Ka3ipri зерттеушшер ушш кенестж кезен-
деп дереккездердщ дурыстыгына кез жетюзу меселес1 басты проблема
болып отыр.
Кенестж кезеннщ кужатгак деректемел
epiHe сыни талдау жасау бар-
лык партиялык-кенестж кужаттар республиканын шынайы еткен тари
хын то лык бейнелеп бере алмайтындыгын керсетп. Партиялык кужаттар-
га шындыкты ерескел бурмалау, жалган акпарат беру, дерекп боямалап
керсету, косып айту, кемшшктерд1 жасыру тен ед1. Деректер мен окигалар
баскарушы партия мен онын идеологиялык максат-мудделерше лайыкты
калыпка туарщщ. Жан-жакты бакылау орнатылганына карамастан, олар-
дагы мэл1меттер жене сандык-сапалык керсеткштер бойынша, ресми ба-
сылымдар мен мурагаттык деректер, статистикалык маглуматтар т.б. ара-
сындагы айырмашылыгы жш байкалып отырды.
К енеспк тарих гылымнын ен осал тустарынын
6ipi казак тш н д еп
деректемелердщ пайдаланылмауында едь Меселен, коммунистердщ ис
лам шнше карсы
KypeciH ен шынайы турде керсетуге
raic саналган кужат
тар жинагында осы максат ушш тандап алынган 145 материалдын
iinimieri тек уш кужаткана казак тшшен аударылган болып шыкты.195 Ал халык
тардын интернационалдык достыгын насихаттауга арналган «Есею кезен-
дерЬ> (А., 1990) деп аталатын кужаттар жинагына казак тш ш деп небер1
5—6 гана дереп шамалы дуниелер енпзш ген.196 «Казакстан тарихынын»
осы томынын авторлары жогарыда аталган елеул1 кемютжтердщ орнын
толтыру багытында кеп жумыстар тындырды.
Ka3ipri кезде зерттеушшер
мемлекеттж тшдеп тарихи акпараттардын жана деректерш тауып пайда-
ланады жене бурыннан белгш материалдардын гылыми-практикалык
кундьшыгын жанаш а багамдайд ы. 80-жылдардын е к ш ш жартысында, КСРО-да демократиялык урдас-
терд1н басталуымен
6ipre, когамдык куштердщ кысымымен, Казакстанда
мурагаттык кужаттарды пайдаланудагы н еп заз шектеулерда алып тастауга
катысты жумыстар басталды. Бурынгы кол жетпейтш кужаттар мен
деректердщ жариялана бастауы таяуда гана билж курган кенестж шын-
дьжтыц тарихи деректерше деген аса зор когамдык кызыгушылык тудырды.
Э. Бекейханов, А. Байтурсынов, Ш. Кудайбердиев, М. Дулатов, М. Жума-
баев, Ж. Аймауытов, К- Кеменгеров, С. Седуакасов жене баскалардын
саяси акталуы жана
cepniH бердк Олардын шыгармалары мен кужаттык
мураларынын жариялана бастауы тарихи едшеттшкт1 калпына келттруге
жана жол ашты. ¥ зак жылдар бойы купия сакталып келген кужаттардын:
арнаулы органдар унем1 тодтырып, Мескеуге ж енелтт отыратын респуб-
ликадагы когамдык-саяси жагдайлар туралы мел1меттердщ, партиялык-
кенестж бакылау органдары материалдарынын, партиялык тазалау мен
жеке
icTep (партиялык ютер, партиялык тергеу хаттамалары, пш рталас
стенограммалары, хаттар т.б.) туралы акпараттардын алгашкы жарияла-
нымдарын журтшылык он кабылдады.
62
