Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012

– 47 –
лист! Неге меЎзеп отырЈаны белгiлi. БґЈан дейiнгi јисыј-
јыЎыр ой-пiкiрлерiнiЎ б„рi де осыныЎ ајтауы емей не-
мене? Арам мен адалды бiр ыдысја јґйып, сапырЈан јо-
йыртпаЈын неге маЈан †ткiзе алмай жҐр десем...
БґрынЈы хаттардаЈы к†Ўiлге секем алдыратын ји-
тґрјы с†здердiЎ б„рi анталап к†з алдыма келгендей. Ой-
лаЈан сайын, †ткендi пайымдаЈан сайын, ашјан «жаЎа-
лыЈымныЎ» ајијат екенi аныјтала тҐседi. Осынша кҐш-
жiгердi, ајыл-ойды сарп етiп, жҐректi жаралап, жан алы-
сып, жан берiскен арадаЈы айтыстыЎ аяЈы осыЈан келiп
тiрелер деген ой Ґш ґйыјтасам тҐсiме кiрмес едi. Бґл тiптi
мен кҐтпеген ојиЈа болды.
Бейтаныс јґрбымныЎ мына пиЈылы менiЎ жанымды
јорлады. …лдебiр жиiркенiш сезiмiнен жҐрегiм айнып,
лојсыЈым келетiн секiлдi...
БарЈан сайын найсаптанып, озбырланып келе жатјан
бейтаныс јґрбым ајыры менiЎ намысымды оятјан секiлдi.
«Кездесудi јалап тґрса, неге кездеспеске, – деймiн †зiмдi-
†зiм Ґгiттеп. – Мен јорјатын ештеЎе жој. Мајсаты
кҐм„ндi, пиЈылы жат жандар жҐрексiнсiн, жҐрексiнсе».
Мен Бейтанысја жазЈан хатымныЎ соЎына мынандай
с†здердi јостым: «ЕртеЎ кешкi саЈат 8.30-да подвалдыЎ
шаруашылыј б†лiмшесi жаЈынан кҐтемiн».
Хатты келiсiмдi жерге апарып тыјтым.
ЕртеЎгi кездесер с„ттi асыЈа кҐтетiн секiлдiмiн. «К†руiм
керек», – деймiн „лденеге таЈатсызданып.
К†рмеген жаудан јауiптi жау жој.
15
20 к†кек
Д„рiгер маЈан „лдејандай ыстыј укол таЈайындады.
Медбике мазасыздау жан болатын, укол салЈанша маЈан
јайта-јайта:
– ЅорыјпаЎыз, јазiр денеЎiзде ыстыј толјын пайда
болады. Тек јорыјпаЎыз, мiне, мiне, јазiр, јазiр, – деп,
менiЎ Ґрейiмдi ґшырып, ајыры – јысымым к†терiлiп
кеттi ме – тынысым тарылып, жанымды јоярЈа жер тап-
падым.

