2008. – 764 б. 3. http://adilet.zan.kz/docs/Z000000078_ 2000 жылғы 5 шілдедегі № 78 Қазақстан Республикасындағы Қаржы лизингі туралы заң. 4. «Агроөнеркәсіптік кешенді лизинг негізінде машина жасау құралдарымен қамтамасыз етуді ұйымдастыру туралы» 1995 жылғы 23 желтоқсандағы Қазақстан Ре- спубликасы Үкіметінің №1851 Қаулысы. REFERENCES 1. http://www.parlam.kz/a/presidend-speech/20 Qazaqstan Respublikasynyn Prezidentі N.A. Nazarbaevtyn Qazaqstan halqyna Zholdauy, 2008 zhylqy aqpan. 2. Nasyrova M.R., Guljaeva S.P., Oryssha qazaqsha zandyq tusіndіrme sozdіk ҚОҒАМДЫҚ ЖӘНЕ ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР
449 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально anyqtamalyq. Almaty. Zhetі zharqy, 2008, 764 (in Kaz). 3. http://adilet.zan.kz/docs/Z000000078_ 2000 zhylqy 5 shіldedegі 78 Qazaqstan Respublikasyndaqy Qarzhy lizingі turaly zan (in Kaz). 4. AgroOnerkasіptіk keshendі lizing negіzіnde mashina zhasau quraldarymen qamtamasyz etudі ujymdastyru turaly 1995 zhylqy 23 zheltoqsandaqy Qazaqstan Respublikasy Ukіmetіnіn, 1851 Qaulysy (in Kaz). УДК 338.2(574) О.Б. ЦЕЛОВАЛЬНИКОВА, Ж.Б. РАХМЕТУЛИНА Восточно-Казахстанский государственный университет имени С. Аманжолова, г. Усть-Каменогорск, Казахстан АНАЛИЗ ОСНОВНЫХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ ИННОВАЦИОННОЙ ДЕЯТЕЛьНОСТИ В КАЗАХСТАНЕ В статье анализируются статистические индикаторы развития инновационной де- ятельности Республики Казахстан в сравнении с технологически развитыми странами мира, проведен SWOT – анализ Национальной инновационной системы. Ключевые слова: Национальная инновационная система, научно- исследовательские структуры, инновации, технопарки. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ІС ӘРЕКЕТТІң НЕГІЗГІ КӨРСЕТКІШТЕРІНІң ТАЛДАУЫ Мақалада Қазақстан Республикасындағы инновациялық іс-әрекеттің статистика- лық көрсеткіштері әлемнің технологиялық дамыған елдерімен салыстырылып талдан- ған. Сонымен қатар Ұлттық инновациялық жүйеге SWOT-талдау жасалынған.
новация, технопарктер. ANALySIS OF KEy INDICATORS OF INNOVATIVE ACTIVITy IN KAZAKHSTAN The paper analyses the statistical indicators of development of innovative activity of the Republic of Kazakhstan in comparison with the technologically advanced countries in the world, and the SWOT – analysis of the National innovative system was conducted.
technoparks. В рамках принятой Программы по формированию и развитию националь- ной инновационной системы РК на 2005-2015 годы к основным подсистемам НИС РК относятся научный потенциал, инновационное предпринимательство, инновационная и финансовая инфраструктуры. Научный потенциал. После обретения независимости в переходный пе- О.Б. ЦЕЛОВАЛьНИКОВА, Ж.Б. РАХМЕТУЛИНА. 2 (66) 2015. С. 449-462
ISSN 1683-1667 450 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы риод имеющийся научно-технический потенциал был в значительной мере утра- чен. Научные и проектные разработки оказались невостребованными, в результа- те низкого финансирования многие отраслевые НИИ, проектно-конструкторские организации были ликвидированы. Значительно снизился и кадровый потенциал [1].
