2.2.3 UDP хаттамасы Пайдаланушы дейтаграммасының хаттамасы UDP (User Datagram Protocol) – бұл транспорттық деңгейдің хаттамасы және IP желіаралық хаттаманы қамтамасыз ететін мүмкіндіктерге негізделген. UDP негізгі мақсаты – желіде мәліметтердің «жылдам» берілуін қамтамасыз ету.
Оның негізгі ерекшеліктері төменде келтірілген:
-логикалық (виртуалды) байланыс орнатылмаған режимде өзара әрекеттесуді жүзеге асырады;
-мәліметтерді берудің блоктық (дейтаграммалық, пакеттік) түрін ұйымдастырады;
-транспорттық деңгейде байланыс серіктестерін анықтау үшін 16-биттік «порт нөмірлерін» қолданады;
- деректердің сенімді жеткізілуіне кепілдік бермейді (UDP пакеттерінің жоғалуы да, олардың қайталануы да мүмкін);
- UDP пакеттің мекенжайын қабылдаған кезде оның дұрыстығы / дұрыс еместігі туралы хабарлау мүмкіндігі жоқ;
- UDP пакеттерін алушыға дұрыс жеткізудің тәртібі қамтамасыз етілмеген;
- UDP пакетіндегі мәліметтердің тұтастығына бақылау суммасын қолдану арқылы кепілдік бере алады;
- өте қарапайым (TCP хаттамасымен салыстырғанда).
Айта кету керек, іс жүзінде IP желіаралық деңгейдегі хаттама құралдарының қолданбалы бағдарламасы үшін UDP транспорттық деңгейінің хаттамасы интерфейс рөлін атқарады. 2.8 суретте UDP пакет тақырыбының түрі көрсетілген.
2.8 сурет – UDP хаттамасының дейтаграммалар үшін тақырып түрі.
Бастапқы порт және қабылдағыш порты – порт нөмірлерінен тұратын 16-биттік өрістер, сәйкесінше UDP пакетінің мекенжайы мен бастапқы көздер болып табылады.
Ұзындығы – тақырыпты және деректерді қосқанда, бүкіл UDP пакеттің ұзындығын (байтпен) қамтитын 16 биттік өріс.
Бақылау суммасы – UDP тақырыбы үшін есептелген, Internet бақылау суммасы бар 16 биттік өріс.
UDP хаттамасында сырғымалы терезе механизмін пайдаланбайды, сондықтан деректерді беру сенімділігі қосымша деңгейі хаттамасымен қамтамасыз етілуі керек. UDP хаттамасы тапсырыс берілген сегменттерді бірге қосудың қажеті жоқ қосымшалар үшін жасалды.
UDP хаттамасы осындай қызметтермен және жоғарғы деңгейдегі хаттамалармен қолданылады:
- TFTP (Trivial File Transfer Protocol) – файлдарды жіберудің қарапайым хаттамасы;
- SNMP (Simple Network Management Protocol) – желіні басқарудың қарапайым хаттамасы;
- DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) – түйіннің динамикалық конфигурациялау хаттамасы;
- DNS (Domain Name System) – домендік атаулар қызметі.