– 48 –
– ‡лiп барамын, – дегендi „реЎ айттым.
Медбике з„ресi ґшып, жҐгiрiп барып, бiр „йелдi ша-
јырып келдi. Екеулеп жҐрiп маЈан таЈы екi укол салып,
тајтай орындыјја шалјамнан жатјызып јойды.
Жарты саЈат шамасында јалпыма келгендей болдым.
Тiптi бiршама к†Ўiлiм к†терiлiп, есiмнен јалай танЈаным-
ды †сiрiЎкiреп айтып, †зiмдi-†зiм мазај јылып,
медбикелердi кҐлдiре бастадым. Бiрај олар менiЎ бiржола
айыјјаныма толыј сене јоймаЈан т„рiздi. Менi палатаЈа
апарып жатјызып, бҐгiнше т†сектен тґрмауымды †тiндi.
ТҐске јарай д„рiгер келдi. Ојтау жґтып алЈандай
кекiрейiп тґрып, менiЎ тамырымды ґстады, содан кейiн
с„л ойланып, «жарайды, к†ре салайыншы» дегендей, дым-
јыл алајанын маЎдайыма салып, јызуымды байјаЈан-
дай болды да, «б„рiн де бiлем, осылай болуЈа тиiстi ж„не
осылай бола бередi» деген адамша ештеЎе сґрамастан,
айтпастан шыЈып кеттi.
ТҐскi астан кейiн к†зiм iлiнiп кеткен екен, тҐс к†рiппiн.
Iшiнде халыј ыЈы-жыЈы Ґлкен бiр ЈимараттыЎ iшiнде
тґрмын. ЖґрттыЎ б„рi „лдејандай бiр кезекте тґрЈан
секiлдi. Мен де тґрЈым келiп кезектiЎ соЎын iздеймiн.
СоЎы жеткiзер емес. Сыртја шыјсам, кезекте тґрЈандар-
дыЎ тiзбегi јаланыЎ сыртынан „рi асып кетiптi. Ѕалайда
соЎын к†ргiм келiп, ҐйдiЎ т†бесiне шыЈамын. ШыЈамын
да, айран-асыр болып тґрып јалам. Кезекте тґрЈан јара-
јґрым халыјтыЎ легiнде тiптi шек жој, к†здiЎ нґры
жетпейтiн к†кжиектен „рi асып, „лдебiр тґманды
кеЎiстiкке сiЎiп кеткен. З„рем ґшып жерге тҐсемiн. «Мына
кезекке јалай тґруЈа болады?» – деймiн „лдекiмнен. «Ой,
бґл кезектiЎ соЎына ешкiм жеткен емес. К†бiсi кезектерiн
баласыныЎ баласына јалдырып кетедi», – дейдi „лгi
„лдекiм. Не iстерiмдi бiлмей, ЈимараттыЎ iшiне јайта
кiремiн. Кенет: «…й, бауырым!» – деген бiр жґмсај Ґндi
естимiн. Жалт јарасам, к†зi кҐлiмдеген еЎкiштеу егде кiсi.
«Сен мґны таста, бґдан ештеЎе †нбейдi. Берi жҐр», – дейдi.
ТҐрi таныс секiлдi, бiрај тани алмаймын. ТґрЈан жґрттыЎ
ара-арасымен †тiп, јабылдау б†лмесiнiЎ iшiне кiрдiк.
Шамасы, iшке кiргеннен кейiн, кезек „ртҐрлi кабинет-
терге б†лiнетiн секiлдi. «МенiЎ кезегiм осы жерде. Осын-
да отырып кҐт», – деп „лгi кiсi шыЈып кетедi. КҐтпеген

– 49 –
бајыттан јуанышым јойныма сыяр емес. Осы кезде: «Ал
жајсы, кiрдiм, сонда не айтуым керек», – деген ой келедi
басыма. Шынында да, не айтарым белгiсiз, тiптi кезекке
не Ґшiн тґрЈанымды †зiм бiлмейтiн секiлдiмiн. «Ѕап, ґят
болатын болды-ау», – деймiн iштей ыЎЈайсызданып. Осы
арада не болЈаны есiмде жој. …лден уајытта јарасам,
кiретiн есiкте жазулы тґрЈан †зiмнiЎ аты-ж†нiмдi к†ремiн.
ТҐкке тҐсiнбей: «Мынау менмiн Јой, шыраЈым-ау», –
деймiн хатшы јызЈа жазуды к†рсетiп. «Сiз болсаЎыз
јайтейiн, кiрiЎiз онда †зiЎiзге», – дейдi јыз без-
бҐйректенiп. Мен жҐрексiне орнымнан тґрамын. Кiм
болуы мҐмкiн ар жаЈында? Артымда тґрЈан к†п халыј-
тыЎ iшiнен: «Не де болса, т„уекел, кiр», – деген сыбырды
естимiн. Iле-шала: «Ѕой, бiрдеЎенi бҐлдiрiп аларсыЎ,
байја, ойбай, байја», – деген сыбыр таЈы естiледi. Т„уе-
кел деп есiктi ашып, iшке кiрiп келгенде... астапыралла,
екi к†зiн менен алмай, †зiме јарай ајырын жајындап келе
жатјан †зiмдi к†ремiн. БiртҐрлi тҐрi суыј. Денем
тiтiркенiп, шегiне беремiн. Ол онан сайын жајындай
тҐседi. Бетiме демi тиедi... Ѕолыма јолы тиiп едi, †лiктiЎ
јолындай мґп-мґздай екен. АйЈайлаЈан †з даусымнан
шошып ояндым.
Бiрiншi к†ргенiм – јарсы алдымда тґрЈан медбике.
Менi оятпај болып, јолымнан ґстапты. Ѕолын мґздай
суЈа жуЈан ба – сґп-суыј.
– КешiрiЎiз, – дейдi јысылып, – сiздi шошытып алар-
мын деп ойламаппын. Шайды б†лмеЎiзге „келiп едiм.
Суып јалмай тґрЈанда iшiп алыЎыз.
– Рајмет, – деймiн медбикенiЎ мґздай јолын жiбермей.
Мынандай жайсыз тҐстен кейiн оянып, јайтып орала-
тын аныј †мiрдiЎ барлыЈы, онда сенi медбикенiнiЎ шай
„келiп кҐтiп отыратыны јандай жајсы деп ойлайтын
секiлдiмiн.
Кешке јарай ауа райы бґзылып, аздап жаЎбыр жауды.
Одан кейiн жел тґрып, ауланыЎ iшiн астан-кестеЎ јылды.
Кешкi кездесудi ойлаЈан менiЎ де жан сарайым ґйјы-
тґйјы. Уајыт жајындаЈан сайын таЈатым јашып, маза-
сыздана тҐсемiн.
Кешкi асты ауыз тиiп јана јайтардым. Ѕанша зорлан-
сам да, батпады. Б†лменiЎ iшiн „рлi-берлi кезiп, д„лiзге

