Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012
жүктеу/скачать 1,3 Mb. Pdf көрінісі
|
Парасат майданы
| с†зiн жалЈап). С†з жој, салушы жаЈында. Бґл – бiр.
Екiншiден, оныЎ атај деп жҐргенi, атај емес, маЎдайЈа басылЈан јылмыс таЎбасы. Тарихта јалдым деп јуануы ајымајшылыј. ТарихтыЎ да †зiнiЎ жґмаЈы мен тозаЈы болады. ОныЎ баратын жерi – тозај. Соны „лгi Геростра- тыЎа айтып, тҐсiндiр. ‡ м i р б е к. ГеростраттыЎ сҐйегi бiздiЎ д„уiрiмiзге жетпей јурап јалЈан. М ґ р а т. Ѕурай берсiн. Экстремист Геростраттар јазiр де аз емес. Егер жајсылыјја шын жаныЎ ашыса, мойында- майыј, жојја шыЈарайыј солардыЎ ґЈымдарын. ЅанаЈат- сыз перЈауындардыЎ к†зјарасындаЈы јателiктi паш етейiк жґртја. ДаЎјјґмар, дҐниејґмар, асјґмар, „йелјґмар жан- дардыЎ бар болЈаны бiр басынан аса алмайтын јијым пен- делер екенiн „шкере етейiк. Кiсi †лтiрiп, тарихта јалЈан- дардыЎ м„Ўгi-баји сот залынан шыјпайтынын, †йткенi †мiрге „р ґрпај келген сайын, оларды соттау процесiнiЎ јайтадан басталып отыратынын д„лелдейiк, к„не. ‡ м i р б е к. ОныЎ б„рi „лдејашан д„лелденген. Бiрај олар одан жойылып кеткен жој. Себебi бiздiЎ †зiмiз белгiлi бiр д„режеде Геростратпыз немесе перЈауынбыз... …йел- јґмарлыј, асјґмарлыј б„рiмiздiЎ де бойымыздан табы- лады. М ґ р а т (кiдiрiп). Сен ыЎЈай жамандыј пен жајсы- лыјтыЎ арасындаЈы шекараны †шiргiЎ келедi де тґрады. Сен кез келген н„рседен †зiЎдi ајтайтын бiрдеЎе iздейсiЎ. ‡мiрге олай јарауЈа болмайды Јой. ‡мiрге олай јараса, – 431 – кез келген јанiшер †зiне лайыј бiрдеЎе тауып алады. ‡йткенi †мiр †те кҐрделi. Онда жамандыј та, жајсылыј та, „дiлдiк те, „дiлетсiздiк те, адал махаббат та, арам ма- хаббат та – б„рi де, б„рi де бар. Бiрај сен секiлдi арам мен адалды араластыруЈа болмайды. ОлардыЎ м„нi де, маЈы- насы да бiр-бiрiнен б†лек. ‡ м i р б е к (ойланып). Физикада теория относитель- ности деген ґЈым бар... М ґ р а т (†тiрiк таЎјалЈан болып). Ѕойшы-ей! Бiрiншi рет естiп отырмын. Оны јайдан ојып алдыЎ? ‡ м i р б е к (сабырлы). Ызаланба, мен сенiмен бiлiм таластырЈалы отырЈам жој. (Пауза). Ол теория бойынша, ешбiр јозЈалысты †зiн јоршаЈан ортамен, яЈни басја јоз- Јалыстармен салыстырмай аныјтауЈа болмайды. Сол си- яјты, тiршiлiктегi „рекеттi де уајытпен, жаЈдаймен, бас- ја „рекетпен салыстырмай аныјтауЈа болмайды. СенiЎ кемшiлiгiЎ – сен ајијатты ылЈи жалаЎаш фактыдан Јана iздейсiЎ. М ґ р а т. Б„рiбiр бiр зат ешјашан да „рi ајијат, „рi жалЈан бола алмайды. ‡ м i р б е к. Ал бiр адам „рi жајсы, „рi жаман бола алады. Ж„не жер бетiндегi еЎ к†п адамдар осылар. Сен адамгершiлiк жайлы шариЈатыЎды соларЈа лайыјта. СенiЎ ат т†белiндей „улиелерге арналЈан, јарапайым жґрт орын- дай алмайтын јатал талабыЎ кiмге керек? Ж„не оны бiзден талап етуге јандай хајыЎ бар? М ґ р а т. Сен тазалыјтыЎ таза кҐйiнде сајталЈанын емес, кiр басып, бҐлiнгенiн