?мбетей Жырау. Бµгенбай ќазасын Абылай ханѓа естірту

?мбетей Жырау. Бµгенбай ќазасын Абылай ханѓа естірту
Абай-Аќпарат

Ей, Абылай, Абылай,
Абылай ханым, б±л ќалай?
Б±л ќалайдан сескеніп,
Сµзімді ќойма тындамай.
Талай істер басыњнан
¤тіп еді-ау жасыњнан,
Ќиын, ќызыќ єрбір жай.
Жас к?нінде, Абылай,
?ргеніштен м±нда кеп,
Сарыарќаны жерім деп,
Ќалыњ ќазаќ елім деп,
Келмеп пе едіњ жаяулай?!
Тµле биді тапќанда,
К?ндіз т?йе баќќанда,
Жалѓызбын деп шошымай,
Еш малшыѓа ќосылмай,
Ќара жерге отырмай,
К?пінді салып астыња,
Жењ жастанып басыња,
Ќол-аяѓыњ тµрт жаќта,
Жатушы едіњ сол шаќта,
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
Жиырма жасыњ толѓанда,
Ќалмаќпен соѓыс болѓанда,
Алѓашќы баќты тапќанда,
Шарыштыњ басын ќаќќанда,
Ќанжыѓања бас байлап,
Жау ќашты деп айѓайлап,
Абылайлап шапќанда...
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
Сол ерлікпен хан болдыњ,

Єлем асќан жан болдыњ,
Барша єлемге дањ болдыњ,
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
Ќалдан ханныњ єскері
Іздеп сені єрі-бері,
Ќапыда ±стап алѓанда,
Алып барып Тєшкенде
Кµр зыњданѓа салѓанда,
Еліњ ќарањ ќалѓанда,
Тоќсан жаќсы ?ш ж?зден
Сені с±рай барѓанда,
¤лтірем деп Ќалдан хан
Орайына Шарыштыњ,
Сµзіне ќарсы сµз айтып,
Жауаптастыњ, ќарыстыњ.
Ќапияда т±тылдыњ,
Ќалмаќќа бітеу ж±тылдыњ,
Шешендік жолын т±тындыњ,
?ш ауыз сµзбен ќ±тылдыњ,
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
Аруаѓыња болысќан,
Єділ билік ќылысќан,
Ќашпаѓан ќандай ±рыстан
Керейде батыр Жєнібек,
Ќаз дауысты Ќазыбек,
Ќу дауысты Ќ±ттыбай,
Ќаракерей Ќабанбай,
Ќанжыѓалы Бµгенбай -
Абылай, сеніњ т±сыњда
Сол бесеуі болыпты-ай!
Кейі батыр, кейі би,

Тєњірім берген сондай сый,
¦мыттњ ба соны, Абылай!
Батыры ханѓа сай болды,
Еліњ жайпаќ бай болды,
Ќыс ќыстауы тау болды,
Жаз жайлауы кµл болды,
Салќын сары бел болды,
Елге лайыќ ер болды,
Сарыарќа деп тањданып,
¤зге ж±рт ањсар жай болды,
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
Айтќан сµзіњ ем еді,
Жолынды теріс демеді,
Ќай баќытыњ кем еді,
Ел ќорѓаны кµп еді,
Ќалып па ењ батыр таба алмай?
Жауыњныњ ќанын аѓызѓан,
Аузынан балды тамызѓан,
Би мен батыр аз болып,
Тасырќап па едіњ шаба алмай!?
Анау бір жылы аттанѓан
Єскерді ќырѓыз ќырѓанда,
Басынан оба ќылѓанда,
Ол хабарды ел біліп,
Кµп батырмен сен ж?ріп,
Кµзіњніњ жасын кµл ќылып,
Кысылѓан єскербасыныњ
Ќасына барып т±рѓанда,
Аќбоз атты шалѓанда,
Мойныња кісе салѓанда,
Баба т?кті Шашты Єзиз,

Содан бата алѓанда,
Тілеуіњ ќабыл болѓанын,
Басыња Ќыдыр ќонѓанын,
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
¦лы сєске болѓанда
Жасаѓан жаќсы жол беріп,
Жол бергенде мол беріп,
Ойламаѓан баќ беріп,
Ќырѓызды Тєњірім ќаќ бµліп,
Садырбала бітем деп,
Єтеке соѓыс к?тем деп,
Бірі кµнбей біріне,
Садыр кетті бµлініп,
Соѓысудан т?њіліп,
Єтеке сынды жырыќтыњ
Ќабырѓасы сµгіліп,
Шапќанда батыр тµгіліп:
Ќаракерей Ќабанбай,
Ќанжыѓалы Бµгенбай,
Сары, Баян мен Саѓынбай
Ќырмап па еді жауыњды,
Ќуантпап па еді ќауымды,
¦мыттыњ ба соны, Абылай!
Д?ние кезек, Абылай!
Ќаласыњ єлі-аќ сен былай!
Артыњдаѓы балања
Табылар батыр таѓы да-ай!
Сондай ерлер кµп тусын
Деп тілей бер, а Ќ±дай!
Орта ж?зде ќатын кµп,
Туатын кейін батыр кµп,

Сол м±ќатар жауды деп,
Елестер кµзге саѓымдай.
Ей, Абылай, Абылай,
Сµзімді тында таѓы да-ай!
¤зіњнен біраз жасы ?лкен,
Дµмпеш таудай басы ?лкен,
Жасыњда болѓан сырласыњ,
?лкен де болса ќ±рдасыњ,
Сексеннен аса бергенде,
Ќайрылмас ќаза келгенде,
Батырыњ µлді - Бµгенбай!
Иманын айтып µлерде,
Иекке жаны келгенде,
Сєлем айтты ?ш ќайта,
Кеттім деп сізді кµре алмай.
Батырды ќолдан µткіздім,
Сєлемін міне жеткіздім.
Жыламай тында, Абылай!
Жараѓа жаќсы ќасќарар,
Ойбайлап жаман бас салар.
Кµріспей айтты демењіз,
Осы еді біздіњ келген жай.
Кµзіњніњ жасын тыя кµр,
Жаќсылыќ бата ќыла кµр.
Таѓы да талай баќ берсін,
Балања алтын таќ берсін,
Бµгенбайдай жас берсін,
¤лшеусіз мал мен бас берсін!
Бµгенбай сынды батырдыњ
Береке берсін артына-ай,
Сабыр берсін халќына-ай.