В данной выпускной работе рассматриваются вопросы исследование

5.4. Экономикалық тиімділік 

Байланыс  пен  хабар  тарату  құралдары  жаппай  болып  табылады  және 

зонаның  көлеміне  байланысты  миллиондаған  жердегі  қабылдағыш 

құралдарын  ұстай  алады,  сондықтан  телвизиялық  бағдарламалардың  жердегі 

байланыс  пен    үлестіру  құралдарын  едәуір  тиімді  мен  арзан  ету,  осылайша 

бүкіл  жүйені  құрастыру  үшін  аз  шығындарды  кетіруге  мүмкіндік  беретін 

экономикалық оңтайландыруға маңызды мән бөлінеді.  

Капиталды 

салымдардың 

экономикалық 

тиімділігінің 

жалпы 

(абсолютті) коэффициенті – жаңа объектті, кәсіпорын құрастыру кезінде. 

 

Еа = (Д – Э)/К = П/К, 

                                    (5.9) 

 

Бұл жерде  Д – негізгі қызметтен түсетін табыс;  

                    Э – пайдалану шығысы; 

         П – таза табыс, 20% корпоративті салық шегерісімен. 

                     

 

75 

 

П=514647.3 теңге 

 

Еа=514647.3/10 625 000=0.1 

 

ОЧДП=514647.3+927 252=1441899.3 теңге 

 

Тұжырым: 

Бизнес жоспарда негізгі көрсеткіштер орындалды: қызметтік міндеттер, 

кадрлар,  бағалау  көрсеткіштері  мен  тарифтік  мөлшерлемелер.  Қаржы 

бөлігінде  барлық қажетті есептемелер келтірілді. 

Берілген жоба бойынша  келесі тұжырым жасауға болады: өтелу мерзімі 

4  жылды  құрайды,  таза  табыс  2 573 236,338  теңге,  демек,  берілген  бағыт 

бойынша жүйені кеңейту экономикалық тұрғыдан компания үшін тиімді. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

76 

 

ҚОРЫТЫНДЫ 

Бүгінгі  таңда  серіктің  2  түрі  бар:  геостационарлы  және  төмен 

орбиталық.  Геостационарлы  болып  геостационарлы  орбитада  орналасқан 

серіктер аталады. (Геостационралы орбита – бұл экватор жазықтығында Жер 

бетінен 36 мың км биіктікте орналасқан орбита). 

Сондай-ақ,  қазір  VSAT  технологиясы  негізінде  мультисервистік 

желілерді  (бірыңғай  пакетте  деректерді  табыстау,  телефония,  сандық 

телевизия,  видеоконференция  мен  интернетке  шығу  сияқты  қызметтерді 

біріктіретін)  құрастыру  өткізіледі.  Сонымен  қатар,  тек  үш  геостационарлы 

серіктер  Жер  бетін  толықтай  қамти  алатынын  айта  кету  қажет.  Бірақ 

геостационарлы  серіктердің  де  кемшіліктері  бар,  олардың  ең  маңыздысы: 

геостационарлы  орбитада  тым  көп  мөлшерде  байланыс  серіктерін 

орналастыруға  болмайды,  өйткені  олар  бір-бірінің  жұмыс  жасауына  кедергі 

келтіруі  мүмкін.  Демек,  көп  кешікпей  геостационарлы  орбитаны 

«толтыратын»  геостационарлы  серіктерден  басқа  өзге  де  жер  серіктік 

жүйелерді  –  төмен  орбиталық  серіктерді  дамыту  қажет.  Әдеттегідей,  төмен 

орбиталық байланыс жүйелеріне (LEO жүйелері) орбита биіктігі 700-1500 км, 

серіктердің массасы 500 кг дейін, орбиталдық  топталу – бірден ондаған серік-

ретранслятордан тұратындарды жатқызады. 

Осы  жұмыста  А  және  Б  деп  алынған  екі  станцияның  жұмысын,  яғни 

белгілі  бір  ара-қашықтықта  бір-біріне  қаншалықты  кедергі  келтіретінін 

зерттедім. Ең бірінші бос кеңістікте жеткізу кезінде жоғалуды есептедім 

 

L

u

 = 20 

. 