– 50 –
шыјтым. Одан сыртја јайта шыЈып, шаЎы бґрјыраЈан
аула iшiнде жалЈыз †зiм ґзај жҐрдiм. ‡зiмдi-†зiм арбап:
«КҐшiЎдi жи! Жiгерлен! БасыЎды к†тер!» – деп арасында
сыбырлап јоямын.
Осылай јанша жҐргенiм есiмде жој. …лде Ґрейге бо-
йым Ґйрендi, „лде †з iшiмнен бiр јуат таптым, „йтеуiр,
бейм„лiм баЈытја алып јашјан к†лiктiЎ басын тартып
тојтатып, есiмдi жиЈандай болдым. ‡зiмнiЎ кездесуге да-
йын екенiмдi сездiм.
СаЈат сегiз жарымда подвалЈа тҐстiм. Мына јырсыјты
јарашы. Киiм-кешек, т†сек-орын, шаруашылыј жаб-
дыјтары сајталатын б†лмелер жаЈы жайшылыјта жар-
јырап тґратын. Шамасы, шамдары жанып кеткен – д„лiз
јап-јараЎЈы. Мына жаЈдай менi тiптi абыржытып таста-
ды. Отыратын орындыЈы да бар секiлдi едi, оныЎ јай жерде
екенiн бiр јґдай бiлсiн. Мґны бiлгенде, бґл жерге келуге
у„де байласпайтын едiм. …дейi iстеп жҐрген †зi емес пе
екен деп iштей бейтаныс јґрбымнан јауiптенiп јоямын.
Кенет „лдебiр тыјырды естiгендей болдым. ЖҐрегiм су
ете јалды. СоныЎ †зi! ЅабырЈаЈа арјамды тiреп, тыЎ тыЎ-
дадым. Дыбыс шыјјан жајја ајырын жылжып келемiн.
Д„лiздiЎ кей тґстары алак†леЎке, бiрдеЎелердi аЎЈаруЈа
болады. Шамасы, сырттан жарыј келетiн шаЈын терезе-
лер болу керек. Кенет тыјыр мҐлде басја жајтан
шыјјандай болды. Бейтаныс јґрбым менi „бден мазај
јылып жҐрген секiлдi. ТыјырдыЎ „р жерден естiлуi
тыйылмады.
Ајыры шыдай алмай, †з даусымнан †зiм јорјып тґрсам
да, барынша сабырлы болуЈа тырысып:
– Мен б„рiн де бiлiп тґрмын. Сен осындасыЎ, – дедiм
даусымды к†терiп. Д„лiз iшiнде даусым ꥡгiрлеп, онан
жаман јорјынышты естiлдi. – Кездесетiн кҐн болса деп
тiлеп едiЎ, мiне... – Одан „рi «келдiм» деген с†здi айтып
едiм – демiм бiтiп, Ґнiм шыјпай јалды. Бар јуатымды
жиып:
– Келдiм! – дедiм.
Даусым тым јатты шыЈар деп ойлаЈан жој едiм, †з
айЈайымнан †зiм шошып кеттiм. Ешкiм Ґн јатјан жој.
ЅабырЈаны сипалап, ајырын жылжып келемiн. Тыјыр
естiлмей кеттi. Тас јараЎЈы бґрыштан с„л-п„л јара к†беЎ-