По данным Агентства РК по статистике в 2010 году действовало 424 го- сударственных, общественных, частных НИИ, проектно-конструкторских орга- низаций, высших учебных заведений и предприятий, в том числе 64 НИИ, 80 организаций различных министерств и ведомств, 95 ВУЗов и других учебных заведений, в 2011-2013 гг. произошло сокращение количества организаций, вы- полняющих научные исследования и разработки, но в 2014 году показатель уве- личился на 15% относительно 2013 года. Темп роста количества организаций представлен в таблице 1. Таблица 1 – Количество организаций, выполняющих исследования и разработки в 2010- 2014 гг., ед. Виды организаций 2010 2011 2012 2013 2014 Темп роста 2014/2010, % Всего организаций, ед. 424
412 345
341 392
92,3 Государственный сектор 95 85
78 100
105,3 Сектор высшего образования 121 115
121 112
107 88,4
Предпринимательский сектор 108
149 105
110 147
136,1 Частный некоммерческий сектор: 100 63 50
38 38 Примечание – составлено авторами по источнику [2] Научно-исследовательские структуры обеспечивают разработку новых прорывных технологий, которые впоследствии будут внедрены на промышлен- ных предприятиях и, потому, от их размещения во многом зависит быстрота и эффективность коммерциализации новых идей и разработок. Отсутствие таких организаций на промышленных предприятиях делает их неспособными вести научные исследования и разработки, что исключает их из процесса инновацион- ного развития. Многие промышленные предприятия Казахстана до сих пор ори- ентированы только на трансферт технологий, т.к. не имеют финансовых средств для проведения всего цикла НИОКР и внедрения инноваций в производство. Научный потенциал страны включает в себя и высококвалифицированных специалистов, способных вырабатывать идеи, которые в дальнейшем воплоща- ются в инновационных продуктах и технологиях. Инновационная экономика предъявляет высокие требования к численности и уровню квалификации науч- ных работников. По количеству исследователей, выполнивших НИОКР, Казах- ОБЩЕСТВЕННЫЕ И ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ
451 Региональный вестник Востока
Выпускается ежеквартально стан в настоящее время уступает многим зарубежным странам, несмотря на по- ложительную динамику за последние пять лет. К примеру, по показателю коли- чества исследователей на тысячу занятых в 2012 году Финляндия превосходила Казахстан в 12,2 раза, Южная Корея в 9 раз, Сингапур в 8 раз. В 2014 году произошел значительный рост числа исследователей (рисунок 1). Для оценки качественного состава персонала, занятого НИОКР, рассмотрим динамику численности исследователей, имеющих ученые степени доктора или кандидата наук, представленную в таблице 2. Заметна тенденция роста числа исследователей в период 2010-2014 годы, что объясняется увеличением числен- ности всего персонала, занятого в сфере исследований и разработок в этом пе- риоде. Рисунок 1 – Динамика количества исследователей в РК, человек Таблица 2 – Динамика численности исследователей с научными степенями Показатели 2010 2011 2012 2013 2014 Темп роста 2014/2010, % Численность персонала, заня- того исследованиями и разра- ботками, человек 17021 18003 20404 23712 25793 151,5
в том числе исследователи, чел. из них:
10870 11488 13494 17195 18930 174,1
доктора наук 1347
- 10665 1688 2006 148,9 кандидаты наук 3 041 3 286 3 629 4 915 5 254 172,8
Примечание – составлено автором по источнику [2] Несмотря на ежегодное увеличение оплаты труда исследователей, при- рост заработной платы с поправкой на инфляцию остается незначительным. В О.Б. ЦЕЛОВАЛьНИКОВА, Ж.Б. РАХМЕТУЛИНА. 2 (66) 2015. С. 449-462
ISSN 1683-1667 452 Тоқсанына бір рет шығарылады
Шығыстың аймақтық хабаршысы зарубежных странах заработная плата исследователей является одной из самых высоких в экономике. К примеру, в США средняя заработная плата работников сферы исследований и разработок почти в 2 раза превышает среднюю заработ- ную плату в экономике [3]. На основании вышеизложенного, сделаем следующие выводы: численность персонала, занятого научными исследованиями и разработ- − ками растет. В настоящий момент общая численность исследователей превысила показатели 2003 года на 55,6%; в промышленности наблюдается недостаточное количество научных ра- − ботников. Основная масса исследователей занята в государственном секторе, а также в академических университетах, что сказывается негативно на инноваци- онном развитии отраслей промышленности и предпринимательства; заработная плата исследователей далека от международных стандартов, − и, несмотря на положительную динамику в течение последних лет, остается на критически низком уровне. жүктеу/скачать 13,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|