(Lg 6268+Lg 37909)+32,45 = 199,9 дБ, 

 

Осы және тағы бірнеше есептеулердің нәтижесінде 

T

Л

T



 

қатынасын

  

таптым 

 

%

34

,

3

100

150

5

%

100











T

Л

T

 

 

Осыдан  шығатын нәтиже,  алынған мән  3,34%    шектелген 6%  аспайды, 

яғни кедергі жасайтын В жүйесі қарастырылып жатқан А жүйесіне елеулі әсер 

тигізбейді, Демек, координация қажет емес. 

Қорытындылай келе, қазіргі оптико-телефизиялық ғарыштық 

құрылғылар орбитадан көлемі метрді құрайтын заттарды көруге мүмкіндік 

беретінін және алынған суретті абоненттерге серік-рестранслятор арқылы 

жеткізуге болатынын айтқымыз келеді.

 

77 

 

Әдебиеттер тізімі 

1  «Спутниковая  связь  и  вещание»,  Справочник.  –  3-ші  басылым.  Л.Я. 

Кантор редакциясымен – М.: Радио и связь, 1997; 

2  Ермилов  В.Т.  «Международное  регулирование  применения  земных 

станций  спутниковой  связи  типа  VSAT»  –  М.:  Радио  и  связь,  Горячая  линия 

Телеком, 1999; 

          3  Нурматов  Х.Т.  «PerfectumMobile»  компаниясының  жеке  сайты 

http://www. cdma.uz   CDMA-450. –Ташкент 2007; 

4  Мордухович  Л.Г.,  Степанов  А.П.  «Системы  радиосвязи»  -  Курсовое 

проектирование. Учебное пособие для вузов. – М.: Радио и связь, 1987; 

5 Маковеева М.М., Сорокин А.С. «Проектирование систем спутниковой 

связи и спутникового ТВ вещания»- Учебное пособие. МИС, 1991; 

6

 

Ресейлік  ғылыми  электрондық  журнал  “Электронные  библиотеки” 

1999.  Том  2.  2  выпуск.  А.Б.  Антопольский,  К.В.  Вигурский.  НТЦ 

“Информрегистр”; www.elbib.ru. Ресейдің Электрондық библиотекасы 

7  Баклашов  Н.  И.,  Китаев  Н.  «Охрана  труда  на  предприятиях  связи  и 

охрана окружающей среды», Учебник. – М.: «Радио и связь», 1989г; 

8  Методические  указания  к  выполнению  раздела  «Охрана  труда  и 

окружающей  среды  в  дипломном  проекте».  –  Алма-Ата:  АЭИ,  1984.  –  

42 с.; 

9  http://www.inforad.ru.html.  сайтында  ,  Москва.  “CentrTelecom”. 

Кастромская область  2007. 

10 Производственное освещение. Методические указания к выполнению 

раздела «Охрана труда» в дипломном проекте. – Алма-Ата: 1989. –  40с.; 

11  Дюсебаев  М.  К.  «Безопасность  жизнедеятельности»-  Методические 

указания  к  выполнению  раздела  «Охрана  труда»  в  дипломных  проектах.  – 

Атырау: АИЭС, 2003. –  27с.; 

12  Айзенберг  Ю.  Б.  «Справочная  книга  по  светотехнике»  –  М.: 

«Энергоатомиздат», 1983. – 470с.; 

13 

«Охрана  труда  в  электроустановках»  Б.  А.  Князевский 

редакциясымен. – М.: «Энергоатомиздат», 1983. – 336с.; 

14 Алибаева С. А. Дипломное проектирование. Методические указания. 

– Атырау, 2001. – 17 с.; 

15 Голубицкая Е. А., Жигульская Г. М. Экономика связи. – М.: «Радио и 

связь», 2000. – 356с.; 

16  Экономика  связи.  /О.  С.  Срапионов,  Т.  А.  Кузовкова,  Г.  М 

Жигульская  и  др.  /Под ред.  О.  С.  Срапионова,  В.  Н.  Болдина.  – М.:  Радио  и 

связь, 1988. – 412 с. 

18 

http://extusur.net

 cайты, системы VSAT спутников. 

19 

http://aspanpro.kz

  cайты,  Қазақстандағы  VSAT  жүйесінің  орналасу 

нормалары. 

 

 

78 

 

 

 

А қосымша 

Атырау қаласының VSAT жүйесімен қамту 

 

А1 сурет – VSAT жүйесінің Атырау қаласындағы орналасуы 

Бұл суретте көріп отырғанымыздай Атырау қаласының VSAT жүйесімен 

толықтай  қамтылғанын  көруге  болады.  Басқарушы  станциядан  кейін  дербес 

компьютерге,  телефонға  және  факсқа  келгенін  көре  аламыз.  Осыған  орай 

VSAT жүйесі толықтай қолдануға ыңғайлы әрі қымбат емес. 