– 51 –
деу тґсја шыјтым. Кенет д„л јасымнан „лдекiмнiЎ
бейнесi к†лбеЎ ете јалды. Тґла бойым тҐршiгiп, айЈай-
лап жiбердiм. Одан кейiн јалай јґлаштап ґрЈанымды †зiм
де сезбей јалдым. Сезгенiм – јолымныЎ „лдебiр јатты
затја тиiп, iле-шала салдыр-гҐлдiр етiп сынЈан „йнектiЎ
жерге шашылЈаны.
ЅараЎЈы д„лiздiЎ iшiнде жҐремнен отырып, есiмдi
жинадым. ?рЈаным јабырЈадаЈы айнаЈа тҐскен †з бей-
нем болып шыјты. «О, т„Ўiрiм, осынша азапја салЈан-
дай, не жаздым?» – дедiм јинала кҐбiрлеп. К†зiме жас
келдi...
ЅолымныЎ жарајаты жанЈа батып, орнымнан
тґрдым. ЅираЈан айнаныЎ сыныјтары аяј астында ша-
јыр-шґјыр етедi.
МеЎ-зеЎ кҐйде јабырЈаЈа јайта-јайта соЈылып, кел-
ген iзiммен жоЈары к†терiлдiм. Палатама кiрген кезде, менi
кҐтiп тґрЈандай, iле-шала медбике де кiрдi. Менi к†рiп:
– Ойбай, не болды?! – дедi шошынып.
– Есiк алдында сҐрiнiп јґлап јалдым, – дедiм iшiмнен
басја бiреу с†йлеп жатјандай б†тен Ґнмен.
– ТҐрiЎiз боп-боз Јой. Ѕазiр д„рiгер шајырайын.
– Жој, – дедiм „реЎ дегенде Ґн јатып. ‡йткенi осы
кезде „бден јалжырап шаршаЈаным сонша, бойымда-
Јы „л-јуат еЎ соЎЈы бiр талшыјја iлiгiп тґрЈандай
к†рiндi. – Шајырмай-ај јой... – ТереЎ демалып, келесi
с†здi айтуЈа кҐш жинадым. – Ѕолымды байлап берiЎiз...
Медбике жҐгiрiп шыЈып кеткен. Ајыры кезекшi
д„рiгердi ертiп јайтып келдi. Д„рiгер јан јысымымды
†лшеп, жҐрегiмдi тыЎдап, „лдебiрдеЎелердi менен сґрай-
тын секiлдi, медбике жанталасып д„кемен јолымды орап
байлап жатыр, бiрај мен олардыЎ ешјайсысына да м„н
берген жојпын, †йткенi мґныЎ б„рi менiЎ жан дҐниемде
болып жатјан ојиЈаларЈа тҐк јатысы жој маЈынасыз
бiрдеЎелер едi. Д„рiгердiЎ маЈан укол таЈайындаЈаны, бер-
ген ајыл-кеЎестерi, медбикенiЎ јґйрыЈымнан шапалај-
пен ґрЈандай сарт еткiзiп ине шанышјаны – осыныЎ б„рi
маЈан басја бiреудiЎ басында болып жатјан ојиЈадай
к†рiндi
ШаршаЈаным соншалыј, д„рiгер мен медбике кетiсi-
мен, †зiмнiЎ јалай ґйыјтап кеткенiмдi сезбей јалдым.

– 52 –
Оянсам – саЈат тҐнгi 11-ден кетiп барады екен. Ѕатты
ґйыјтаЈаным сонша, јайдан келiп, јайда тґрЈанымды
есiме „реЎ тҐсiрдiм. МанаЈы болЈан ојиЈалар, кҐйзелiстер
с„л-п„л алыстап, сабырмен ајылЈа салып ойлануЈа
мҐмкiндiк бергендей.
«Не себептi кездесуге келмедi екен?» деген ой бiрiн-
шi келдi. …лде... Осы кезде: «‡зi соЎЈы хатты алды ма
екен?» деген бiр кҐдiк сумаЎ еттi. Орнымнан атып тґрып,
д„лiзге шыјтым. Д„лiзде ешкiм жој. ¦стелге келiп, ас-
тына јол жҐгiртiп едiм, јолыма јаЈаз iлiктi. ЖҐрегiм
тарсылдап, јаЈазды жґлып алЈанда, †зiмнiЎ хатым екенiн
к†рдiм. …лдејалай таЈы да „лсiреп, хатымды орнына
јайта јойдым да, сылј етiп орындыјја отыра кеттiм.
Басым ґйып: «Алмапты Јой», – деймiн кҐбiрлеп †зiммен-
†зiм с†йлесiп. И„, б„рi де тҐсiнiктi болды. Жел
диiрменмен соЈысјан „умесердей †зiмдi-†зiм јарадай
азапја салЈан сорлы басым!..
16

жүктеу/скачать 1,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: