«туризм және тілдер»


Мұнаймен ластану: көздері мен механизмдері, өсімдіктерге әсері



бет4/5
Дата22.09.2024
өлшемі22,17 Kb.
#145207
1   2   3   4   5
Байланысты:
Баяндама Жаһандық экология

2.3 Мұнаймен ластану: көздері мен механизмдері, өсімдіктерге әсері


Маңғыстау облысында мұнаймен ластанудың көптеген көздері мен тетіктері бар. Алайда ластанудың негізгі себептерінің бірі:
Мұнай өндіру: Маңғыстау облысындағы мұнаймен ластанудың негізгі көздерінің бірі мұнай өндіруші компаниялардың қызметі болып табылады. Мұнай өндіру процестері қоршаған ортаны ластайтын мұнайдың ағып кетуіне және төгілуіне әкелуі мүмкін. Нәтижесінде, аймақтағы өсімдіктерге елеулі әсер етеді. Өсімдіктердің мұнаймен улануы олардың өліміне, топырақ пен судың химиялық құрамының өзгеруіне және экожүйенің биологиялық тепе-теңдігінің бұзылуына әкелуі мүмкін. Мұнайдың құрамында металдар, хош иісті көмірсутектер, фенолдар және басқа да токсиндер сияқты зиянды химиялық заттар бар, олар топырақ пен суға түсіп, өсімдіктерге улы әсер етеді. Бұл өсімдіктердің өсуі мен дамуының төмендеуінен, жапырақтардың түсі мен құрылымының өзгеруінен және өнімділіктің төмендеуінен көрінеді.
Тасымалдау: мұнай тасымалдау үшін пайдаланылатын құбырлар, теміржолдар және автокөлік құралдары да ластану көзі бола алады. Құбырлардағы немесе көлік құралдарындағы апаттар мұнайдың табиғи ортаға төгілуіне әкелуі мүмкін.
Ауа шығарындылары: мұнай өндірумен және оны өңдеумен байланысты өндірістік процестер ластанған заттардың атмосфераға шығарылуына әкелуі мүмкін, бұл қоршаған ортаға да кері әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар, мұнайдың ластануы топырақ құрылымының өзгеруіне әкелуі мүмкін, бұл өз кезегінде оның құнарлылығы мен ылғалды сақтау қабілетін нашарлатады. Бұл жер асты суларының деңгейінің төмендеуіне және өсімдіктердің сусыздануына әкелуі мүмкін, бұл олардың денсаулығына кері әсер етеді.
Мұнайды заңсыз алу: тиісті рұқсатсыз мұнай алу сияқты заңсыз әрекеттер көбінесе аймақта ластануды тудырады.
Маңғыстау облысында мұнайдың ластануымен күресу үшін мұнай өндіруші және өңдеуші компаниялардың қызметін бақылау және реттеу жөнінде тиімді шаралар қабылдау, сондай-ақ қоршаған ортаның жай-күйіне тұрақты мониторинг жүргізу және мұнай апаттары мен төгілулерінің алдын алу жөнінде шаралар қабылдау қажет.
Мұнай кен орындарына бай Маңғыстау облысы топырақтың мұнаймен ластануының күрделі проблемасына тап болып отыр. Бұл аймақтың экологиясына айтарлықтай әсер етеді, бұл топырақ құрамының, оның құрылымы мен биологиялық белсенділігінің өзгеруіне әкеледі.


Топырақтың химиялық құрамындағы өзгерістер



Көмірсутектердің жоғарылауы

топыраққа енген Мұнай оны өсімдіктер мен жануарларға улы көмірсутектермен ластайды.

РН өзгеруі

мұнай топырақтың рН -. өзгерте алады, оны қышқыл немесе сілтілі етеді, бұл оның биологиялық белсенділігіне теріс әсер етеді.

Ауыр металдардың жиналуы

мұнайда көбінесе ауыр металдардың қоспалары болады, олар топыраққа енген кезде онда жиналады және тірі организмдер үшін қауіпті болуы мүмкін.

Топырақтың физикалық қасиеттерінің өзгеруіне су өткізгіштігінің нашарлауы басты себеп. Мұнай топырақтағы тесіктерді бітеп, оның су мен ауаға ену қабілетін төмендетеді. Тыныс алу қабілетінің төмендеуі, мұнаймен ластанған топырақ тығызырақ және кеуектілігі аз болады, бұл өсімдік тамырларына оттегінің жетуін қиындатады. Тығыздықтың жоғарылауына, мұнай топырақтың тығыздығын арттырады, оны ауыр және құнарлылығы төмен етеді. Биоәртүрліліктің төмендеуі, мұнай топырақтың маңызды құрамдас бөлігі болып табылатын микроорганизмдерге улы. Мұнай өсімдіктердің өсуі мен дамуына кедергі келтіреді, олардың қоректенуі мен тыныс алуын бұзады. Соның нәтижесінде, азық-түлік тізбегінің бұзылуына әкеліп соғады. Мұнаймен ластанған топырақтар экожүйенің барлық тұрғындарына әсер етеді, қоректік тізбекті бұзады және жануарлардың өліміне әкеледі. Ластанған топырақты қалпына келтіру әдістерінің бірі биоремедиация- топырақтағы көмірсутектерді ыдырату үшін микроорганизмдерді қолдану. Фиторемедиация- топырақтан улы заттарды сіңіру және сақтау үшін өсімдіктерді пайдалану.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет