Толқындардың барлық түрлерінің ең басты қасиеті олар затты емес, энергияны тасымалдайды. Бүл қасиет электромагниттік толқынға да тән
жүктеу/скачать 40,87 Kb.
|
электромагниттик толкын
|
Толқындардың барлық түрлерінің ең басты қасиеті — олар затты емес, энергияны тасымалдайды. Бүл қасиет электромагниттік толқынға да тән. Үдемелі қозғалатын зарядталған бөлшек жан-жағына электромагниттік толқын шығарып таратады. Электромагниттік толқынның басты энергетикалық сипаттамаларының бірі — электромагииттік толқын шығару ағынының тығыздығы болып табылады. Электромагниттік толқын шығару ағынының тығыздығы деп толқынның таралу бағытына перпендикуляр t уақыт ішінде өтетін электромагниттік W энергияның беттің ауданы мен энергияның өту уақыты көбейтіндісіне қатынасын айтады: немесе Басқаша айтсақ, толқын шығару ағынының тығыздығы беттің бірлік ауданынан бір периодта өтетін электромагниттік толқын шығарудың орташа қуаты немесе оны толқынның интенсивтілігі деп те атайды. Толқын ағыны тығыздығының SI жүйесіндегі өлшем бірлігі: Вт/м2. Жазық электромагниттік толқын тарайтын кеңістіктен беттік ауданы S аймақты бөліп алайык. Ол 3.11-суретте көрсетілгендей толқынның жылдамдығына перпендикуляр орналасқан. Δt уақыт ішінде осы беттен ΔV = ScΔt шағын көлем ішіндегі энергия өтіп үлгереді. Осы көлемдегі электромагниттік өрістің энергиясы мынаған тең: осыдан табамыз. Электромагниттік толқын шығару ағынының тығыздығы электромагниттік энергия тығыздығы мен толқынның таралу жылдамдығының көбейтіндісіне тең. Пойнтинг векторы — электр-магниттік энергия ағынының шамасы мен бағытын анықтайтын тығыздық векторы. Ол ағылшын физигі Дж. Г.Пойнтингтің (1852 — 1914) есімімен аталады. Пойнтинг векторының модулі эл.-магн. толқынның таралу бағытына перпендикуляр бірлік бет арқылы бірлік уақытта тасымалданатын электр-магниттік энергияға тең. Пойнтинг векторы бірліктердің СГС жүйесінде түрінде, ал бірліктердің халықаралық (СИ) жүйесінде П=[EH] түрінде жазылады; мұндағы [EH] — электр және магнит өрістері кернеуліктерінің векторлық көбейтіндісі, с — жарықтың вакуумдағы жылдамдығы. Е мен Н векторлары өзара перпендикуляр және электр-магниттік толқынның таралу бағыты мен Пойнтинг векторымен бағыттас. 2сурак Туннельдік эффект, туннельдену — микробөлшектің толық энергиясы (туннелдену барысында өзгермейтін) бөгет биіктігінен төмен болған жағдайда оның потенциалдық тосқауылдан өтуі. Туннельдік эффект — классикалық механикада болуы мүмкін емес және толық қайшылық тудыратын, тек қана кванттық табиғатқа ие құбылыс.Толқындық оптикада туннельді эффекттің аналогы ретінде, геометриялық оптика тұрғысынан, толық ішкі шағылу болатын шарттарда, жарық толқындарының шағылу ортасына (жарық толқын ұзындығының шамасындағы ара қашықтығына) өтуі бола алады. Туннельдену эффектісі көптеген атомдық және молекулалық физикадағы, атомдық ядро, қатты дене физикасындағы және т.б. маңызды үрдістер негізі болып табылады. 1928 жылы Георгий Гамов туннельдік эффект негізінде альфа-ыдырау теориясын ойлап тапты. Дәл сол жылы шығарылған Фаулер — Нордгейм заңы металлдан вакуумға автоэлектрондық эмиссияны (электронның беттік тосқауылдан туннельденуі) сипаттайды.Туннельдік эффектті анықталмағандық қатынасы бойынша түсіндіруге болады.Келесі түрдегі: өрнегі, координаты бойынша кванттық бөлшектің шектелуі кезінде,яғни х бойынша анықталғандығы өсуі кезінде, оның р импульсі анықталғандығы төмендейді. Кездейсоқ түрде импульс анықталмағандығы бөлшекке тосқауылдан өту мүмкіндігін жүзеге асыратын энергия қосуы мүмкін. Осылайша, белгілі бір ықтималдылықпен кванттық бөлшек тосқауылдан өтіп кетуі мүмкін, ал бөлшектің орташа энергиясы өзгеріссіз қалады. жүктеу/скачать 40,87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|