 

 

 

 

 

 

 

79 

 

 

 

 

 

 

В қосымша 

Delphi программасының листингі 

 

unit Unit1; 

interface 

uses 

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms, 

  Dialogs, StdCtrls,Math; 

type 

  TForm1 = class(TForm) 

    Edit1: TEdit; 

    Edit2: TEdit; 

    Edit3: TEdit; 

    Edit4: TEdit; 

    Edit5: TEdit; 

    Button1: TButton; 

    Label1: TLabel; 

    Label2: TLabel; 

    Label3: TLabel; 

    Label4: TLabel; 

    Label5: TLabel; 

    Label6: TLabel; 

    Edit6: TEdit; 

    Memo1: TMemo; 

    Label7: TLabel; 

    Edit7: TEdit; 

    Edit8: TEdit; 

    Edit9: TEdit; 

    Edit10: TEdit; 

    Label8: TLabel; 

    Edit11: TEdit; 

    Label9: TLabel; 

    Edit12: TEdit; 

    Label10: TLabel; 

 

80 

 

    Edit15: TEdit; 

    Label14: TLabel; 

    Label15: TLabel; 

    Edit16: TEdit; 

    Edit17: TEdit; 

    Label16: TLabel; 

    Label17: TLabel; 

    Label11: TLabel; 

    Edit13: TEdit; 

В қосымшасының жалғасы 

     

    Label12: TLabel; 

    Label13: TLabel; 

    Label18: TLabel; 

    Label19: TLabel; 

    Label20: TLabel; 

    Label21: TLabel; 

    Edit14: TEdit; 

    Edit18: TEdit; 

    Label22: TLabel; 

    procedure Button1Click(Sender: TObject); 

  private 

    { Private declarations } 

  public 

    { Public declarations } 

  end; 

 

var 

  Form1: TForm1; 

   

k,Ln,Lv,dozd,Lniz,Lvv,t1,Loniz,Lovv,linsviazi,liamvniz,liamvv,c,Rz,H,dolgot,dolg

ot1,AZ,hirot,hirot1,Dant,Fver1,Fver,Fniz,Fniz1,dolgotspyt,beta,razndolgot,t,cos1:re

al; 

   code:integer; 

   

P4ob,P4p,CNob,CNp,CN0p,CN0ob,ABW1,ABW2,SRob,SRp,TRob,TRp,expP,FEC

2,FEC11,FEC12,FEC1,IRob,IRp,P4,ef,zan,kb,CN,Pteh:real; 

   beta1,cos11:real; 

 

   implementation 

 

{$R *.dfm} 

 

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject); 

 

81 

 

begin 

kb:=1.38*10E-22; 

Rz:=6371; 

c:=3*10E+7; 

Pteh:=4; 

//Тасушы байланыс түзуінің параметрлері 

val(edit12.Text,IRp,code); 

val(edit17.Text,IRob,code); 

val(edit15.Text,FEC1,code); 

val(edit16.Text,FEC2,code); 

В қосымшасының жалғасы 

 

val(edit14.Text,FEC11,code); 

val(edit18.Text,FEC12,code); 

val(edit13.text,expP,code); 

TRp:=IRp/(FEC1/FEC2); 

TRob:=IRob/(FEC11/FEC12); 

SRp:=TRp/2; 

SRob:=TRob/2; 

ABW1:=SRp*(1+0.35); 

ABW2:=SRob*(1+0.35); 

//C/N0 = Eb/N0 + 10 log IR + ?Рпрд + 30 

CN0p:=9+10*log10(IRp)+6+30; 

CN0ob:=9+10*log10(IRob)+6+30; 

//Сигнал қатынасы 

//C/N = C/N0 - 10 log OBW - 30 

CNp:=CN0p-10*log10(SRp)-30; 

CNob:=CN0ob-10*log10(SRob)-30; 

Memo1.Lines.Add(' Тасушы байланыс түзуінің параметрлерін есептеу ); 

Memo1.Lines.Add('TR түзу канал үшін Мбит/c'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(TRp)); 

Memo1.Lines.Add('TR кері түзу үшін Мбит/c'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(TRob)); 

Memo1.Lines.Add('SR түзу каналдың символдық жылдамдығы Мсимв/c '); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(SRp)); 