тiлейсiЎ. ‡йткенi сенiЎ †з арыЎ таза емес... ‡ м i р б е к (ренжiп). Ѕґдай Ґшiн, тiлiЎдi тартып с†йлешi... М ґ р а т (жаны кiрiп). …-„... ЖаныЎа батты ма?.. Енде- ше †мiрдiЎ јасиеттi шартына тиiспе. Оны ойлап тапјан мен емес. «КҐштiнiЎ зорлыЈы» деп аталатын тiршiлiктiЎ сорајы заЎына адамгершiлiк заЎыныЎ јарсы јойылуы – јара жер тарихындаЈы еЎ ґлы рухани революция. Адамгершiлiк заЎынан Јажап не бар †мiрде, ойлашы †зiЎ? КемтарЈа к†мек, жајынЈа жан ашу, „дiлет Ґшiн „кеЎнен безу, ар жолында жаныЎды јию – адам баласыныЎ ајыл- парасатымен жасалЈан кереметтердiЎ iшiндегi еЎ Јажабы – 432 – емес пе?! Егер бґл јаЈидаЈа сызат тҐсер болса, онда адам- заттыЎ миллион жылЈы есiл еЎбегi зая кеттi дей бер. ‡ м i р б е к. Егер зая кетсе, оЈан ешкiм де кiн„лi емес, сол јаЈиданыЎ шындыјја сыйымсыздыЈы Јана болуы мҐмкiн. М ґ р а т (орнынан атып тґрып). Жој! Одан емес. Мына сендер – пайдасы болмаса, жолдасын жолда јалдыратын сен сияјтылар кiн„лi. Сендерге билiк керек, даЎј керек, табыс керек. Ол жолда ештеЎеден тайынбайсыЎдар. Сен- дер пайда Ґшiн шайтанмен одај јґрЈан Фауст секiлдiсiЎдер. АйырмашылыјтарыЎ – Фауст жанын сат- са, сендер арларыЎды сатасыЎдар. ‡ м i р б е к (ашуланып). Ал сен бґтыЎдаЈы жалЈыз шалбарыЎды жґртја шешiп беретiн жомарттыЈыЎнан не таптыЎ? Айтшы, к„не?... Жој, айтшы. Не таптыЎ? Сенi жґрт «„улие» дейтiн. ‡йткенi сенiЎ бойыЎдаЈы бар жај- сылыј елдiкi болды. СенiЎ киiмiЎдi жґрт киетiн, ајшаЎ- ды жґрт шашатын, талантыЎды бiреу пайдаланатын, тiптi уајытыЎ да †зiЎдiкi емес-тiн. Ѕысјасы, сенiЎ †зiЎде тҐк жој, б„рi жґрттыкi едi. Бiрај сенiЎ сол жајсылыЈыЎа олардыЎ јалай јарайтынын бiлесiЎ бе? Жґрт тегiн дҐниенiЎ Ґстiнен шыјјанда †мiр бойы жинаЈан т„рбиесiн, кiсiлiгiн ґмытып, аш јасјырдай јырјысып, бiр-бiрiмен таласја тҐседi. Сен де оларЈа д„л сондай тегiн дҐние секiлдi едiЎ. Сен олардыЎ олжајґмар к†Ўiлiн одан жаман †ршiткеннен басја тҐк пайда берген жој- сыЎ. Олар сол баяЈы кҐйiнде. …йтпесе бiреуiнен iстеген iсiЎе сай жајсылыј к†рдiЎ бе? Жој. Ѕайта жаманшы- лыј к†рiп жҐрсiЎ. Ендеше †теусiз жајсылыјта не ма- Јына бар? Айтшы, к„не? Кiмге ненi д„лелдеймiн деп жҐрсiЎ? ЅорјајтыЎ јорјај екенiн д„лелдеп бергеннен ол батыр боп шыЈа ма? ТҐк те †згермейдi. Сен бҐкiл елге мазај болып Дон-КихоттыЎ ерлiгiн јайталайсыЎ. Дон-КихоттыЎ... М ґ р а т. Жарайды, тоЈышар жандар кҐлсiн, табала- сын, ал саЈан не жој? Сен неге оларды јґптайсыЎ? ‡з бойыЎдаЈы кемшiлiктi бiле тґрып, к†кке к†терiп наси- хаттайсыЎ. Не Ґшiн? Т†ЎiрегiЎе неге у шашасыЎ? ‡зiЎ тојыраЈан пенделiкте бҐкiл кейiнгi ґрпајтыЎ јалЈанын тiлеймiсiЎ? Жез†кше „йел де †з таЈдырын †зiнiЎ јызына – 433 – тiлемейдi. Ал сен јалайша... (Мґрат ыза болып, тґтыЈып јалады). ‡ м i р б е к. Сабыр ет. …р шындыјтыЎ †зiнiЎ айтылар орны бар. Жиналыста айтатын с†зiЎдi бала-шаЈаЎныЎ ортасында отырып айта алмайсыЎ. Театрда плавкамен жҐру јандай ыЎЈайсыз болса, пляжда сыјиып киiнiп, ша- лјаЎнан жату сондай ретсiз. Сен маЈан ондай к†ркем „дебиетiЎдi к†лденеЎ тартпа. Себебi бiз јалыЎ жґрттыЎ алдында отырЈан жојпыз, јон༥йдiЎ бiр б†лмесiнде есiктi жауып алып, екеуден-екеу оЎаша отырмыз. Бiздi ешкiм естiп отырЈан жој, солай Јой? М ґ р а т. Ал, солай. ‡ м i р б е к. Ендеше еЎ жајын адамдардыЎ арасында оЎашада Јана айтылатын шындыјты айтайыј. Ол не шын- дыј дейсiЎ Јой. Айталыј, аудиторияда п„леншенiЎ есепсiз жомарттыЈын, тҐгеншенiЎ жаннан безген †жеттiгiн, таЈы бiреудiЎ †з басын ойламайтын „пендi „улиелiгiн жґртја Ґлгi јылып лекция ојыЈан педагог Ґйiне келiп, †зiнiЎ баласына: «ЅолыЎдаЈыдан айырылып јалма, т†белес шыј- јан жерге жолама, дҐниедегi еЎ јымбат – бастыЎ аман- дыЈы» деп пенделiк ајыл айтса, ол Ґшiн оны кiн„лауЈа болмайды. Себебi аудиторияда айтылЈан шындыјтыЎ сыр- тында таЈы бiр шындыјтыЎ бар екенiн ол жајсы бiледi. ‡мiрде јиянат пен јатыгездiктiЎ бар екенiн бiледi, со- лардан сајтандыру Ґшiн, баланыЎ дҐниетанымына јосым- ша јґпия ескертулер керек. Ол адамды бiржола кҐйiп кетуден сајтайтын предохранитель секiлдi... (Пауза). ‡мiр... заЎныЎ аујымына сыймайды, сондыјтан сыйма- Јан жерiн Јылымда айрыјша ескерту деген пунктпен белгiлейдi. Ал бiз к†п жаЈдайда заЎныЎ †зiмен емес, со- ЎындаЈы ескертуiмен †мiр сҐремiз. М ґ р а т. Сонда маЈан не iсте дейсiЎ? ‡ м i р б е к. Сен еЎ алдымен †зiЎдi к†птiЎ бiрiмiн деп есепте. Есепте де, бiрауыј †з басыЎды ойла. Албыртты- ЈыЎды, асаулыЈыЎды јоя тґр. Сонда Јана осы кезге дейiнгi бҐкiл с„тсiздiгiЎнен арыласыЎ. ЖолыЎ да болады. К†кiрегiЎдегi „лдебiр †шпендiлiк запыраны тарјайды. Жайлап атај-д„реже де, байлыј та келе бастайды... Со- дан кейiн к†п затја кешiрiммен јарайтын боласыЎ. К†Ўiлi тој адам ызајор болмайды... Сен јазiр бiр-ај тiзгiнмен – 434 – жґмыс iстейсiЎ. Ал бiр тiзгiнмен тiршiлiк деген асау к†лiктi игеру јиын. Екiншi тiзгiндi пенделiк дейсiЎ бе, јатыгездiк дейсiЎ бе – †з еркiЎ. Бiрај, есiЎде болсын, егер шахмат- шы бiр пешкасын жемге берсе, ол жаЎаЈы пешка Ґшiн сґмдыј јатыгездiк болып к†рiнуi мҐмкiн, бiрај шахмат- шы олай iстемесе, ешјашан да жеЎiске жетпейдi. Сон- дыјтан менi «т†ЎiрегiЎе у шашасыЎ» деп айыптауыЎ бе- кер. Мен ешјандай ґрпајја жамандыј ойламаймын. Мен де †мiрге с„би санамен келiп, балалыј јиялмен дҐниенi †зiмше тҐсiнгем. Бiрај болмыстыЎ кейбiр ащы шынды- Јымен јајтыЈысјан кезде „лгi јиялдыЎ к†бi быт-шыт болды. Мен бґЈан да †кiнбеймiн, тек тiрлiктiЎ сырын ґјјанЈа дейiн, бҐкiл †мiр †тiп кетуi мҐмкiн. Одан кейiн саналы тҐрде кҐрес жҐргiзуге уајытыЎ да, шамаЎ да жетпейдi. Келер ґрпај тым болмаса уајытын текке †ткiзбесiн. ‡мiрдiЎ жаЈымсыз иiс-јоЎысы болатынын тҐсiнсiн. Мен осыны тiлеймiн. М ґ р а т (саЈатына јарап алып, телефонныЎ дискiсiн жүктеу/скачать 1,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|