Травматология

98 
 
Диагноз  (қорытынды).  Аурулар  зақым  алғаннан  кейін  көбінесе 
омыртқаның зақымданған бөлігінде ауруға шағымданады. Аурудың күштілігі 
сүйек зақымына ғана байланысты емес, сондай-ақ жұмсақ тіндер жарақатына, 
адамның жалпы жағдайына, әркімнің сезімталдық қасиетіне де байланысты. 
 
Кеуде мен бел омыртқаларың сынуы 
Кеуде  мен  бел  омыртқаларың  сынуы  мамандығы  бойынша  шахтер, 
құрылысшы,    жүкшілерде  және  жол  апаты  кезінде  кездеседі.Кеуде  мен  бел 
омыртқаларың арасындағы жиі сынатын ТҺ-12 кеуде, L1-2 бел омыртқалары 
өте  жиі  сынады.  Себебі  омыртқа  жотасының  осы  бөлігі  омыртқаның  ең 
қатерлі  жері  деп  аталады.  Өйткені  біздің  денемізбен  жасайтын  барлық 
қимылымыз  осы  3  омыртқаға  байланысты(иілу,  бұралу).  ТҺ-12  кеуде,  L-1 
бел омыртқаларының денесі сынған жағдайда Томпсон белгісі болады. Ауру 
орындықта  отырғанда  арқасын  орындыққа  тіреп  2  қолымен  орындықты 
ұстап отырады.  
Егер омыртқа зақымымен қоса басқа органдарға да зақым келген болса, 
науқас  дәрігер  назарын  сол  органға  аударып,  омыртқа  зақымы  қалып  қоюы 
мүмкін. 
Бүл  жағдайда  дұрыс  қорытындыға  келу  үшін  дұрыс  анамнез  жинап, 
клиникалық тексеруді мұқият жүргізу қажет. Қанды сүйел мен зақымдалған 
омыртқаның  тұсындағы  дененің  тырналуы  арқылы,  зақым  күшінің  түсу 
орнын және зақым механизмін білуге болады. Омыртқа сынғанда науқастар 
еріксіз  қалыпқа  түседі,  әсіресе  оны  мойын  омыртқаларының  сынығы  мен 
буын  шығуында  байқауға  болады.  Арқаны  тексергенде  алдымен  омыртқа 
жотасының физиологиялық иіндерінің өзгерісіне көңіл аудару керек. Нақты 
бүкірлік  сирек  кездеседі,  бірақ  бел  лордозының  түзуленіп  немесе  кеуде 
кифозының күшеюі көп кездеседі. Кей жағдайларда бір жақты (сколиоздың) 
қисаю  да  болуы  мүмкін.  Бұлшықеті  жақсы  дамыған  субьектілерде  "вожжи" 
симптомы  айқын,  яғни арқаның ұзын  бұлшықетінің ширығуы,  зақымданған 
омыртқаның  қылтанды  өскінінің  екі  жағынан  орама  тәрізді  орналасуы 
кездеседі.  Мойын  омыртқасының  зақымдануындағы  тұрақты  белгі  -  мойын 
бұлшықетінің  спастикалық  жиырылуы.  Басып  тексерген  кезде  ауырғаннан 
басқа  сынық  омыртқаның  қылқанды  өскінінің  артқа  шығуы  мен  зақымдану 
деңгейіндегі  жерде  қылқанаралық қашықтықтың  үлкейгенін  көруге  болады. 
Бел  омыртқа  сынығында  іштің  ауруы  және  алдыңғы  қарын  қабырғасы 
бұлшықетінің  ширығуы  мүмкін.  Бұл  сынықтың  әсері  іш  қабатының  артына 
қан  ұюымен  түсіндіріледі.  Іш  қабатының  артына  қан  ұюы  (гематома),  іш 
қуысындағы жүйкелердің бірігіп кетуі (солнечное сплетение) және шекаралы 
симптоматикалық  бағанның  зақымдануы  немесе  тітіркенуі,  жалған 
абдоминальды  синдромға  әкеліп  соғады.  Бұл  жағдайда  іш  ауыру  өткірлігі 
сондай,  диагностикалық  лапароскопия,  тіпті  лапаротомия  жасауға  тура 
келеді. 
Омыртқа денесі нсмесе төменгі кеуде омыртқасының сынығын арқаның 
жұмсақ  тіні  зақымынан  немесе  көлденең  өскіндер  сынығынан  айыру  үшін 

99 
 
арқамен жатқан кезде аяқты түзу көтеріп, қылқан өскіндерін саусақ ұшымен 
сынған  омыртқалардың  қылқан  өсінділерін  басып  тұрып  тізесін  жазған 
қалыпта тіке жоғары көтер дейміз. Омыртқа денесі сынғанда қатты ауырады 
(Силин  симптомы).  Байламдар  созылғанда  немесе  көлденең  өскіндердің 
сынығында, омыртқа денесі, қылқан өскіндерінің иіншелер сынығындағыдай 
ауырғандық үдеп, өршиді. Бұл белгінің зақымданғаннан кейінгі уақыттарда, 
әсіресе, басқа симптомдар анық болмай тұрған жағдайда, "омыртқа сынығы" 
деген  қорытынды  қою  үшін  маңызы  зор.  Омыртқаға  күш  түсіру  -  өкшені 
ақырын  ұру  немесе  басты  итеру  арқылы  күш  түсіру,  науқас  жатқан  кезде 
ғана  рұқсат  етіледі.  Омыртқаға  ауыр  өсті  күш  түсіру,  немесе  вертикальді 
түрде қозғалу көлемін анықтауга болмайды. Рентгенологиялық тексеруді екі 
проекциядан  тұратын  шолу  рентгенограммасынан  бастайды:  алдыңғы  және 
бір қырынан. 
Кейіннен,  жағдайға  қарай  нысаналы  көрініс,  омыртқа  томограммасы 
және  омыртқа  денесінің,  оның  артқы  бөліктерінің,  иіншелер,  буынды  және 
қылқанды  өскіндердің  патологиялық  өзгерістерін  бақылау  үшін  қисық 
проекциялы  рентгенограмма  түсіреді.  Омыртқа  денесінің  ең  бір  жиі 
кездесетін  сынығы  -  оның  сына  тәрізді  деформациясы  (бүлінуі).  Оны  бір 
жақты проекциядан көруге болады. 

жүктеу/скачать 6,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: