Қолданушылар режимінде жұмыс істеітін екінші бөлікті серверлер құрайды, ол - Windows NT қорғалған ішкі жүйесі. Windows NT серверлері қорғалған деп аталады, ендеше олардың әр қайсысының жадысы басқа процесстерден виртуальды жадыны басқаратын жүйемен NT executive бөлінген жеке процессте орындалады. Сонымен ішкі жүйелер автоматты түрде жадыны бірігіп пайдалана алмағандықтан, олар бір бірімен хабарды беру арқылы байланыс жасайды.
Қорғалған жүйені қолдауды Windows NT executive микроядро кеңістігінде жұмыс істейтін және ешқашан дискке түсірілмей орындалатын бөлім қамтамасыз етеді. Оның құрамды бөлігі болып төмендегілер аталады:
1. Құратын, жоятын және NT executive объектілерін басқаратын жүйе ресурстарын көрсету үшін пайдаланылатын абстракты деректер түрі – объекттер менеджері;
2. Жергілікті компьютерде қорғау ережесін орнататын қауіпсіздік мониторы, ол ОЖ ресурстарын қорғайды, қорғауды орындайды және орындалатын объекттерді тіркейді.
3. Процесстердің тоқталуын және қайтадан басталуын, құрылуын және аяқталуын, сонымен қатар олар туралы ақпараттарды сақтайтын процесстер менеджері;
4. Виртуальды жады менеджері, яғни, өзіне келесі компоненттерді енгізетін енгізу-шығару ішкі жүйесі:
- енгізу-шығару менеджері;
- файлдық жүйелер;
- желілік редиректор;
- NT құрылғысының драйвері;
- Кэш менеджері.
Өз кезінде орындалатын блім №1 микроядроның төменгі деңгейінің қызметіне негізделеді. Микроядро функцияларына төмендегілер кіреді:
- процесстерді жоспарлау;
- төтенше оқиғаларды және үзуді өңдеу;
- көп процессорлы жүйелер үшін процессорларды синхронизациялау;
- жаңылысудан кейін жүйені қалпына келтіру.
Микроядро жеңілдікпен пайдаланушы режимінде жұмыс істейді және ешқашан жадыдан кетпейді. Оған тек үзіліс арқылы қатынау мүмкін.
Сигналдар өңдеу жабдықтары. Сигналдар бір үрдістен екінші үрдіске өткенде немесе ОЖ ядросында қандайда бір жағдайдың анықталуына байланысты түзіледі. Үрдістер арасындағы қарым –қатынасын сигналды жіберу және қабылдау арқылы қарастырайық.
Үзілістердін пайда болуы сияқты сигналдардың пайда болуы келесі себептерге байланысты:
- программа ішіндегі кейбір жағдайлар, мысалы аса толу болғанда немесе нольге бөлгенде;
- құрылғыдан келген кейбір ақпараттарға байланысты, мысалы пернетақтадан «Ctrl+C» комбинациясын беруге байланысты;
бір үрдістің екінші үрдіске әрекеттесуіне байланысты, мысалы «SIG_KILL».
Жүйеде тиянақталған жағдай жиыны бар, олар жүйде пайда болуы мүмкін. Әр жағдайдың өзінің ерекше аты болады: бұл аттар әдетте Unix версиясы үшін бірдей. Бұл аттарды сигналдар деп атаймыз.
Процесс бір күйден екіншісіне өз еркімен ауыса алмайды. Процесс күйін өзгерту қызметін ОЖ атқарады. Мұндай операциялартүрлері жоғарыдағы біздің модельде бағыттаушы (стрелка) санымен сәйкес келеді. Оларды үш топқа жұптастырып қарастырған өте қолайлы:
-процесстің құрылуы – процесстің аяқталуы;
-процессті тоқтату («орындалу» күйінен «дайындық» күйіне ауысуы) – процессті жүктеу («дайындық» күйінен «орындау» күйіне ауысуы);
-процессті матау (блокировка) («орындау» күйінен «күту» күйіне ауысуы) – процессті матаудан құтқару (разблокировка) («күту» күйінен «дайындық» күйіне ауысу).
Процессті құру және аяқтау операциясы бір тер қана болады (одноразовый), яғни процесске бірден көп қолданбайды (кейбір жүйелік процесстер есептеу жүйесі жұмысы кезінде ешуақытта аяқталмайды, аяқсыз қалады). Ал қалған операциялардың бәрі процесс күйінің өзгеруімен байланысты, яғни олар көп (многоразовый) түрлі.
Бір-ақ рет қолдануға болатын (одноразовые) операциялар. Күрделі ОЖ өзінің қажеттілігіне қарай динамикалық процесстерді тудырады. Жаңа процессті тудырушы ОЖ-ні жүктегеннен кейін арнайы жүйелік шақыруды орындаған қолданушы процессін немесе ОЖ-нің өзі, аяғында кез-келген процессті шығара алады. Жаңа процессті тудырушы процессті ата-ана процессі (parent process), ал қайтадан тағы пайда болған процессті бала-процесс (child process) деп атау қабылданған. Бала-процесс өзінің кезегінде тағы да жаңа бала-процесс туғызуы керек және т.с.с., осылайша жүйе ішінде процесстің генеалогикалық бұтақ жиыны «генеалогикалық орман» пайда болады.