Тобы: ФҚф-б тобы Орындаған: Усипбекова А. Қабылдаған
Сана адамда тек әлеуметтік байланыс орнатуда ғана дамиды
жүктеу/скачать 171,85 Kb.
|
МИ ЖӘНЕ ПСИХИКА
- Бұл бет үшін навигация:
- болып табылады. Сана: 1) болмыста туындайды , 2) болмысты бейнелейді, 3) болмысты жасайды. Сана функциялары
- Өзіндік сана.
- Өзіндік сана өлшемдері
- Бейсаналық” ұғымы.
| Сана адамда тек әлеуметтік байланыс орнатуда ғана дамиды. Филогенезде адам санасы дамыды, табиғатқа белсенді өзара әсер ету және еңбек әрекетін жасау жағдайында қалыптасты.
Сананың эпицентрі өз “Менін” ұғыну болып табылады. Сана: 1) болмыста туындайды, 2) болмысты бейнелейді, 3) болмысты жасайды. Сана функциялары: 1) бейнелеуші, 2) тудырушы (шығармашылық-креативті), 3) басқарушы-бағалаушы, 4) рефлексивті – негізгі қызмет, сананы сипаттайды. Рефлексия объектісі мыналар болып табылады: 1) дүниені бейнелеу; 2) олар туралы ойлау, 3) адамның өз мінез-құлқын басқару тәсілдері; 4) рефлексия процестері; 5) өзінің жеке санасы; Өзіндік сана. Өзіндік сана психика құрылымы мен сана құрылымында айрықша орын алады. Өзіндік сана – адамның өз білімдерін, сезімдерін, мінез-құлық және іс-әрекет мотивтерін бағалауы. Өзіндік сана рефлексиямен тығыз байланысты және кеңестік психолог В.С.Мерлиннің пікірінше, төрт негізгі компоненттерден тұрады өзін басқа дүниелерден айыру; “Менін” ұғыну; өзінің психикалық қасиеттерін, эмоциялық өзіндік бағалауын ұғыну; қарым-қатынас және іс-әрекет арқылы жинақталып, тәжірибе негізінде қалыптасқан әлеуметтік-адамгершілік өзіндік бағалау, өзіндік құрмет; Қазіргі ғылымда өзіндік сананың пайда болуына түрлі көзқарастар бар. Соның ішінде өзіндік сананы адамның өзіндік түйсігіне, өзіндік қабылдауына негізделетін адамзат санасының генетикалы бастапқы түрі ретінде түсіну дәстүрлі болып табылады. Өзіндік сана ерте сәбилік шақта балада өзінің физикалық тәні, өзін айналасындағы дүниелерден айыру туралы тұтастай түсінік қалыптасқаннан-ақ пайда болады. С.Л. Рубинштейн көзқарасы бойынша өзіндік сана – сананың дамуы нәтижесінде пайда болған сананың жоғары түрі. Сана өзіндік санадан, «Меннен» туындамайды, өзіндік сана тұлға санасының дамуы барысында пайда болады. Өзіндік сана өлшемдері: 1) өзін ортадан бөліп қарау, өзін субъект ретінде ұғыну (физикалық ортадан, әлеуметтік ортадан); 2) өз белсендігін – “Менін” ұғыну, өзін басқару; 3) өзін “өзгелер” арқылы ұғыну (“Менің өзгелерден көргенім, менің де қасиетім болуы мүмкін”); 4) өзін моральды бағалау, рефлексияның болуы - өзінің ішкі тәжірибесін ұғыну; “Бейсаналық” ұғымы. Сана адам психикасында маңызды роль алғанымен, барлық психикалық өмірді қамти алмайды. Сана адамның ішкі дүниесінде өтетін процестердің басым бөлігін ұғына бермейді. Ұғынылмайтын психикалық процестер, операциялар және күйлер психикалық дүниенің айрықша сферасын құрайды және ол бейсаналық (санадан тыс) деп аталады. Психиканың бейсаналық деңгейінде субъект жасайтын әрекетті ерікті бақылау, олардың нәтижесін бағалау мүмкін емес. жүктеу/скачать 171,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|