Memo1.Lines.Add('SR Кері каналдың символдық жылдамдығы Мсимв/c '); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(SRob)); 

Memo1.Lines.Add('Түзу каналдың тиімді жиілік жылдамдығы МГц'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(SRp)); 

Memo1.Lines.Add('Кері каналдың тиімді жиілік жылдамдығы МГц'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(SRob)); 

Memo1.Lines.Add('Орнатылған жиілік жолағының тиімді жылдамдығы МГц'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(ABW1)); 

Memo1.Lines.Add('Кері канал үшін орнатылған жиілік жолағы МГц'); 

 

82 

 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(ABW2)); 

Memo1.Lines.Add('Шуыл тығыздығының қабылдауыштың кірісіндегі сигналға 

қатынасы '); 

Memo1.Lines.Add('Тік канал үшін '); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(CN0p)); 

Memo1.Lines.Add('кері канал үшін '); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(CN0ob)); 

Memo1.Lines.Add(' Сигнал қатынасы '); 

Memo1.Lines.Add(' Тік канал үшін'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(CNp)); 

В қосымшасының жалғасы 

 

Memo1.Lines.Add('Кері канал үшін'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(CNob)); 

val(edit1.Text,hirot,code); 

val(edit2.Text,dolgot,code); 

val(edit3.Text,Fver,code); 

val(edit8.Text,Fver1,code); 

val(edit4.Text,Fniz,code); 

val(edit8.Text,Fniz1,code); 

val(edit5.Text,Dant,code); 

val(edit6.Text,dolgotspyt,code); 

val(edit7.Text,H,code); 

val(edit10.Text,dozd,code); 

val(edit11.Text,k,code); 

// ЗС-КС-ЗС  L 

liamvv:=c/(Fver*Fver1); 

liamvniz:=c/(Fniz*Fniz1); 

razndolgot:=dolgot-dolgotspyt; 

cos1:=cos(0)*cos((razndolgot/180)*3.14)*cos((hirot/180)*3.14)+sin(0)*sin((hirot/1

80)*3.14); 

cos11:=ArcCos(cos1)*180/3.14; 

beta:=arctan((cos1-0.151)/sin(ArcCos(cos1))); 

beta1:=beta*180/3.14+11; 

AZ:=(3.14+ArcTan((sin(dolgotspyt-dolgot)*3.14/180))/(-

sin(hirot*3.14/180)*cos((dolgotspyt-dolgot)*3.14/180)))*180/3.14; 

linsviazi:=sqrt(sqr(Rz)+sqr(Rz+H)-2*(Rz+H)*Rz*(cos1))+1000; 

Lovv:=20*log10(((4*3.14*linsviazi)/liamvv)*1000); 

Loniz:=20*log10(((4*3.14*linsviazi)/liamvniz)*1000); 

Lvv:=(((sqr(Fver)*sqrt(Fver))/(sqr(9)*sqrt(9)))*0.04+0.046)/sin(beta); 

Lniz:=(((sqr(Fniz)*sqrt(Fniz))/(sqr(9)*sqrt(9)))*0.04+0.046)/sin(beta); 

Lv:=Lovv+Lvv+dozd+3.25; 

Ln:=Loniz+Lniz+dozd+3.25; 

Memo1.Lines.Add('Жергілікті станцияның географиялық орналасуын есептеу'); 

 

83 

 

Memo1.Lines.Add('Әркелкілігі ЖС'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(razndolgot)); 

Memo1.Lines.Add('Орын бұрышы'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(beta1)); 

Memo1.Lines.Add('Азимут'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(AZ)); 

Memo1.Lines.Add('Байланыс ляниясының ұзақтығы'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(linsviazi)); 

Memo1.Lines.Add(' Сигналдың сөнуін есептеу'); 

 

В қосымшасының жалғасы 

Memo1.Lines.Add('Линия вверх'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(Lovv)); 

Memo1.Lines.Add('Төмен линия'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(Loniz)); 

Memo1.Lines.Add('Радиосигналдың ауадағы жоғалуы'); 

Memo1.Lines.Add('жоғары линия'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(Lvv)); 

Memo1.Lines.Add('Төмен линия'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(Lniz)); 

Memo1.Lines.Add('Радиосигналдың толық сөнуі'); 

Memo1.Lines.Add('Жоғары линия'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(Lv)); 

Memo1.Lines.Add('Төмен линия'); 

Memo1.Lines.Add(FloatToStr(Ln)); 

 

end; 

 

end.      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

84